ۇلى دالانىڭ ۇلاعاتى

قازاقستان رەسپۋبليكاسى قارۋلى كۇشتەرىنىڭ 30 جىلدىعىنا وراي وتكىزىلگەن كورمە ەلباسى كىتاپحاناسىنىڭ «تۇڭعىش» ەكسكۋرسيالىق جوباسىنىڭ اياسىندا ۇيىمداستىرىلىپ وتىر. ىلكىدەگى ەل قورعاعان ەڭسەلى ەرلەر «تۇلپار اۋناعان جەردەن تۇك قالادى» دەپ تەگىن ايتپاسا كەرەك. ەرەن ەرلىك تە، كوزسىز باتىرلىق تا ونەگە-ۇلگىمەن ساباقتاسپاق. ەرلەرگە شىن جاراساتىن ەرلىك ءىس تە ازاماتتاردىڭ تۇلا بويىنداعى الپىس ەكى تامىردا اتوي سالعان ەلجاندىلىق، ۇلتجاندىلىق سەزىمدەرىمەن ءورىس جايماق. ۇلى دالانىڭ باتىرلارى ينستيتۋتىنان باستاۋ العان الاش جاۋىنگەرلەرىنىڭ الاپات ەرلىك ىستەرى سان عاسىرلىق تىلسىم تاريحتى تەگىس قامتىپ، تولايىم بەينەلەيدى ەكەن. تاريحي جادتى ساقتاۋ، ونىڭ مۇراسىن بۇگىنگى ۇرپاقتىڭ زەردەسىنە قوتارىپ قۇيۋ باستى مىندەتتىڭ ءبىرى بولسا كەرەك.  

– قارۋلى كۇشتەردىڭ جوعارى قولباسشىسى، مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆ اتاپ وتكەنىندەي، ەلىمىزدىڭ اسكەرى تاۋەلسىزدىگىمىز بەن مەملەكەتتىگىمىزدىڭ مىڭعىماس تىرەگىنە اينالىپ ۇلگەردى، – دەپ اتاپ ءوتتى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى – ەلباسى كىتاپحاناسىنىڭ ديرەكتورى باقىتجان تەمىربولات، – قازىرگى ۋاقىتتا مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرماسىنا وراي قارۋلى كۇشتەردى ودان ءارى جاڭعىرتۋعا باعىتتالعان اۋقىمدى رەفورما جۇرگىزىلۋدە. بۇگىنگى شارانى ششۋچە قالاسىنداعى اسكەري كوللەدجدە وتكىزۋىمىزدىڭ تاربيەلىك جانە پاتريوتتىق ءمانى دە زور.

ءوز كەزەگىندە كوللەدج باستىعى ەربول نۇرجانوۆ اسكەري قىزمەتشىلەردىڭ تاريح تاعىلىمىمەن استاسقان ءىس-شارادان ۇلكەن اسەر العاندىعىن، بۇگىنگى كۇنى بايتاق دالادا كۇن كەشكەن باعزى زامان باھادۇرلەرىنىڭ تۇلپارىنىڭ ءدۇبىرى ەستىلىپ تۇرعانداي سەزىمدە ەكەندىگىن جەتكىزدى. ءارى سول تاريحتىڭ تاعىلىمى بۇگىنگى كۇنمەن ساباقتاسىپ، جاس تولقىننىڭ بويىنا قىرۋار رۋحاني ءنار قۇيىپ، كەمەلدەندىرە تۇسەتىندىگىن جەتكىزدى.

كورمەگە قويىلعان ەستە جوق ەسكى كەزەڭدە دالا ەرلەرى تۇتىنعان قارۋ-جاراق، كيىم-كەشەك ۇلگىلەرى عالامات اسەر ەتەدى ەكەن. «قازاق حالقىنىڭ جاۋىنگەرلىك مۇراسى.  ەر قارۋى – بەس قارۋ» اۋديتورياسىندا التايدان اتىراۋعا دەيىنگى بايتاق دالانى قورعاعان باتىر بابالارىمىزدىڭ اجەتىنە جاراتقان كونە قارۋ ۇلگىلەرى كورەرمەننىڭ قىزىعۋشىلىعىن تۋعىزدى. ۇلى وتان سوعىسى كەزىندە جاۋعا تويتارىس بەرگەن قارۋدىڭ كەيبىر تۇرلەرى دە بار ەكەن. اسىلىندا، ەر ادام قولىنا قامشى ۇستاپ، قارۋ-جاراقتى كورۋگە قۇمار بولىپ تۇرادى ەمەس پە؟! «قارۋ-جاراق الەمى. كولتتان كالاشنيكوۆقا دەيىن» اۋديتورياسىندا نەشەتۇرلى قارۋ-جاراقتىڭ ۇلگىلەرى توپتاستىرىلعان.

– ەل ىشىنە شىعىپ، وسىنداي كورمە ۇيىمداستىرۋ وتە ۇتىمدى، – دەيدى قازاقستان رەسپۋبليكاسى تۇڭعىش پرەزيدەنتى – ەلباسى كىتاپحاناسىنىڭ مۋزەي قۇندىلىقتارىن ەسەپكە الۋ جانە ساقتاۋ قىزمەتىنىڭ باسشىسى كۇليايشا اقتاەۆا، – كونە تاريحتىڭ كومبەسىن اقتارىپ، بۇگىنگى ۇرپاقتىڭ تاربيەسىنە جاراتۋمەن قاتار،  ەل باسىنا كۇن تۋعان شاقتا ەل قورعاعان ەرلەردىڭ ابىرويلى ەسىمدەرىن قۇرمەتتەۋ وتە ماڭىزدى. ءبىزدىڭ كوشپەلى كورمەدە « ۇلى وتان سوعىسى باتىرلارى» ءبولىمى بار. وسى بولىمدە قازاقستاندىق جاۋىنگەرلەردىڭ وشپەس ەرلىكتەرىن جارقىراتىپ كورسەتەتىن ماتەريالدار جيناقتالىپتى. مايدان دالاسىندا ءبىزدىڭ جەرلەستەرىمىزدىڭ 500-دەن استامى كەڭەس وداعىنىڭ باتىرى اتانسا، ت.بيگەلدينوۆ، س.لۋگانسكي، ل.بەدا جانە ي.پاۆلوۆ ەكى مارتە باتىر اتاندى. م.مامەتوۆا، ءا.مولداعۇلوۆا، ح.دوسپانوۆا ءتارىزدى اسىل جانداردىڭ ەرلىكتەرى ەل ەسىندە ماڭگىلىك جۇرەدى ەمەس پە؟ ءارى وسى ءبىر ەرلىك ءىس جاستاردى وتانسۇيگىشتىككە تاربيەلەيتىن ادەمى تاعىلىم.

تاعى ءبىر بولىمدە قازاقستان رەسپۋبليكاسى قارۋلى كۇشتەرىنىڭ قالىپتاسۋ تاريحى بەينەلەنگەن. كورمەنىڭ ارنايى ءبىر ءبولىمى ش.ءۋاليحانوۆ اتىنداعى اسكەري كوللەدج كىرەتىن ەلىمىزدىڭ اسكەري ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنە ارنالىپ وتىر.

– بۇگىن كوللەدجدەگى ءبىلىم الۋشىلار ەرەكشە وقيعاعا كۋا بولىپ وتىر، – دەيدى كوللەدج باستىعىنىڭ سەرجانتتىق قۇراممەن جۇمىس ىستەۋ بويىنشا ورىنباسارى عالىمجان تاۋكەباەۆ، – وسىنداي ونەگەنىڭ ورىمدەرىن جاس تولقىن سۇيەگىنە ءسىڭىرىپ، كوكىرەگىنە قۇيىپ السا، كەمەلدەنە تۇسپەي مە؟!

ءۇش ءجۇزدىڭ باسىن قوسقان ابىلاي اتامىز جاز جايلاعان اتا قونىستا وتكىزىلگەن ونەگەلى شارانىڭ اسەرىمەن جاس ۇلاننىڭ تۇلعاسى دا وقجەتپەستەي اسقاقتاپ، بيىكتەپ بارا جاتقانداي. ويتكەنى، ولاردىڭ جاس جانىنا ءباھادۇر بابالاردىڭ اسقاق رۋحى قۇيىلىپ، ارمان-مۇراتى بيىكتەتىپ تۇر.

اقمولا وبلىسى،

بۋراباي اۋدانى.