«كەرۋەن ساراي» – تاريحتىڭ كىلتى

ورتالىق ازياداعى ەڭ ءىرى تۋريستىك كەشەن سانالاتىن «كەرۋەن سارايدىڭ» جالپى اۋماعى 20،5 گەكتار جەردى الىپ جاتىر. مۇندا ادام جانىنا كەرەكتىڭ ءبارى بار. زاماناۋي دۇكەندەر مەن ويىن-ساۋىق ورتالىقتارى، ورتا عاسىر ستيلىندەگى سارايلار مەن «ۇشاتىن تەاتر» كوزدىڭ جاۋىن الادى. كەشەننىڭ ماركەتولوگى بەلاسار ەسەنبەكتىڭ ايتۋىنشا، «كەرۋەن ساراي» كادۋىلگى كىلت پىشىنىندە سوعىلعان. توبەسىنەن قاراساڭىز تاپ سولاي. كىلتتىڭ ۇشى (كەشەننەن شىعىپ كەتەتىن تۇسى) قوجا احمەت ياساۋي ماۆزولەيىنە بارىپ تىرەلەدى. ياعني تۋريست سارايمەن تولىق تانىسىپ بولعان كەزدە تاريحىمىز تۋرالى ءبىلىم جيىپ، ياساۋي بابامىزدىڭ كىم بولعانىنان جەتكىلىكتى ماعلۇمات الادى. ءسويتىپ ءارى قاراي ماۆزولەيدى ارالاۋعا رۋحاني تۇرعىدان دايىن بولادى.

«كەشەننىڭ كىرەبەرىسىندە جانە شىعا بەرىسىندە بەسجۇلدىزدى قوناقۇي ور­نا­لاسقان. جالپى، كەشەننىڭ تۇجىرىم­دا­ماسى مىناداي: ادام قىدىرىپ كەلىپ، قوناقۇيگە ورنالاسادى، ودان كەيىن سۋ ۇستىندەگى شوۋدى كورەدى، ول جەردە «قىز جىبەك – تولەگەن» سۋبۇرقاق شوۋى قو­ي­ىلادى. ودان شىعىپ اتتار شوۋىن كورۋ ءۇشىن امفيتەاترعا بارادى. ودان بولەك ءتۇرلى كونتسەرتتەر بار. ساۋدا جاسايمىن دەگەندەرگە دە ەرەكشە جاعداي جاسالعان. «ۇشاتىن تەاتر» دا ادامعا بۇرىن-سوڭدى سەزىنبەگەن اسەر سىيلايدى. ءبارىن اياقتاعان سوڭ مەيرامحاناعا نەمەسە فۋد-كورتقا بارىپ تاماقتانا الادى. «كەرۋەن ساراي» كەشەنىنىڭ ەرەكشەلىگى – ەسكى تاريحىمىزدى جاڭا زاماناۋي تەحنولوگيالارمەن ۇيلەستىرە وتىرىپ حالىققا جاڭا فورماتتا كورسەتەدى»، دەيدى ول.

Altyn Samuryk «ۇشاتىن تەاترىنىڭ» عاجابىن سوزبەن سيپاتتاپ جەتكىزۋ ءتىپتى قيىن. كەشەن ۇيىمداستىرۋشىلارى بۇل جوبانى 8D سوڭعى تەحنولوگياسىمەن جاراقتالعان ورتالىق ازياداعى بىرەگەي تەاتر دەپ باعالايدى. ارنايى كرەسلوعا وتىرعان سوڭ-اق التىن سامۇرىق ءسىزدى كونە تاريح تەرەڭىنە تارتىپ اكەتەدى. بايىرعى تاريحي شاھارلاردى ارالاتىپ، ودان زاماناۋي نۇر-سۇلتان شاھارىنىڭ توبەسىمەن ۇشىرىپ، سوڭىندا تۇركى دۇنيەسىنىڭ تەمىر­قازىعىنا اينالعان تۇركىستان قالاسىنا قايتىپ الىپ كەلەدى.

كەشەندەگى شوۋلاردى ۇيىمداستىرۋ جانە دامىتۋ بويىنشا جەتەكشى الەكسەي حرامەنكوۆتىڭ ايتۋىنشا، اتتار شوۋى قويىلاتىن «ارەنا» سارايى 1 500 ورىنعا لايىقتالىپ سالىنعان. قازاقستانداعى ەڭ ۇلكەن LED ەكران دا وسى جەردە قو­يىلعان. اتتار جاتتىعۋدى وسى كەشەن ىشىندە جاسايدى. بارلىعى دا شەتەلدەن الدىرىلعان جانۋارلار. اتقوراداعى ات سانى – 18. اتتار قويىلىمىنىڭ جوباسىن فرانتسيالىق كاسكادەر جانە باپكەر ماريو ليۋراشي جاساپ بەرگەن. قازىر Nomad كاس­كادەرلەر توبى اينالىسادى. كوز تارتار كەشەن قۇرىلىسىنا قازاقستان دامۋ بانكى قولداۋ كورسەتكەن. جوبا قۇنى – 87 ملرد تەڭگە. «سونىڭ ىشىندە ينۆەس­تورلاردىڭ جەكە قاراجات 47 ملرد تەڭگەنى قۇرايدى. قازاقستان دامۋ بانكى 40 ملرد تەڭگە كولەمىندە قاراجات قۇيدى. جوبا 115 بولمەلى ەكى قوناقۇي، ويىن-ساۋىق ورتا­لىعىن سالۋدى قامتىدى. قازىرگى ۋا­قىتتا جوبا ءساتتى جۇمىس ىستەۋدە» دەيدى قا­زاقستان دامۋ بانكى كليەنتتەرمەن جۇ­مىس جونىندەگى ديرەكتسيانىڭ اعا بانكيرى سەرىك احمەتوۆ.

تۋريستەرگە قولايلى بولۋ ءۇشىن كەشەن اۋماعىندا بىرنەشە ەلەكتروكار جۇمىس ىستەيدى. ازىرگە «كەرۋەن ساراي» كەشەنىن تولىققاندى كوممەرتسيالىق جوبا دەپ اتاۋ قيىن. دەسە دە الەكسەي حرامەنكوۆ جوبانىڭ تارتىمدىلىعىن ارتتىرۋعا قاتىستى جوسپارىمىز كوپ دەيدى. ويتكەنى تۇركىستانداعى اۋليە-امبيەلەردىڭ باسىنا ءتاۋ ەتۋ ءۇشىن كەلەتىن ادام سانى ءبىرشاما. ەندى سولاردى تۋريستىك نىساندار مەن جو­بالارعا ءساتتى تارتا ءبىلۋ قاجەت. قازىر قىس ماۋسىمى بولعاندىقتان كەلۋشىلەردىڭ قاتارى قالىڭ ەمەس. ال بيىل جاز كەزىندە سۋداعى شوۋدى كورۋدىڭ وزىنە ساعاتىنا 13 مىڭ ادام جينالعان.

«ستاتيستيكا بويىنشا نەگىزىنەن بىزگە قىزىلوردا، شىمكەنت، الماتى قالا­لارىنان جانە تۇركىستان وبلىسىنىڭ وزى­نەن ادامدار كوپ كەلەدى. شەتەلدىك تۋريس­تەر – نەگىزىنەن تۇركيا، فرانتسيا جانە باسقا دا ەۋروپا ەلدەرىنەن كەلۋشىلەر. قازاقتىڭ سالت-داستۇرىنە قىزىعۋشىلىق تانىتقان قىتايلىق تۋريستەر دە كوپ بولدى. شەتەلدىك تۋريستەر ءۇشىن ءبىز ءۇش تىلدە (قازاق، ورىس، اعىلشىن) ەركىن سويلەي الاتىن گيدتەردى دە دايىندادىق. تۇرىك تىلىندە ەركىن سويلەسەتىن قىزمەتكەرلەرىمىز بار. ماۋسىمنىڭ قىزعان كەزىندە كۇنىنە 20 مىڭعا دەيىن ادام كەلدى» دەيدى بەلاسار ەسەنبەك.

كەشەن تۋريستەر ءۇشىن تىنىعىپ، دەمالىپ، كوڭىل كوتەرەتىن مەكەن بولسا، كاسىپكەرلەر ءۇشىن – تابىستىڭ كوزى. اسىرەسە جاز ماۋسىمى كەزىندە بۇل جەردە كۇنىنە مىڭ دوللاردان اسىرىپ ساۋدا جاساۋعا بولادى. بەلاسار ەسەنبەكتىڭ ايتۋىنشا، كەشەن ىشىندە اشىق جانە جابىق بازارلار ۇيىمداستىرىلعان. ول جەردە ءار اپتا سايىن ءار اۋداننىڭ كاسىپكەرلەرى كەلىپ، ءوز ونىمدەرى مەن تاۋارلارىن ساتىلىمعا شىعارا الادى. ءارى بۇل ءۇشىن ولاردان اقى الىنبايدى.

تۋريستىك ورتالىق اۋماعىن ارالاي ءجۇرىپ الەمدىك برەندتەردىڭ ساۋدا جەلى­لەرىنە باس سۇعىپ، ۇلتتىق تاعامدار ازىر­لەنەتىن مەيرامحانالاردان اس ىشۋگە دە بولادى. ناۋرىز ايىنان باستاپ ەستەن كەتپەس اسەرلى شوۋلار قايتا باستالماق. ويىن-ساۋىق جوبالارىنىڭ بارلىعى دەرلىك كەلۋشىلەردىڭ ەجەلگى تاريحپەن، بابا­لار جولىمەن، قازاقتىڭ قاسيەتتى سالت-داس­تۇرىمەن تانىستىرۋ ماقساتىندا جاسالعان.