تالانتتار وتانىن تاستاپ كەتكەندە...

ارينە، اسپان استىنان ءوز ورنىن ايقىنداۋ ءۇشىن قاي جەردەن بولسا دا، قاتال ءومىر سىناعىن قابىلداۋعا ءار ادام قۇقىلى. بۇل ماسەلەنىڭ ستاتيستيكاسىمەن اينالىساتىندار «قازاقستاننان كەتىپ جاتقان ءاربىر ەكىنشى ادام جوعارى ءبىلىمدى» دەپ ساراپتاما جاساعان ەكەن. بىراق قولىنا مۇعالىمنىڭ، زاڭگەردىڭ، دارىگەردىڭ ديپلومىن ۇستاپ ەلدەن كەتۋ ءبىر بولەك تە، وپەرا ءانشىسىنىڭ، بالەت ءبيشىسىنىڭ، سۋرەتشىنىڭ، كينورەجيسسەردىڭ ءوز كاسىبي مۇمكىندىگىن باتىس ەلدەرى مەن مۇحيتتىڭ ار­عى جاعىمەن بايلانىستىرۋى سالىستىرۋعا كەلمەيتىن سونى ماسەلە. رۋحانياتتاعى بۇل مادەني الماسۋدىڭ بەتكى جاعى «كەلىسىمشارت»، «تاجىريبە ءبولىسۋ» دەگەن سەكىلدى سىپايى سەبەپتەرمەن بۇركەمەلەنەدى. كەتكەندەردىڭ وزىنەن سۇراساڭ، «كاسىبي مۇمكىندىگىن جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن قازاقستان كەڭىستىگى تار». ال بۇل كاسىپ يەلەرىن دايارلاۋ ءۇشىن ەل بيۋدجەتىنەن وراسان زور قارجى جۇمسالدى. باستى سەبەبى الەۋمەتتىك تۇيىندەرگە تىرەلەتىن «اعىن» اراسىندا شىعارماشىلىق الەۋەتى زور اقىل-وي يەلەرى جوڭكىلە كوشپەسە دە، جەكە-دارا كەتكەن بىرەن-ساران مىسالىنىڭ ءوزى ءبىز سەكىلدى از حالىقتىڭ مادەنيەتىنە كولەڭكەسىن تۇسىرمەي قويمايدى. وتاندىق كينونىڭ ەرتەڭىنە سەنبەي مە، الدە راسىمەن، اۋقىمدى ويىنا كەڭىستىك تار كەلە مە، ولار شەتەل كينو نارىعىنان نە ىزدەپ كەتتى؟

ەلدەگى ماڭىزدى سالالاردى قارجىلاندى­رىپ وتىرعان مەملەكەت ونەر مەن مادەنيەتتى سۋبسيديالاۋدا ەشقاشان ساراڭدىق تانىتقان ەمەس. مادەنيەتتىڭ وزگە تارماعىن ايتپاعاندا، ءبىر عانا كينو سالاسىنا ميللياردتاعان قار­جى بولىنەدى. الايدا جايلى كۇنكورىس پەن جاق­سى تابىس، ەڭ باستىسى، شىعارماشىلىق ماق­ساتىن جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن وتانىن تاس­تاپ كەتىپ جاتقان تالانتتى ازاماتتاردىڭ كوپ بولۋى ويلاندىرادى.

الەمدى تامسانتقان بلوكباستەرلەردىڭ اۆتورى بەكمامبەتوۆ باستاپ تۇسكەن اساۋ اعىن ءيىرىمى كەيىنىرەك ارداق قاراقۇلوۆ، سە­رىك اپىرىموۆ، ەرمەك تۇرسىنوۆ سەكىلدى قازاقستاندىق رەجيسسەرلەردى تولقىن-تولقى­نى­مەن تارتىپ وتىردى. قازىر دە بۇل ءۇردىس قارقىن الماسا، ۇزىلگەن جوق. بۇگىنگى الىس-جاقىن كينوگەرلەر قاۋىمىنىڭ اۋزىندا ءادىل­حان ەرجانوۆتىڭ ەسىمى ءجيى اتالادى، «قازاق كينوسى» دەگەندە ولار الدىمەن شىن­دىقتى بوياماسىز بەينەلەيتىن وسى رەجيس­سەردىڭ باتىل­دىعىنا سۇيسىنەدى، كانندى باعىن­دى­رىپ، «ازيا وسكارىن» يەلەنگەن ول بول­سا، رەسەي­دە جۇمىس ىستەپ جاتىر. جۇرەك جۇت­قان ءا.ەرجانوۆتىڭ وسىدان بەس جىل بۇ­رىن ءحىى حالىقارالىق ەۋرازيا كينوفەستيۆا­لىن­دە «قاراتاس اۋىلىنداعى وبا» ءفيلمى ءۇشىن جۇلدەگەر اتانىپ تۇرىپ ساحنادان سويلەگەن ايگىلى ءسوزى ەستەن ءالى شىققان جوق. فيلم تۇسىرۋگە بيۋدجەتتەن 100 ميلليون تەڭگە ءبولىپ تۇرىپ، 80 ميلليونىن وزىنە قالدىرعىسى كەلگەن مادەنيەت مينيسترلىگىنىڭ شەنەۋنىگىن پاراقورلىققا ايىپتاپ، ەل الدىندا ەكى بەتىن شيەدەي جاساعانى ەرلىكپەن پارا-پار بولدى. ەرجانوۆ ەلدەن بەكەر كەتكەن جوق، جاسقا ءتان البىرتتىقپەن ايتتى ما، الدە ناعىز شى­عار­ماشىلىق ادامى ءتىلىن شىندىققا عانا توسەي مە، ايتەۋىر الداسپان شىندىق جاس رەجيسسەردىڭ بۋىرقانىپ جاڭا باستالعان جولىن شاۋىپ ءتۇستى، بۇدان كەيىن وعان قازاقستان كينوستۋديالارىنىڭ ەسىگى تارس جابىلاتىنى ايتپاسا دا تۇسىنىكتى ەدى. بىراق ءار تۇسىرگەن ءفيلمى جاڭالىق رەتىندە قابىلدانىپ، قاي قوعامدى دا ءدۇر سىلكىندىرەتىن ءادىلحان سول باتىرلىعى ارقىلى سىرتى سۇلۋ كورىنەتىن قازاقستان ونەرىنىڭ استارىندا جەمقورلىق دەيتىن جەتى باستى ايداھاردىڭ جاسىرىنىپ جاتقانىن جۇرتقا جايىپ سالدى.

گولليۆۋدتا ماملۇكتەر تۋرالى سەريال ءتۇسىرۋدى باستاعان دانا زياشەۆا دا قازاق­ستاننان شىققان تۇڭعىش تاۋەلسىز رەجيسسەر. كوپتەگەن وتاندىق كينوفيلمدەردىڭ اۆتورى ءارى ستسەناري جازۋمەن تانىلعان اسقار ۇزاباەۆ تا جىلدان استام ۋاقىت ماسكەۋدە تۇرىپ جاتىر. «ۇيلەسىم ساباعىمەن» ەۋروپانى ەلەڭ ەتكىزگەن ەمير بايعازين دە كوپ جىلدان بەرى سىرتتا ءجۇر.

يا، قازاقستانمەن سالىستىرعاندا، رەسەي دە، گولليۆۋد تا، ءسوز جوق، كاسىبيلىكتىڭ ەتالونى. سونىمەن قاتار تابىس تابۋدىڭ دا كوزى. بىراق التىننان سوعىلعان سارايدا تۇرسا دا، وزىنە-ءوزى ازاپ تاۋىپ الاتىن شىعارماشىلىق ادامى شەتەلگە شىعۋعا اسىققاندا جايلى ءومىر مەن مول تابىستان گورى جۇمىس ىستەپ شارشاپ، كاسىبي شىڭدالۋدى، شىندىق پەن ازاماتتىق بەرىك ۇستانىمدى ماڭىزدىراق سانايتىنى انىق.