قاراتاۋدان تۇلەپ ۇشقان قىران

بۇگىن ءبىز وسىنداي مايتالمانداردىڭ ءبىرى، وسى كۇندەرى ەسىمى ەلەۋسىز قالعا­نى­­مەن، كوز كورگەندەر ارداقتاپ، ەسكە الىپ جۇرگەن وڭتۇستىك ءوڭىرىنىڭ ۇلانى، ومىر­­دەن ەرتە وزعان، 1970-1980 جىلدارى رەسپۋب­ليكامىزعا، كسرو-عا بەلگى­لى بول­عان، قازاق كۇرەسىنەن بەس رەت قازاقستان چەم­پيونى، تۇيە بالۋان اتان­عان، سونداي-اق سپورتتىڭ سامبو، ەركىن كۇرەس، دزيۋ-دو تۇرلەرىنەن بىر­نەشە رەت رەسپۋبليكا چەمپيونى، ال كاراتە-دودان ەلىمىزدىڭ جانە كسرو-نىڭ ابسو­ليۋتتىك چەمپيونى اتاقتارىن جەڭىپ العان قارا بەلبەۋ يەگەرى، بەلگىلى سپورتشى بولات اقىل ۇلى التىنبەكوۆ جايىندا ءسوز قوزعا­عاندى دۇرىس دەپ ەسەپتەدىك. بۇل ەسىمدى بۇگىنگى ءوسىپ كەلە جاتقان ۇرپاق وكىلدەرى بىلە بەرمەۋى دە مۇمكىن.

ول سپورت سالاسىندا وزىندىك ورنى بار ءىرى تۇلعا بولدى. حالقىنا بەرگەنىن ازسىنىپ، الداعى ۋاقىتتاردا ەسەلى دە جەمىستى ەڭبەك ەتۋگە بىلەك تۇرە كىرىسە بەرگەندە، 1992 جى­لى قايعىلى قازاعا دۋ­شار بولىپ كە­تە باردى. جارقىراي شىق­قان جۇلدىزدى ەرتە سوندىرگەن اجال ىزعارى قازاق سپورتىن اۋىر قاي­عىعا ۇشىراتىپ كەتتى. ءوز اسى­لى­مىزدى ماداقتاپ، كوككە كوتەرىپ، اقىر سوڭىندا سول بيىكتەن قارا جەرگە ءبىر-اق تىعاتىنىمىز وكىنىشتى-اق. ماسەلەن، مۇستافا وزتۇرىك، بەكسەيىت تۇلكيەۆ، ءابدى­سالان نۇرماحانوۆتاردىڭ و دۇنيە­لىك بولىپ كەتە بارۋلارىنا سەبەپ بولعان جاعدايلاردىڭ بەتى اشىلماي، قۇپيا كۇيىندە قالۋلارى تۇتاس ۇلتىمىزدىڭ وكىنىشىنە اي­نال­عانى راس. بۇگىن ءبىز ءسوز ەتىپ وتىرعان بو­لات اقىل ۇلى دا قىساستىقتىڭ قۇربانى بولىپ، ءولىمىنىڭ جاي-جاپسارى انىقتالماي قالا بەردى...

بەلگىلى جۋرناليست نەسىپ ءجۇنىسباي كە­زىندە بولات اقىل ۇلى تۋرالى: «قىسقا عانا پانيلىك جالعاندا ەل سپورتىنىڭ العاشقى قارلىعاشتارىنىڭ ءبىرى بولعان بولات باۋى­رىمىز سالعان ءىز-سوقپاقپەن ونىڭ ءىزبا­سارلارى ەلىمىزگە ابىروي-اتاق اپەرىپ جاتىر. ياعني بولاتتىڭ ەڭبەگى، ماڭداي تەرى، عۇمىرى بوسقا كەتكەن جوق ەكەن. جاس ۇرپاق سول ۇلگىلى عۇمىرلاردان ۇيرەنىپ وسسە، نۇر ۇستىنە نۇر عوي. ءار اۋىل، ءار شاڭىراق ءار اتا-انا بولات سەكىلدى ۇل ءوسىرىپ بەرسە، ەگەمەن ەلىمىز دە قۋاتتى بولا تۇسەر ەدى»، دەپ جازعان ەدى («Sport.kz» 19.09.2003). مىنە، وسىدان-اق ءبىزدىڭ كەيىپكەرىمىزدىڭ وسال ەمەستىگىن اڭعارۋعا بولادى.

بولات 1956 جىلى وڭتۇستىك قازاق­ستان وبلىسى كەنتاۋ قالاسىندا تۋىپ، بالالىق، جاستىق شاعى سوزاق اۋدانىنىڭ التىنتاۋ، قاراقۇر اۋىلدارىندا وتەدى. «بولات جاس كەزىنەن باۋىرمال، كىشى­پەيىل قاسيەتتەرى­مەن ەرەكشە­لەنەتىن. ونىڭ بويىنداعى قايسارلىعى، ونەرگە قۇشتارلىعى كوزگە انىق كورىنىپ تۇراتىن. مەكتەپتە وقىپ جۇرگەن كە­زىندە سپورتتىڭ كوپتەگەن تۇرىمەن شۇعىلدانىپ، ءوز قاتارلارىنان وزا شاۋىپ، الدىنا جان سالمايتىن. بولاتتىڭ جانە ءبىر قاسيەتى: كوركەمونەرپازدار ۇيىرمەسىنە قاتىسىپ، مەكتەپ وركەسترى قۇرامىندا بايان، دومبىرا، گيتارا، ماندولين سەكىلدى اسپاپتاردا شەبەر وينايتىندىعىمەن كوپشىلىك قۇرمەتىنە يە بولاتىن»، دەپ باۋىرى قوساي التىنبەكوۆ بۇگىندە بولاتتى ەلجىرەي ەسكە الادى.

بولات 12-13 جاس شاماسىندا ءبىر قاپ ۇندى دوربا قۇرلى كورمەي يىعىنا اسى­را سالىپ، دۇكەننەن ۇيىنە ارقالاپ كە­تە بەرەدى ەكەن. اۋىل ادامدارى، قاتار-قۇر­بى­لارى بولاتتىڭ جاس كەزىندەگى كۇش-قاي­را­تىنا قاتىستى وقيعالاردى ءالى كۇنگە دەيىن قىزىقتاي اڭگىمەلەيدى. «قىزىق ءبىر وقي­عا­نىڭ كۋاسى بولدىق، – دەيدى بولاتپەن اۋدان ورتالىعى شولاققورعانداعى قازىرگى ت.الىم­قۇلوۆ اتىنداعى مەكتەپ-ينتەرناتتا بىرگە وقىعان قۇرداسى بەكتورە ەرجانوۆ (قا­زى­رگى سوزاق اۋدانىنىڭ قا­راقۇر اۋى­لىن­دا تۇرادى)، – اۋدان ورتالىعىندا جاڭا تيپتە سالىنعان سپورت زالى تەك ءبىز­دىڭ مەكتەبىمىزدە عانا بولاتىن دا، وندا سپورت­تىڭ ءار تۇرىنەن جارىستار وتكىزىلىپ، جاتتىعۋلار جاساۋعا باسقالارمەن قاتار، ەرەسەك جىگىتتەر دە ءجيى كەلەتىن. بىردە مەك­تە­بىمىزدىڭ دەنە شىنىقتىرۋ ءپانىنىڭ مۇعا­لىمى زالعا جاتتىعۋعا كەلگەن سپورتشى جىگىتتەرگە اۋىر دوپتى ۇستاپ تۇرىپ، وسىنى كىمنىڭ جوعارى لاقتىرىپ، زالدىڭ توبەسىنە تيگىزە الادى دەپ سۇرادى. مىقتىمىن دەگەن بىرنەشە جىگىت لاقتىرىپ كورگەنىمەن، ويلاعاندارى بولماي، توبەگە جەتكىزە المادى. اعايىمىز وسىنى 7-سىنىپتىڭ وقۋشىسى بولات لاقتىرىپ، ەركىن جەت­كىزەدى دەگەندە ەشقايسىسى دا سەنبەگەن سوڭ، ونى شاقىرتادى. بولات لاقتىر­عان دوپ توبەگە تارس ەتىپ كۇشپەن بارىپ تيگەن­دە كورىپ تۇرعانداردىڭ تاڭ­دانباعانى قالمادى».

بولاتتىڭ بويىنداعى بۋىرقانعان كۇش پەن اۋىر مىنەزدى، سابىرلىقتى جانە باسقا دا جاقسى قاسيەتتەرىن بايقاعان سول كەزدەگى اۋ­دانداعى قازاقشا كۇرەستىڭ العاشقى ارناۋلى ءبىلىم العان مامانى قاشقىنباي كەن­­ج­ەحانوۆ ونى قازاق كۇرەسىنە تارتادى. باپ­كەردىڭ ءۇمىتى الدانباي، 7-سىنىپ وقۋ­شى­سى بولات 73 كيلو سالماق دارەجەسىندە ونەر كورسەتىپ، سپورتتاعى جەڭىستى جولىن باستايدى.

وسى ورايدا بولاتتىڭ اتا-تەگىنە دە ازداپ توقتالا كەتكەندى ءجون كوردىك. ءتورتىنشى اتاسى ەسەنباي داۋلەتى ءوز قاجەتىنە ەركىن جەتكەن ەلگە سىيلى كىسى بولادى. ءتورت بالاسى مەككەگە قاجىلىققا بارىپ، مۇسىل­ماندىق پارىزىن وتەگەن ەكەن. ەسەنبايدىڭ 4-ءشى بالاسى بايدالى قاجى (بولاتتىڭ اتاسى – التىنبەكتىڭ اكەسى) ەل اراسىنداعى داۋ-شارلاردى شەشىپ، بيلىك تورەلىك ايتۋدا تۋراشىلدىعىمەن، ادىلدىگىمەن ەل قۇرمەتىنە يە بولعان كىسى ەكەن. اتاسى التىنبەك شاباندوز، بايگەگە جاراتىپ ات قوساتىن بەلگىلى اتبەگى بولعانىن، مۇستافا دەگەن زامانداسى ەكەۋى بارعان كوكپاردا دوداشىلار سول كۇنگى سالىمدى سولاردىڭ ەنشىسىندە دەپ، الدىن الا ايتاتىندىعىن ولاردىڭ كوزىن كورگەندەر ءالى كۇنگە ءسوز ەتەدى.

ءوز اكەسى اقىل ۇلى وتان سوعىسىنا قا­تى­سىپ، نەمىستەردىڭ تۇتقىنىندا بولىپ، سول ءۇشىن سوعىستان كەيىن كەڭەس ودا­عى سوتىنىڭ شەشىمىمەن 15 جىلعا سوتتالىپ، قيىر شىعىستاعى ماگاداندا، كولىمادا ازاپتى جىلدارىن وتكىزەدى. 1954 جىلى دەنساۋلىعىنا بايلانىستى بوساتىلىپ، ەلگە كەلەدى. اقىل كوكەمىز قايسار، وتىرىك-وسەككە جانى قاس، تۋرا سويلەيتىن، بالۋان تۇلعالى، قارۋلى، ونەردى ەرەكشە قۇرمەتتەيتىن بولعان. ءوزىنىڭ كۇش-قۋاتىنىڭ بارىندا قولىنان جۇيرىك ات ۇزىلمەگەن ەكەن. ول كىسى بولاتتىڭ قايتىس بولعانىنا تۋرا ءبىر جىل تولعان كۇنى ازاپتى جىلدارىنان قالعان ناۋقاسىنان كوز جۇمدى. بەلگىلى سپورت ءجۋرناليسى نەسىپ جۇنىسبايمەن سۇحباتىندا بولات اكەسى جونىندە: «مەن 5-كلاسس وقيتىن جىلى اكەم جايلاۋدا تاڭەرتەڭ مەنى مۇزداي بۇلاق سۋىنا شومىلدىراتىن. شىنىقسىن دەيدى ەكەن عوي. كەيىن كۇرەسىمدى دە قولدادى»، دەيدى (لەنينشىل جاس» №138 21.06.81).

بولاتتىڭ بالۋان بولۋىنا ناعاشى­لا­رىنىڭ دا قاتىسى بار دەيدى ۇلكەندەر جاعى. اجەسى قىمباتتىڭ اعاسى ءابۋ (بەلگىلى عالىم، اكادەميك ىسمەت كەڭەس­باەۆتىڭ تۋى­سى) 18 جاسىندا سىر بويىندا ۇلكەن ءبىر جيىندا بولعان كۇرەستە اتاقتى تۇيە بالۋاندى جىعىپ، كوپتىڭ ءتىل-كوزىنەن مەرت بولعان ەكەن دەسەدى. قۇنارلى توپىراقتىڭ عانا ءنارلى جەمىس بەرەتىنى سياقتى، بولاتتىڭ بويىنداعى اسىل قاسيەتتەردى اتا-باباسىنان كەلە جاتقان جالعاستىقتىڭ بەلگىسى دەپ قابىلداۋىمىزعا نەگىز بار.

بولاتتىڭ قازاق سپورتى، كاراتە جو­نىندەگى ويلارى تۋرالى كەزىندە اڭگى­مەلەسىپ وي بولىسكەن نەسىپ ءجۇنىسباي «لەنينشىل جاس» گازەتىندە (№138 21.06.81): «بولاتتى العاش كورگەن ادام ونىڭ وتكىر كوزىنە، تىم سەنىمدى، ءسال وكتەمدەۋ ءجۇرىس-تۇرىسىنا، بويشاڭ­دىعىنا، بۇلت-بۇلت ويناعان بۇلشىق ەتتەرىنە قاراپ، ء«اي ءداۋ دە بولسا بۇزىق­سىڭ-اۋ» دەپ ويلارى ءسوزسىز. مەن دە سولاي ويلادىم.... قوشتاستىق. ءوزىن كىنالى جانداي سەزىنىپ، ارى بەتتەگەن تۇلعالى جىگىتتىڭ كاراتەنى نەگە تاڭداعانىن مەن ءبىلىپ تۇر ەدىم. ول – كاراتەنىڭ عالا­مات كۇش يەگەرلەرى، ياعني باتىل، ەرجۇرەك، وعان قوسا الا ءجىپتى اتتامايتىن ادال جانداردىڭ عانا سەرىگى بولا الاتىندىعىنان. مەنىڭ بايقاۋىمشا، بولات التىنبەكوۆ سونداي ازامات»، دەسە، بولات قايتىس بولعاننان كەيىن جازعان ەسكە الۋ ما­قالاسىندا اۆتور ءوز وي-تۇجىرىمىن: «...رەس­­پۋبليكالىق «لەنينشىل جاس» گازەتىنىڭ سپورت بولىمىندە ءجۇرىپ بولاتپەن تانىستىم. تاڭعالىپ، تولعانىسقا تۇسكەنىمدى جاسىرمايمىن. بولات تا ءبىر بولەك تۋعان جىگىت ەدى. بويى ۇزىن، يىقتى، اشاڭ ءجۇزدى، كوزى وت شاشا جارقىلداپ تۇراتىن. مىنەزى اۋىر. ال اۋىر مىنەز شىعىس جەكپە-جەگىمەن شۇعىلدانعان جانعا ايباتتى، ءتىپتى كۇش قوسىپ تۇراتىن. بولات ماعان قانداس باۋىرلارىمنىڭ اراسىنان شىققان باتىر تۇلعالى ۇل بولىپ كورىنىپ، شۇكىر دەپ جۇرەتىنمىن. سپورتتاعى ۇل قىزىن شام الىپ ىزدەپ جۇرەتىن كەڭەس زامانى ەمەس پە، بولاتقا زور ءۇمىت ارتىپ، باسىنان سيپاپ، باۋىر ەتىپ ءجۇردىم»، دەپ جازادى (ن. ءجۇنىسباي ۇلى. «كوزى وت شاشىپ تۇراتىن». «Sport.kz». 19.09.2003).

ەندى بولات باۋىرىمىزدىڭ سپورت­تاعى جولىنا شولۋ جاساپ كورەيىك.

1973 جىلى ەكى مارتە سوتسياليستىك ەڭبەك ەرى ج.قۋانىشباەۆ جۇلدەسى ءۇشىن جاستار اراسىندا وتكەن تۋرنيردە التىننان القا تاعادى. 1977 جىلى قازاق دەنە شىنىقتىرۋ ينستيتۋتىنىڭ قازاق كۇرەسى بولىمىنە ءتۇسىپ، ونى 1981 جىلى ءبىتىرىپ شىعادى. ول كەزدەگى باپكەرى، مارقۇم مەتالبەك بولعانباەۆ بولادى. قازاقشا كۇرەستەن 5 رەت رەسپۋبليكا چەمپيونى اتانىپ، 1978 جىلى تۇيە بالۋانى اتاعىن جەڭىپ الادى. «قازاقستانعا ۇلتتىق قازاق كۇرەسىنەن ەڭبەگى سىڭگەن سپورت شەبەرى» اتاعى بەرىلەدى. ۇلتتىق كۇرەستىڭ قىر-سىرىن يگەرە بىلگەن بولات جاستاردى سوعان باۋلۋشى باپكەرلىگىمەن قاتار، ونىڭ ناسيحاتشىسى، دامىتۋعا ۇلەس قوسۋشى رەتىندە شتاتتان تىس ءتىلشى قىزمەتىن اتقارا ءجۇرىپ، مەرزىمدى باسىلىمدارعا ۇلتتىق كۇرەستى، قازاق سپورتىن دامىتۋ جونىندەگى ويلارىن ايتىپ، جازىپ وتىردى. «قاجىمۇقاننىڭ ناعىز ءىزباسارلارىن، شوقتىعى بيىك تالانتتاردى بۇقارا اراسىنان ىزدەپ تابا بىلسەك، نۇر ۇستىنە نۇر... سولاردى تەڭىز تۇبىنەن مارجان ىزدەگەندەي تابا بىلسەك، بۇل ۇلتتىق ونەرىمىزدى دامىتۋعا قوسقان زور ۇلەس بولار ەدى» دەي كەلىپ، «قازىرگى كەزدە قازاق كۇرەسى – حالقىمىزدىڭ ماقتا­نىشى. قازاق كۇرەسىنىڭ العاشقى الىپپەسىن اۋىل جاستارى تەز اشادى. كەيدە ولاردىڭ تاۋداي تالابىنىڭ ەسكە­رۋسىز قالاتىن كەزدەرى دە ءجيى ۇشىراسادى. وعان قوسىمشا اۋىلدىق جەردە كۇرەستىڭ بۇل ءتۇرىن جەتىك بىلەتىن ماماندار تابىلا بەرمەيدى»، دەگەن ويلارى سول كەزدەگى ۇلتتىق سپورتتىڭ كەمشىن تۇستارىنىڭ شىندىعىن كورسەتەدى.

قازىرگى كەزدەگى حالىقارالىق دەڭگەيدە وتىلەتىن سپورت تۇرلەرىنىڭ العاشقى نەگى­زى بەلگىلى ءبىر ۇلت سپورتىنان باستاۋ الاتىنىن ايتا كەلىپ، قازاق كۇرەسىن دە بۇكىلوداقتىق، الەمدىك ارەناعا كوتەرۋ ماسەلەسى، ونىڭ مۇمكىنشىلىكتەرى جونىندە وي قوزعاعان بولاتىن. «ۇلتتىق كۇرەستىڭ تەك رەسپۋبليكا كولەمىنەن اسا الماي وتىرعانى قىنجىلتادى. ونىڭ بۇكىلوداقتىق سىنداردا سپورتتىڭ ءبىر ءتۇرى رەتىندە كورىنبەۋى قاي-قايسىمىزدىڭ جۇرەگىمىزدە جۇرگەن وي سياقتى. قازاق كۇرەسىنىڭ مۇنداي ءدۇبىرلى جارىستاردا جەتىمسىرەمەي، ەركىن ءسىڭىسىپ كەتۋىنە جاعدايدى ءوزىمىز عانا جاساي الامىز»، «اتا-بابامىزدان قالعان بۇل ونەردى ۇمىتپاي، وسىرە، وركەندەتە، دامىتا تۇسەيىك. سوندا عانا ءبىز كۇرەستى الەمدىك ارەناعا كوتەرەمىز» دەگەن پىكىرلەرى ۇلتتىق سپورت جاناشىرلارىن بەيجاي قالدىرماسى انىق.

بولات 1980 جىلدان باستاپ كۇرەستىڭ دزيۋ-دو، سامبو، كاراتە-دو سياقتى تۇر­لەرىمەن دە اينالىسىپ، جارىستارعا قاتىسا باستايدى. 1980-1981 جىلدارى كاراتە-دو بويىنشا وتكەن رەسپۋبليكالىق جانە بۇكىلوداقتىق تۋرنيرلەردىڭ اب­سو­ليۋتتىك چەمپيونى بولدى. كەزىندە سپورت ءجۋرناليسى ومىرزاق جولىمبەتوۆ بولاتتى العاشقى جوعارى ءبىلىم العان كاراتە مامانى، تۇڭعىش قازاق چەمپيونى ەكەنىن «سوتسياليستىك قازاقستان» گازەتىنە شىققان «حادجامە! ءسات ساپار، كاراتە!» تاقىرىبىنداعى ماقالاسىندا جازعان. وسى ماقالادا: «قازاق فيزكۋلتۋرا ينستيتۋتىنىڭ ءىV كۋرس ستۋ­دەنت­تەرى ەرمەك سماعۇلوۆ پەن بولات التىنبەكوۆتەر جوعارى ءبىلىم العان العاشقى كاراتە ماماندارى بولماقشى. ەكەۋى بۇرىن سامبومەن اينالىسقان، كسرو سپورت شەبەرلەرى»، دەپ اتاپ كورسەتىلگەن-ءدى.

1981-1987 جىلدار ارالىعىندا جوعارى ءبىلىم العان العاشقى مامان رەتىندە كاراتە-دو، دزيۋ-دو بويىنشا الماتى قالاسىنداعى قازىرگى ءال-فارا­بي اتىنداعى قازۇۋ-دا جانە قازاق مەملەكەتتىك مەديتسينا ينس­تيتۋتىندا، مەكتەپتەردە ۇستاز-باپكەر بولىپ قىزمەت اتقارادى. وسى كۇرەس تۇرلەرىنىڭ ەرەكشەلىكتەرى، يگەرۋ جولدارى، ماقساتى، ءمان-ماڭىزى جونىندەگى وي-پىكىرلەرى مەرزىمدى باسىلىمدارعا دا جاريالانىپ تۇرادى. بولاتتىڭ كاراتە تۋرالى ويلارىنان ۇزىندىلەر كەلتىرە كەتەيىك: «كاراتە – ...بارىنەن بۇرىن ادام بويىنداعى كوپتەگەن قاسيەتتى جەتىلدىرىپ، دامىتاتىن سپورت ءتۇرى. جەكپە-جەك ۇستىندە ءوزىڭدى-ءوزىڭ ۇستاۋ، قارسىلاسىڭدى قۇرمەتتەۋ ابىرويلى بورىشىڭ بولسا كەرەك. جارىس ەرەجەلەرى بويىنشا پارمەندى دە ۇتقىر تاسىلدەردى قولدانعان كەزدە دورەكىلىككە قادام باسپاعانى ءجون»، دەگەن ويلارى كاراتە بويىنشا العاشقى تۋرنيرلەردەگى جىبەرىلگەن سپورتشىلاردىڭ كەمشىلىكتەرىن بولدىرماۋ ماقساتىنان تۋىندايدى.

ونەردىڭ قيىن ءتۇرىنىڭ ءبىرى ەكەندىگىن اي­­تا وتىرىپ، ونىڭ ەستەتيكالىق ءمانىن بىلاي دەپ كورسەتەدى. «اسا قيىن، اسا قاۋىپتى، اسا كۇردەلى. مۇندا قاجىرلى-قايرات تا، باتىرلىق پەن ەرجۇرەكتىك تە، كوز ىلىسپەس جىلدامدىق تا قاجەت... كاراتە سپورتتىڭ وزگە تۇرلەرىنە قارا­عاندا ءسال قاتالداۋ ەكەنى راس. سوندىقتان بۇنى سانالى، ۇستامدى ادامعا ۇيرەتۋ قاجەت. ...ءاربىر سايىستان كورەرمەن قاۋىم ەستەتيكالىق ءلاززات الۋعا ءتيىس»، دەيدى.

1984 جىلى ۇلى وتان سوعىسى جەڭىسىنىڭ 40 جىلدىعىنا ارنالعان قا­زاقستان چەمپيو­ناتىندا سامبو كۇ­رەسىنەن بولات 90 كيلوعا دەيىنگى سالماق دارەجەسىندە جەڭىمپاز اتا­نادى. 1987-1991 جىلدارى ىشكى ىستەر بولىمىندە قىزمەت اتقارا ءجۇرىپ دزيۋ-دو، قارۋسىز قورعانۋ (ساموزاششيتا بەزورۋجيە) سياقتى سپورت تۇرلەرىنەن باپكەر بولىپ ەڭبەك ەتتى. 1987 جىلى قازكسر ىشكى ىستەر مينيسترلىگى بويىنشا دزيۋ-دودان جەكە كوماندالىق بىرىنشىلىكتە چەمپيون اتانسا، 1989 جىلى قازكسر ىشكى ىستەر مينيسترلىگى بويىنشا قارۋسىز قورعانۋ كۇرەسىنەن بولعان چەمپيوناتتا 100 كيلوعا دەيىنگى سالماق دارەجەسى بويىنشا كۇمىس جۇلدەگە يە بولدى. ول – جۇلدىزداي جارق ەتىپ وتە شىققان قىسقا عانا عۇمىرىنىڭ سوڭىنا دەيىن شىعىس سپورتىنىڭ دزيۋ-دو، كاراتە-دو ۋ-شۋ سيقتى تۇرلەرىنەن باپكەرلىك قىزمەت اتقارۋىمەن قاتار، ەلىمىزدىڭ سپورتىنىڭ جاناشىرى، ناسيحاتشىسى بولا ءبىلدى. بىلگەنىن، تۇيگەنىن كەيىنگى جاس تولقىنعا ۇيرەتۋدەن جالىقپادى.

قازاق باتىرىن، اتپال ازاماتتارىن ارداقتاعان، ارۋاق سىيلاعان حالىق... ارتىنان ەرگەن باۋىرلارى قوساي، دوساي، مەيىربەك، عاني، مەرگەنبايلار ءوزىنىڭ تۋعان جەرىندە بولاتتى ەسكە الىپ، جاسوسپىرىمدەر اراسىندا رەسپۋبليكالىق تۋرنير وتكىزىپ كەلدى. وسى ورايدا ايتا كەتەيىك، سامبو، دزيۋ-دو، ەركىن كۇرەس سەكىلدى سپورت تۇرلەرىنەن رەسپۋبليكا چەمپيونى، قازاق كۇرەسىنەن ەلىمىزدىڭ بىرنەشە دۇركىن جەڭىمپازى، تۇيە بالۋان جانە كاراتە-دودان رەسپۋبليكانىڭ، كسرو-نىڭ العاشقى ابسوليۋتتىك چەمپيونى بولعان، ءومىرىنىڭ سوڭىنا دەيىن باپكەرلىك قىزمەت اتقارعان بولات التىنبەكوۆتىڭ ەسىمى ءوزىنىڭ تۋىپ وسكەن ولكەسىندەگى ءبىر سپورت مەكتەبىنە بەرۋگە لايىق دەپ ويلايمىز. بۇل ءىس ءبىرتۋما باۋىرىمىزدى ەستە ساقتاۋ، جاس­تاردى تاربيەلەۋ باعىتىنداعى ماڭىزدى شارالاردىڭ ءبىرى بولار ەدى.

ءبىر قىنجىلارلىعى، سوزاق اۋدانىندا قازاق كۇرەسىنەن بولاتتى ەسكە الۋ ماق­سا­تىندا رەسپۋبليكالىق دەڭ­گەيدەگى ءداس­تۇر­لى تۋرنير جانە 2001 جىلدان باستاپ شىم­كەنت قالاسىندا وتكىزىلە باستاعان كاراتە-دودان بولات التىنبەكوۆ اتىنداعى حا­لىقارالىق تۋرنير كەيىنگى جىلدارى توقتاپ قالدى. باتىردىڭ ءتانى ولگەنىمەن، رۋحى ءوز حالقىمەن بىرگە جاساي بەرەتىنىن ەسكەرسەك، ب.التىنبەكوۆتىڭ ەسىمىن جاڭعىرتا تۇسۋگە ءجۇردىم-باردىم قاراماعانىمىز ءجون-اق.