تانىم • 29 ءساۋىر، 2022

انانىڭ جىلۋى

سوعىس جىلدارى ءبىزدىڭ امانگەلدى اۋدانىندا سالىمگەرەي توقتامىسوۆ دەگەن ەلگە جاناشىر، قايىرىمدى، قامقور باسشى بولىپتى. بىردە سول كىسى شارۋاشىلىقتاردى ارالاپ كەلە جاتىپ، قاقاعان ايازدا دالادا قوي باعىپ جۇرگەن يمانبەك شالعا جولىعادى. ساقالىنا مۇز قاتىپ، ءۇستى-باسىن اق قىراۋ جاپقان قاريانى كورگەن باسشى: «اينالايىن، قارتىم-اي!» دەپ جىلى سويلەپ، اماندىعىن سۇرايدى.

ازامات ەسەنجول

اقساقال اۋەلدە ونىڭ كىم ەكەنىن بىلمەيدى. ايتەۋىر ءۇستى-باسىنا قاراپ، ءبىر ۋاكىلگە جورىپ، ونشا ءىشىن اشپايدى. بىراق ونىڭ «اينالايىن» دەگەنى قارت ادامعا قاتتى اسەر ەتەدى. سوسىن اۋدان باسشىسىنا قاراپ: «قاراعىم، مەن ءوزى شەشەمنەن جاستاي قالىپ، جەتىم ءوستىم. بالا كۇنىمنەن كىسى ەسىگىندە ءجۇرىپ، ادام بولدىم. بۇگىنگە دەيىن ماعان ەشكىم «اينالايىن» دەپ ايتقان ەمەس. وسى ءسوزدى مارقۇم انام ايتۋشى ەدى. ەندى سونى سەنەن ەستىپ، جان-جۇيەم بوساپ، شەشەم ءتىرىلىپ كەلگەندەي كۇي كەشىپ تۇرمىن» دەپ كوزىنە جاس الىپتى. وسى وقيعانى اۋىل ادامدارىنان ەستىپ ەدىم. حالقىمىزدىڭ «جاقسى ءسوز جان سەمىرتەدى» دەگەنى وسى بولسا كەرەك.

جالپى، سالىمگەرەي توقتامىسوۆتى بىلەتىندەر ونىڭ ادىلدىگىن، ادالدىعىن، شىنشىلدىعىن جوعارى باعالايدى. كەزىندە بۇل كىسى قىزىلوردا وبلىستىق پارتيا كوميتەتىنىڭ ءبىرىنشى حاتشىسى، جامبىل وبلىستىق اتقارۋ كوميتەتى توراعاسى ورىنباسارى سەكىلدى جاۋاپتى قىزمەتتەردى اتقارعان. قازاق كسر جوعارعى كەڭەسى عانا ەمەس، كسرو جوعارعى كەڭەسىنىڭ دە دەپۋتاتى بولىپ سايلانعان. ونىڭ تاعى ءبىر ەرلىگى − وتكەن عاسىردىڭ 60-شى جىلدارى ەلىمىزدىڭ وڭتۇستىك اۋداندارىن وزبەكستانعا بەرۋ تۋرالى ماسەلە كوتەرىلىپ، تالقىلانا باستايدى. وسى تۇستا سالىمگەرەي توقتامىسوۆ رەسپۋبليكا باسشىسى ي. يۋسۋپوۆ تۋرالى پىكىرىن اشىق ايتىپ، «كازاحستانكايا پراۆدا» گازەتىنە سۇحبات بەرىپ، وندا قازاقستاننىڭ اۋماقتىق تۇتاستىعىنا قول سۇققان باسشىنىڭ ءىس-ارەكەتىن سىنعا الادى. ارينە، ول ۋاقىتتا مۇنداي پىكىر ايتقان ادام جازاسىز قالمايدى. سوعان قاراماستان ول كىسى ازاماتتىق ۇستانىمىنان تايمايدى.

مەيىرىم دەگەننەن شىعادى، وسىدان ەكى-ءۇش جىل بۇرىن كورنەكتى انتروپولوگ عالىم ورازاق سماعۇلوۆ اتامىزدان سۇحبات الدىم. سوندا ول كىسى:

«كەڭەس وكىمەتىنىڭ قولدان جاساعان زوبالاڭىنان حالقىمىز قىناداي قىرىلدى. اسىرەسە وتىزىنشى جىلدارداعى اشتىقتى ويلاسام، جانىم تۇرشىگەدى. مەن سول اپاتتان كەزدەيسوق امان قالعان بالامىن. انام اشتىقتان بۇراتىلىپ ءولىپ جاتقاندا، ءبىر كۇن بويى قوينىندا جاتىپ، ەمشەگىن ەمىپپىن. كورشى رەسەيگە ازىق ىزدەپ كەتكەن اكەم كەلىپ، اجالدان الىپ قالىپتى. اكەم ۇزاق جاساپ، 99 جاسىندا قايتىس بولدى. توقساننان اسسام دا ءالى كۇنگە دەيىن اناسى بار ادامدارعا قىزىعامىن. مەيىرىمگە قانباعاندىقتان، انانىڭ جىلۋىن اڭساپ، كوڭىلىم جەتىمسىرەپ تۇرادى» دەپ ەدى. بالا ءۇشىن انانىڭ مەيىرىمىنەن ارتىق دۇنيە جوق ەكەنىن وسىدان تۇسىنەسىز.

قازىر قوعام تىم قاتالدانىپ بارادى. سوندىقتان ءبىر-بىرىمىزگە جىلى سويلەپ، مەيىرىمدى بولايىقشى...

كۇننىڭ ماڭىزدى جانە وزەكتى جاڭالىقتارىن «ەگەمەن قازاقستان» تەلەگرام كانالىنان وقىڭىز