الماتىدا جارىق نەگە ءسوندى؟

ەكى ميلليوننان اسىپ جىعىلاتىن تۇر­عىنى بار مەگاپوليستى ءبىر ءسات ەلەكتر قۋا­تىن­­سىز ەلەستەتۋدىڭ ءوزى قيىن. ەنەرگيا تاپ­­شى­لىعى اسىرەسە شاھاردىڭ شەت اۋدان­دارىن­دا بايقالعان. كەي نۇكتەلەردە جارتى ساعات­قا، ال كەي اۋماقتاردا 1-2 ساعات كول­ەمىن­دە توق بولماعان. باعدار­شام­دار­دىڭ ىس­تەن شى­عۋىنا بايلانىستى جول قوزعا­لى­سىن­دا از­دى-كوپتى كەلەڭسىزدىك تۋىن­دا­عانى­مەن، قا­لا­­نىڭ تىنىس-تىرشىلىگىن قام­تاما­سىز ەتە­­تىن سالالاردىڭ جۇمىسىندا پالەن­دەي ىر­كى­لىس بولا قويعان جوق. الماتى قالاسى مەن وب­لىس اۋما­عىن تۇگەلدەي دەرلىك ەلەكتر ەنە­ر­­گي­يا­­سىمەن قامتىپ وتىرعان «الاتاۋ جا­رىق» كوم­­پا­­نياسى اتالعان جايعا قاتىستى انىقتاما بەردى.

«الاتاۋ جارىق كومپانياسى» اق «سول­تۇستىك-وڭتۇستىك» جوعارى ءۆولتتى ەلەكتر تاراتۋ جەلىسىندە ورىن العان اپاتتىق جاعداي سالدارىنان ەلەكتر قۋاتىنان اجىراتىلعان الماتى قالاسىنىڭ تۇتىنۋ­شىلارىن جارىقپەن قامتاماسىز ەتۋ تولىق كولەمدە قالپىنا كەلتىردى. اعىمداعى تاۋلىكتىڭ 13 ساعات 53 مينۋتىندا بارلىق اجىراتىلعان ابونەنتتەرگە ەلەكتر ەنەرگياسى بەرىلدى. ەنەرگيامەن جابدىقتاۋداعى ءۇزىلىس 1 ساعات 48 مينۋتتى قۇرادى. اپات كەزىندە مەگاپوليستىڭ اكىمشىلىك اۋداندارى بويىنشا بارلىعى 92 مىڭنان استام تۇتىنۋشى جارىقسىز قالدى. ونىڭ 88،5 مىڭى – تۇرعىن ۇيلەر مەن پاتەرلەرگە تيەسىلى»، دەپ مالىمدەدى جاۋاپتى مەكەمەنىڭ ءباسپاسوز قىزمەتى.

ءدال وسى ۋاقىت ارالىعىندا جالعىز الماتىدا عانا ەمەس، الماتى وبلىسىنىڭ اۋماعىندا، سونداي-اق جامبىل، تۇر­كىستان، قىزىلوردا وبلىستارىنىڭ كەي جەرلەرىندە ەنەرگيا تاپشىلىعى تۋىن­داعان. تۇرعىن­داردى الاڭداتقان احۋال­عا قاتىستى ءسال كەيىنىرەك مالىمدەمە جا­ساعان ەنەرگەتيكا مينيسترلىگى بۇل جايت ورتالىق ازيا­نىڭ ەنەرگيا جۇيە­سىندەگى اپاتتىق تەڭ­گەرىمسىزدىككە بايلانىستى بولعانىن جەت­كىزدى. جەلىدە قىر­عىز رەسپۋبليكاسى مەن وزبەك­ستان رەسپۋب­ليكاسىنىڭ بىرقاتار وڭى­رىندە دە ەلەكتر قۋاتى ۋاقىتشا ىستەن شىق­قانى تۋرالى اقپارات تاراعان بولاتىن.

«اتالعان جايتقا بايلانىستى «قازاق­ستان­نىڭ سولتۇستىك-شىعىس-وڭتۇستىك» جەلى­سىنە 500 كۆ ەلەكتر ەنەرگياسىنىڭ ترانزي­تىنە شامادان تىس جۇكتەمە ءتۇستى. وسى­عان بايلانىستى وڭتۇستىك ايماق تۇتىنۋشى­لارىنىڭ ەداۋىر بولىگىن اجىراتۋ ارقىلى «قازاقستاننىڭ سولتۇستىك-شىعىس-وڭتۇستىك» ءترانزيتىنىڭ اپاتتىق ءبولىنۋى ورىن الدى. شەكتەۋلەر كولەمى 1500 مەگاۆاتتان استى. اتاپ ايتقاندا، الماتى قالاسى مەن الماتى وبلىسىندا – 1000 مۆت، جامبىل وبلىسىندا – 300 مۆت، تۇركىستان وبلىسىندا – 500 مۆت جانە قىزىلوردا وبلىسىندا – 20 مۆت. جيىلىكتىڭ تومەندەپ كەتۋى سالدارى­نان وزبەكستان، قىرعىزستان ەنەرگيا جۇيە­لەرى تولىق ءوشىرىلدى. اۆتوماتيكانىڭ ىسكە قوسى­لۋىنا بايلانىستى جامبىل گرەس، شىمكەنت جەو-3، قىزىلوردا جەو-6 جانە الماتى وبلىسىنىڭ ەلەكتر ستان­ساسىنىڭ وشىرىلۋىنە جول بەرىل­گەن جوق»، دەپ مالىمدەدى ەنەرگەتيكا مينيسترلىگى.

سالا ماماندارى مۇنداي جايلاردىڭ ورىن الۋى قالىپتى قۇبىلىس ەكەنىن، سون­دىقتان بۇعان الاڭداۋعا نەگىز جوقتىعىن، قالانى جارىقپەن قامتۋ جۇيەسى كۇن ساناپ جەتىلىپ كەلە جاتقانىن جەتكىزدى.

دەسە دە الماتىدا ەنەرگيا سالاسىنا قاتىستى وزەكتى ماسەلە جوق ەمەس. ەلىمىزدەگى ەڭ الىپ مەگاپوليستىڭ كەي اۋداندارىنداعى جەراستى ەلەكتر جەلىلەرىنىڭ توزىعى جەتىپ تۇرعانىن بۇعان دەيىن ماماندار پىكىرىمەن العا تارتقان ەدىك. جۇرگىزىلگەن زەرتتەۋگە سايكەس قالانىڭ كەيبىر جەراستى نۇكتەلە­رىندەگى بۇگىنگە دەيىن قولدانىلىپ كەلە جاتقان ەلەكتر سىمدارى سوناۋ ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىسقا دەيىن ورناتىلعانى انىقتالعان. بۇل سىمدار قانشا جەردەن ءتوزىمدى ءارى بەرىك دەسەك تە، توقتىڭ اتى توق. سوندىق­تان بۇل ماسەلەگە جەڭىل-جەلپى قاراۋعا بولمايدى. الەمنىڭ «اقىلدى قالالارىنىڭ» قاتارىنا قول سوزعان الماتى ءۇشىن بۇل كەشەۋىلدەتپەي شەشىمىن تابۋعا ءتيىس ماسەلەنىڭ ءبىرى. وركەنيەتكە قوسىلعىسى كەلەتىن مەگاپوليس الدىمەن قۋات كوزدەرىن رەتتەپ العانى ءجون.

الماتى