ۋتيل الىمى 50 پايىزعا تومەندەدى

وسىلايشا، سوڭعى شەشىم اقپاننىڭ سوڭىندا ايقىن­دالاتىن بولىپ، كۇنى كەشە پرە­مەر-ءمينيستردىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى رومان سكليار «حابار24» تەلەارناسىنا بەرگەن سۇحباتىندا ۋتيل الىمىنا قاتىستى قا­بىل­دانعان شەشىمدەردى باياندادى.

سۇحبات كەزىندە ر.سكليار وسى ۋتيل الىمىنا قاتىستى ايتىلىپ جۇرگەن سىندار مەن ءجيى قو­­يى­­لاتىن سۇراقتارعا جا­ۋاپ بەردى. اڭگىمە بارىسىندا ءبىرىن­شى ۆيتسە-پرەمەر كادەگە جا­راتۋ الىمى، ونىڭ نە ءۇشىن ەنگىزىلگەنىن، قانداي ءونىم تۇر­لەرىنە قولدانىلاتىنىن جانە جي­­ناق­­تالعان قاراجات ەلدىڭ قان­­داي قاجەتتىلىكتەرىنە جۇم­سالا­تىنىن ءتۇسىندىردى.

سونىمەن قاتار ر.سكليار ەلىمىزدىڭ يندۋست­ريالىق ساياساتىنىڭ باسىم­دىق­تارى، اۆتوموبيلدەر مەن اۋىل شارۋا­شىلىعى تەحنيكالارىن شىعاراتىن وتاندىق كاسىپورىندارعا كورسەتىلەتىن مەملەكەتتىك قولداۋدىڭ سەبەپتەرى تۋرالى باياندادى.

«مەملەكەت باسشىسى وتاندىق ءون­دىرىستى قولداۋ قاجەت ەكەنىن ناقتى ايتتى. حالقىمىزدىڭ ءال-اۋقاتىنىڭ ارتۋى ۇلتتىق ەكونوميكانىڭ دامۋىنا بايلانىستى. قوعامدىق پىكىر قالىپتاستىرىپ، كادەگە جاراتۋ الىمىن تولىعىمەن جويۋدى تالاپ ەتەتىندەر شەتەلدەن تەحنيكا يمپورتتاۋشىلاردىڭ مۇددەسى ءۇشىن جۇمىس ىستەيدى. بۇل شىن مانىندە ولاردىڭ ەل ەكونوميكاسىنا قارسى ەكەنىن بىلدىرەدى»، دەدى پرەمەر-ءمينيستردىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى.

ول اۆتوكولىك تەحنيكاسىنا قاتىستى ۋتيل الىمى 2016 جىلى ەنگىزىل­گەنىن، ال الەۋمەتتىك جەلىلەردە وعان قارسى ناسيحاتتاۋ ناۋقانى 5 جىلدان كەيىن باستالعانىن ايتتى. ر.سكلياردىڭ سوزىنە قاراعاندا، يمپورتتاۋشىلاردى جاقتاۋشىلار اۆتوموبيل ءوندىرىسىن ۇيىمداستىرۋ جولدارىن تۇسىنبەي، كوپشىلىكتى اداستىرا­دى. كادەگە جاراتۋ الىمى اۆتوونەركا­سىپ­تى تىكەلەي قولداۋ ءۇشىن ەنگىزىلمە­گەن. وتاندىق وندىرۋشىلەرگە وسى الىم ءۇشىن الدىندا وزدەرى تولەگەن قاراجاتى عانا قايتارىلادى. بۇل دسۇ تالاپتارى­نا سايكەس كەلەدى. ول بويىنشا وندىرۋشى­لەر يمپورتتاۋشىلار سياقتى ۋتيل الىمىن تولەۋگە مىندەتتى. بىراق ەلىمىزدە وندىرۋشىلەرگە تولەنگەن قاراجات قايتا بەرىلەدى.

«بۇل ەلىمىزدە وندىرىلگەن اۆتوكولىك باعاسىنىڭ وسپەۋى ءۇشىن جاسالدى. وسىلايشا، ۋتيل الىمى – ىشكى نا­رىقتى قورعاۋ شاراسى، بەلگىلى ءبىر دارە­جەدە تاريفتىك توسقاۋىل امالى. الەم­دە ءوز نارىعىن قورعاۋدىڭ ءتۇرلى ءادىسى، يمپورتقا تولىق تىيىم سالۋ­دان باستاپ شەكتەۋ شارالارى، سونىڭ ىشىندە ەكولوگيالىق شارالار قول­دا­نى­لادى. ەاەو-دا كادەگە جاراتۋ الىمى تاڭدالدى»، دەدى ول.

ر.سكليار اۆتوونەركاسىپ سالاسىندا كاسىپورىنداردىڭ جابىلۋىنا، نا­رىقتان، يگەرىلگەن تەحنولوگيالاردان، جۇ­مىس ورىندارى مەن حالىقارالىق ستان­دارتتار بويىنشا وقىتىلعان بىلىك­تى مامانداردان ايىرىلۋعا اكەپ سوعا­تىن قاتە شەشىمدەردىڭ سالدارى اۋىر بولاتىنىن ناقتى ءتۇسىنۋ كەرەك ەكە­نىن جەتكىزدى. سۇحبات سوڭىندا ول «اتا­مەكەن» ۇلتتىق كاسىپكەرلەر پالاتاسى الاڭ­ىندا ساراپتامالىق تالقىلاۋ قورى­تىندىسىندا قابىلدانعان كادەگە جاراتۋ الىمى مولشەرلەمەلەرىن قايتا قاراۋ جونىندەگى ۇسىنىمدار تۋرالى حابارلادى.

«بيىلعى قاڭتار ايىنان باستاپ ەكولو­گيا، گەولوگيا جانە تابيعي رەسۋرس­­تار ءمينيسترىنىڭ توراعالىعىمەن تاۋار­لار­دىڭ ءتۇرلى ساناتى بويىنشا كادەگە جاراتۋ تولەمى مولشەرلەمەلەرىن قايتا قاراۋ بويىنشا جۇمىس توپتارىنىڭ وتىرىس­تارى وتكىزىلدى. جۇمىسقا بار­لىق مۇددەلى تاراپ، سونىڭ ىشىندە فەر­مەر­لەردىڭ كەيبىر وكىلدەرى قاتىستى. بار­لىعىنا ءوز ويلارىن ايتۋعا مۇمكىندىك بەرىلدى»، دەدى ر.سكليار.

ناتيجەسىندە، كابەلدى-وتكىزگىش ونىم­دەرگە، رەكرەاتسيالىق تەحنيكاعا جانە ەلدىڭ كولىك-لوگيستيكالىق الەۋەتىن ارت­تىرۋ ماقساتىندا حالىقارالىق تاسىمالداردا پايدالانىلاتىن ەرشىكتى تارتقىشتارعا قاتىستى مولشەرلەمەلەردى نولگە جەتكىزۋ تۋرالى شەشىم قابىل­داندى. وعان قوسا اۆتوكولىككە جانە اۋىل شا­رۋا­شىلىعى تەحنيكاسىنا قاتىستى قازىر­گى مولشەرلەمەلەردى 50%-عا دەيىن تو­مەندەتۋ ۇسىنىلدى.

«جاسىل دامۋ» اق ەسەپشوتىنداعى 200 ملرد تەڭگەدەن استام بوس قالدىق حالىقتىڭ يگىلىگى ءۇشىن جۇمسالۋعا ءتيىس. ءبىز مۇنى قالاي جۇزەگە اسىرماقپىز؟ 100 ملرد تەڭگە وتاندىق كولىكتەردى ساتىپ الۋ ءۇشىن جەڭىلدەتىلگەن اۆتونەسيە­گە بەرىلەدى. شارتى مىناداي: جىلدىق مول­شەرلەمەسى 4 پايىز جانە باستاپقى جار­نا 0 پايىز. باستاپقى جارناسى 20 پايىز، جىلدىق مولشەرلەمەسى 4 پايىزبەن 7 جىلعا بەرىلەتىن قازىرگى قولدانىستاعى باعدارلامادان ايىرماشىلىعى وسىندا. سەگمەنتى قىمبات ەمەس كولىكتەر ەكەنى تۇسىنىكتى. وسىلايشا، ءبىزدىڭ 71 مىڭ ازاماتىمىز قولجەتىمدى باعاعا جانە قولجەتىمدى كرەديتتىك رەسۋرستارعا جاڭا كولىك ساتىپ الا الادى»، دەدى ر.سكليار.

ۇكىمەتتىڭ بۇل شەشىمىن اركىم ارقالاي قابىلدايتىنى انىق. الايدا وسى سالادا ەڭبەك ەتىپ جۇرگەن بىرقاتار ساراپشى، ماماندار بار. ولاردىڭ وي-پىكىرى، ايتقان ءۋاجى وتانداستارىمىز ءۇشىن دە ماڭىزدى بولاتىنى انىق.

«ۋتيل الىمدى 50 پايىزعا دەيىن تومەندەتۋ وتە ورىندى شەشىم دەر ەدىم. الايدا بۇل شارا وتاندىق اۆتوكولىك باعاسىن رەتتەۋگە سونشالىقتى اسەر ەتپەيدى. سەبەبى قازاقستاندا اۆتوكولىك ساتۋدا وتاندىق وندىرۋشىلەر ۇلەسى – 65 پايىز. ەلىمىزدە KIA، Chevrolet، Lada، Hyundai سىندى جەڭىل كولىكتەر جاسالادى. ياعني جوعارىدا اتالعان كولىكتەرگە ۋتيل الىمىنىڭ ايتارلىقتاي اسەرى جوق. ەلىمىزدە اۆتوكولىكتەردىڭ باعاسى ديللەر جانە ديستريبيۋتورلارعا بايلانىستى. ارينە، باعانى مەملەكەت بەلگىلەمەيدى، مەملەكەت جاعداي جاسايدى، مۇمكىندىك بەرەدى. وسى ورايدا قازىر مەملەكەت وتاندىق كولىك وندىرۋشىلەرگە جاعداي جاساپ وتىر. ياعني ەندىگى ۋاقىت­تا وتاندىق وندىرۋشىلەر ۋتيلالىم­دى كولىكتىڭ باعاسىنا قوسپايدى. بۇگىن ۇكىمەتتە ايتىلعان تاعى ءبىر ماڭىز­دى شارا – اۆتوكولىك العىسى كەلە­تىندەر ءۇشىن باستاپقى جارناسىز، جەڭىل­دەتىلگەن نەسيە بەرۋدى جەتىلدىرە ءتۇسۋ. باعدارلاماعا سۇرانىس بار، ءساتتى ىسكە اسىپ كەلەدى. ونىڭ ناتيجەسىن قازىردىڭ وزىن­دە كورىپ وتىرمىز. قازىر كولىك الۋ كەزە­گىندە 15 مىڭداي ادام تۇر. مەنىڭشە، اتال­عان شارا حالىق پەن قوعام ءۇشىن وتە پاي­دالى»، دەدى قازاقستان اۆتوبيزنەس قاۋىم­داستىعىنىڭ وكىلى قايرات ەلامانوۆ.

ۋتيل الىمىنىڭ مۇنداي مولشەر­دە بەلگىلەنۋىن قازاقستان اۆتوبيزنەس قاۋىمداستىعىنىڭ ستراتەگيالىق دامىتۋ جونىندەگى  ديرەكتورى دارحان ايدۋلوۆ وتاندىق ونەركاسىپتى قورعاۋدىڭ ءبىر مۇمكىندىگى رەتىندە تۇسىندىرەدى.

«ەلىمىزدە وسى ماسەلەگە قاتىستى جىل باسىنان بەرى قىزۋ تالقىلاۋ ءجۇردى. ءار تاراپ ءوزىنىڭ جەكەلەگەن مۇددە­سىن، كوزقاراسىن ءبىلدىردى. سونىڭ قورى­تىن­دىسىن حالىق ەستىدى. بۇگىندە قازاق­ستان جەكەلەگەن تاۋەلسىز، دەربەس ەل بولعانىمەن، ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداقتىڭ قۇرامىنا كىرەدى. قازاقستان، رەسەي جانە بەلارۋس مەملەكەتتەرى ارا­­سىن­دا ورتاق كەدەندىك شەكارا جوق. ياعني قازاق­ستان بولسىن رەسەي بولسىن، بەلارۋس بولسىن، ءوزىنىڭ جەكەلەگەن ونەر­كا­سىپ­تىك ساياساتىن جۇرگىزىپ وتىر. ونەر­كاسىپ­تى قورعاۋدىڭ بارلىق مۇم­كىندىگى جاسالىپ جاتىر. سوندىقتان ۋتيل الىمى ەلىمىزدە رەسەي جانە بەلارۋس دەڭگەيىندە بولۋى كەرەك. سوندىقتان ءبىز ۋتيلالىمدى 20-25 پايىز عانا تومەن­دەتۋدى ۇسىنعان ەدىك. الايدا 50 پايىز دا كوڭىل كونشىتەدى»، دەدى قازاقستان اۆتوبيزنەس قاۋىمداستىعىنىڭ ستراتەگيالىق دامىتۋ جونىندەگى ديرەكتورى دارحان ايدۋلوۆ.