ەگەمەن قازاقستان • 28 قاراشا، 2022

اقيقاتتىڭ اي ديدارى – ءباسپاسوز

126 رەت كورسەتىلدى

تاياۋدا «Egemen Qazaqstan» جۋرناليستەرى كيەلى كوكشە وڭىرىندە بولىپ، وقىرماندارمەن جۇزدەسىپ قايتتى. تاۋ باسىنان قۇدىق قازعانداي قياپات ەڭبەكپەن كوز مايىن تاۋىسىپ، ەلدىڭ شولىركەي ىزدەگەن رۋحاني ازىعىن تاۋىپ بەرىپ وتىرعان گازەت رەداكتسياسى مەن كوزىقاراقتى وقىرمان اراسىنداعى بايلانىستى بارىنشا ورىستەتىپ، جانداندىرا ءتۇسۋ وتە قاجەت. بۇگىنگى وقىرمان نەنى قالايدى، قاي تاقىرىپتى وقىعىسى كەلەدى؟ مۇنى دا بىلگەن ءجون.

سەرىكتەستىك باس ديرەكتورىنىڭ ءبىرىن­شى ورىنباسارى ۆلاديمير كۋرياتوۆ پەن «Egemen Qazaqstan» گازەتىنىڭ جاۋاپتى حاتشىسى سامات مۇسا اقمولا وبلىسى اكىمىنىڭ ورىنباسارى التىناي امىرەنوۆامەن كەزدەستى. كەزدەسۋ بارى­سىندا التىناي بايقادامقىزى ەل گا­زەتى «ەگەمەن» مەن «كازاحستانسكايا پراۆ­دا» گازەتتەرىن ۇزبەي وقيتىندىعىن جانە قوس باسى­لىمنىڭ مازمۇنى ءماندى، وقىر­­مانعا ولجا سالار دۇنيەسى قات-قابات ەكەنىن تىلگە تيەك ەتتى. جاڭا قازاق­ستان­نىڭ رۋحاني جاڭعىرىپ، كەمەلدەنۋ­دىڭ كەلەسى كەزەڭىنە اياق باسقان، بارىنشا ادىلەتتى قوعامدى جاقسىلىققا جەتەلەۋ، يگى ىستەرگە ۇمتىلدىرۋ، ورتاق شا­رۋا­نى بىرلەسە قولعا الۋ باعىتىندا حا­لىق­تى توپتاستىرۋعا زور ۇلەس قوسىپ جات­قان­دىعى دا ايتىلدى.

وبلىستىڭ تىنىس-تىرشىلىگى دە نازاردان تىس قالعان جوق. ەجەلدەن ءان-جىردىڭ التىن بەسىگى اتانعان كوكشە توپىراعىن­دا بۇگىنگى زامانداستارىمىزدىڭ رۋحاني كوكجيەگىن كەڭەيتەتىن، ەلدىڭ وتكەن تاريحىن تەرەڭنەن ساباقتاپ، بۇگىنگى كۇننىڭ كادەسىنە جاراتۋعا باعىتتالعان جۇمىس جۇرگىزىلۋدە. شالعايداعى شا­عىن اۋىلداردا كىتاپحانالار جۇمىس ىستەۋدە، كوركەمونەرپازدار ۇيىرمەلەرى اۋىل-ايماقتاعى جالپاق جۇرتتىڭ جان دۇنيەسىندەگى ءومىر شوعىن ونەر قولامتاسىمەن قىزدىرىپ، كۇن استىندا ك ۇلىپ جۇرۋگە ىقپال ەتۋدە. ەندى وسى مول شارۋاعا «ەگەمەننىڭ» ەل ىشىندەگى ىقپالى مەن وسى باعىتتاعى ىجداعاتىن قوسساڭىز، ادام ايتقىسىز الاپات كۇشكە يە بولار ەدى.

– جالپى، گازەتتىڭ جاس بۋىندى قالىپ­­تاستىرۋعا ايتارلىقتاي ىقپالى بار، – دەيدى قارت ۇستاز راۋزا بايكەنوۆا. – ءبىزدىڭ بۋىن گازەتپەن تاربيەلەندى. ەل ەگەمەندىك العان ەلەڭ-الاڭ شاقتا كوك­شە­تاۋدا مۇسىلمان ايەلدەر ليگاسى دەي­تۇعىن ۇيىم قۇردىق. كەڭەس زاما­نىن­داعى ۋاقىتتىڭ توزاڭى باسقان شىن­دىقتىڭ ديدارىن كورۋ ءۇشىن كوپ ادامنىڭ كوكىرەك كوزىن ارشۋ كەرەك ەدى. سول ساتتە ەلىمىزدىڭ باس گازەتىنىڭ وتە ۇلكەن پايداسى تيگەندىگىن ايتۋىمىز كەرەك. تاريحي شىندىقتى، اقيقاتتىڭ اي ديدارىن وسى گازەتتەن كوردىك ەمەس پە؟ قۇتتى ءبىر شولىركەپ كەلىپ، ءمولدىر بۇلاقتان ءنار تاتقانداي بولىپ ەدىك. سول ءنار بويىمىزعا ولشەۋسىز كۇش-قۋات بەردى، قازىر دە سولاي. «Egemen Qazaqstan» گازەتىندە كەشەگى زار زامان، اقتاڭ­داق­تاردىڭ اقيقاتى تۋرالى ءجيى جازىلادى. تارلان تاريحتىڭ تاعىلىمى دا وسىندا. بۇگىنگى كۇننىڭ بەتالىسى، قوعامنىڭ دامۋ جولى دا تايعا تاڭبا باسقانداي مولدىرەپ تۇر. دەمەك، ءبىلىم وشاقتارىنداعى ۇستازداردىڭ گازەتتى جازدىرىپ الىپ وقيتىن ابدەن رەتتەرى بار. مەن دە ۇستازبىن. تاريحي ەڭبەكتەردى جوققا شىعارۋ ەمەس، گازەتتىڭ جەدەلدىگى، ۋاقىتپەن بىرگە قادام باسا بىلەتىندىگىن ايتقىم كەلىپ وتىرعانى.

كوكشەتاۋ قالاسىنىڭ اكىمى باۋىر­جان عايسا وبلىس ورتالىعىندا رەسپۋب­ليكالىق قوس باسىلىمنىڭ وقىرمانى از ەمەستىگىن ايتا كەلىپ، جاقسىلىقتىڭ جارشىسى، وتكەننىڭ جوقتاۋشىسى بولىپ وتىرعان جۋرناليستەر قاۋىمىنىڭ جانكەشتى ەڭبەگىنە العىسىن ءبىلدىردى.

ءبىرجان سال اۋدانى – كوكشە وڭىرىندەگى جەرگىلىكتى ۇلت كوپ شوعىرلانعان ولكە. قازاقىلىعى دا مول. كۇنى كەشە الاشتىڭ ءان الەمىنە ولمەس، وشپەس مۇرا قالدىرعان ءبىرجان سالدىڭ ەلى ەمەس پە؟! جوكەيدىڭ جاعاسىنا جارىسا بىتكەن ماڭگى جاسىل قاراعايلاردىڭ ۇشار باسى كوكشەنىڭ سامال جەلىمەن تەربەلە جايقالىپ، سالدىڭ ءانىن سالىپ تۇرعانداي.

– ەل گازەتى «ەگەمەننىڭ» الاشتىڭ رۋحاني الەمىنە ولشەۋسىز ءنار بەرىپ وتىرعاندىعى ءسوزسىز، – دەيدى اۋدان اكىمى دوس­تانبەك ەسجانوۆ. – ءبىز اۋدان كاسىپ­كەرلەرىن جۇمىلدىرىپ، ارداگەرلەردى، الەۋمەتتىك جاعىنان از قامتىلعان ادام­دارعا رەسپۋبليكاداعى ماڭدايالدى ەكى باسىلىمدى جازدىرىپ بەرۋ جاعىن وي­لاستىرۋدامىز. قولى قىسقا ادامدار ويلى سوزبەن ورىلگەن پاراساتتى باسىلىمنان قۇر قالماۋى كەرەك قوي. اۋدان­داعى مادەنيەت وشاقتارى، كىتاپحانالار، مەملە­كەتتىك مەكەمەلەر مىندەتتى تۇردە جاز­دىرىپ الادى.

بۇلاندى اۋدانىنىڭ اكىمى تالعات ەرسەيىتوۆتىڭ دە پىكىرى وسى ارنادا. ءسوز اراسىندا اۋدان اكىمى قوس باسىلىمدى ۇزبەي وقيتىندىعىن، تارتىمدىلىعىن تىلگە تيەك ەتتى. گازەتكە دە، ەلگە دە جانا­­شىرلىق جاساۋ ءۇشىن كوپشىلىككە كومەك­تەسۋدىڭ وڭتايلى جولدارىن ىزدەستىرە­تىنىن ايتتى.

بۇگىندە الەۋمەتتىك جەلىنىڭ ايى وڭى­نان تۋىپ تۇرعاندىعى بەلگىلى. بىراق شىرايى كەم شۋلى ءسوز، داقپىرتى مەن داۋى جىرتىلىپ ايىرىلادى. ايتەۋىر، ات شىعارسام، كوپ كوڭىلىن اۋدار­سام دەگەن نيەتپەن جالعاندىقتان دا باس تارتپايدى. ءتۇپتىڭ تۇبىندە اتالى ءسوز ايتاتىن، اقيقاتتىڭ اۋىلىنان قىلداي اۋىتقىمايتىن باسىلىمداردىڭ ءباسى ارتاتىندىعىنا سەنىمدى. گازەت وكىل­دەرى زامانا تالابىنا ساي الەۋمەتتىك جەلىلەرىن جەتىلدىرىپ جاتقاندىعىنا توقتالدى. بۇل دا – ۋاقىت تالابى.

ەگەمەندىكتەر وبلىستىق تەلەارناعا سۇحبات بەردى. قىرىق جىلعا جۋىق حال­قىنا گازەت ارقىلى قىزمەت ەتىپ كەلە جات­قان سامات ساباعات ۇلى قازاق ءباسپا­سوزى­­نىڭ بۇگىنگى جاي-كۇيى، سان الۋان تاقى­رىبى، ­­ەل گازەتى «ەگەمەننىڭ» ەڭسەلى مىن­دەت­­تەرى جايىندا اڭگىمە قوزعاسا، باس ديرەك­تور­دىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى ۆلادي­مير كۋرياتوۆ جاڭا زاماننىڭ جوسىعى ­جا­يىن تاپتىشتەپ ءتۇسىندىردى. تۇگەل ءسوزدىڭ ءتۇبى اسىرەسە اعا بۋىن ءۇشىن قولمەن ۇستاپ، كوزبەن كورەتىن قاعاز باسىلىمنىڭ ارتىق­­شىلىعىنا تىرەلدى. جالعىز اعا بۋىن عانا ەمەس، جاستاردىڭ اراسىندا دا قا­عاز گازەتتى ارتىق كورەتىندەر از ەمەس.

قارا ورمانداي قالىڭ وقىرمانىمەن كەزدەسۋلەر بارىسىندا ەكى جاققا پايدالى پىكىرلەر ايتىلدى.

 

اقمولا وبلىسى

ۇقساس جاڭالىقتار