تۇركىستاندا «نازارباەۆ مودەلى»: تۇركى الەمىنىڭ ينتەگراتسيالىق باعىتى» اتتى حالىقارالىق كونفەرەنتسيا وتۋدە

كونفەرەنتسيانى نۇرسۇلتان نازارباەۆ قورىنىڭ الماتىداعى وكىلدىگىنىڭ باسشىسى سەرگەي توقتاروۆ اشىپ، قور ديرەكتورى داريعا نازارباەۆانىڭ قۇتتىقتاۋىن وقىپ بەردى.

«قازاقستان حالىقارالىق ارەنادا ءوز ۇستانىمىن نىعايتتى، ەركىن جانە بەيبىتشىلىكتى سۇيەتىن تاۋەلسىز جانە يادرولىق مەملەكەت مارتەبەسىن لايىقتى تۇردە الدى. بۇگىندە قازاقستان رەسپۋبليكاسى بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمى، ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداق، شانحاي ىنتىماقتاستىق ۇيىمى، تۇركى مەملەكەتتەرى ۇيىمى جانە باسقا دا حالىقارالىق ۇيىمداردىڭ تەڭ قۇقىلى مۇشەسى. قازاقستان ايماقتىق جانە جاھاندىق اۋقىمداعى ساياسي جانە ەكونوميكالىق قاتىناستارداعى سەنىمدى سەرىكتەس قانا ەمەس، رەسپۋبليكامىز ەۋرازيانىڭ ماڭىزدى مادەني جانە زياتكەرلىك ورتالىعى بولىپ سانالادى. تاۋەلسىزدىك جىلدارىندا ەلباسىنىڭ باسشىلىعىمەن قازاقستان ءوزىنىڭ تۇراقتى دامۋ ۇلگىسىن – «نازارباەۆ مودەلىن» قۇردى دەپ سەنىممەن ايتا الامىز»، دەلىنگەن د.نازارباەۆانىڭ قۇتتىقتاۋ سوزىندە.

كونفەرەنتسيانىڭ العاشقى كۇنى «نۇرسۇلتان نازارباەۆ – تۇركى ينتەگراتسياسىنىڭ ساۋلەتشىسى» پلەنارلىق وتىرىسى ارقىلى اشىلدى. سپيكەرلەر بەتپە-بەت جانە بەينەبايلانىس ارقىلى سويلەستى. كەزدەسۋدە نۇرسۇلتان نازارباەۆ قورى اتقارۋشى ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى يگور روگوۆ مودەراتور بولدى.

ول ەلباسى يدەيالارىنىڭ كونتەكستىنە نەگىزدەلگەن تۇركى الەمىنىڭ ينتەگراتسياسىن ەلىمىزدە جانە الەمدە بولىپ جاتقان باسقا ينتەگراتسيالىق ۇدەرىستەردەن بولەك قاراستىرۋعا بولمايتىنىن ايتتى. ونىڭ پىكىرىنشە، زاماناۋي مەملەكەتتىڭ دامۋى باسقا ەلدەرمەن ارىپتەستىك، تاجىريبە الماسۋ، ءتۇرلى سالالاردا ءوزارا كومەك كورسەتۋ پرينتسيپتەرىنە نەگىزدەلگەن.

تۇركيا رەسپۋبليكاسى كونستيتۋتسيالىق سوتىنىڭ توراعاسى زۋحتۋ ارسلان، قر كونستيتۋتسيالىق كەڭەسىنىڭ توراعاسى قايرات ءمامي ءازىربايجان رەسپۋبليكاسى  كونستيتۋتسيالىق سوتىنىڭ توراعاسى فارحاد ابۋللاەۆەگەمەن ەلدىڭ تۇراقتى ءوسۋى ءۇشىن ينتەگراتسيانىڭ ماڭىزدىلىعىنا توقتالا كەتتى.

«تۇركى الەمىنىڭ – بىرلىگى تاتۋ كورشىلىك قارىم-قاتىناسقا، رۋحاني تامىرىمىزعا نەگىزدەلۋى كەرەك. دەمەك، ءبارىمىز نەگىزگى قۇقىقتار مەن بوستاندىقتارعا ەشكىم قول سۇعىلمايتىن، زاڭ ۇستەمدىگى ساقتالاتىن، حالقى باقۋاتتى ءومىر سۇرەتىن الەم قۇرۋ ءۇشىن جۇمىس ىستەۋىمىز كەرەك»، دەدى تۇركى مەملەكەتتەرى ۇيىمىنىڭ باس حاتشىسى باعدات امىرەەۆ.

قر ءبىلىم جانە عىلىم ءمينيسترى اسحات ايماعامبەتوۆ تاۋەلسىزدىگىمىز جاريالانعالى بەرى ەلىمىز الەمدىك قاۋىمداستىقتىڭ بەلسەندى ءارى بەدەلدى مۇشەسى بولعانىن ەسكە سالدى.

«بۇل قازاقستاننىڭ الەمنىڭ بارلىق مەملەكەتتەرىمەن دوستىق جانە بولجامدى قارىم-قاتىناستاردى دامىتۋعا باعىتتالعان كوپۆەكتورلى ساياساتىنىڭ نەگىزىن قالاعان تۇڭعىش پرەزيدەنت نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى نازارباەۆتىڭ ارقاسىندا بولدى. بۇل رەتتە، اسىرەسە، باۋىرلاس تۇركى ەلدەرىمەن تىعىز قارىم-قاتىناس ورنادى»، دەدى ول.

باۋىرلاس حالىقتاردى بىرىكتىرۋگە، ۇلتارالىق جانە كونفەسسياارالىق تاتۋلىق پەن كەلىسىمدى نىعايتۋعا باعىتتالعان ەلباسىنىڭ ساياساتى حالىقارالىق تۇركى مادەنيەتى ۇيىمىنىڭ (تۇركسوي) باس حاتشىسى دۇيسەن قاسەيىنوۆتىڭ، حالىقارالىق تۇركى اكادەمياسىنىڭ پرەزيدەنتى دارحان قىدىرالىنىڭ، قازاقستان حالقى اسسامبلەياسى توراعاسىنىڭ ورىنباسارى مارات ءازىلحانوۆتىڭ جانە م.اۋەزوۆ اتىنداعى وڭتۇستىك قازاقستان ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ رەكتورى داريا قوجامجاروۆانىڭ باياندامالارىنىڭ باستى تاقىرىبىنا اينالعان.

«بۇگىنگى كيەلى تۇركىستانداعى باسقوسۋدىڭ شىن مانىندە سيمۆولدىق ءمانى زور. ءبىزدىڭ فورۋمنىڭ تاقىرىبى – باۋىرلاس حالىقتاردىڭ جاقىنداسۋى، سوندىقتان ونىڭ تۇركىلەردىڭ رۋحاني استاناسىندا ءوتۋى زاڭدى قۇبىلىس. تۇركى الەمىنىڭ ينتەگراتسياسى تۇركى مەملەكەتتەرىنىڭ ارقايسىسىنىڭ ىنتىماقتاستىقتى نىعايتۋعا، ءبىر-بىرىنە جان-جاقتى قولداۋ كورسەتۋگە باعىتتالعان كۇش-جىگەرىنە تىكەلەي بايلانىستى. ءبىزدىڭ ورتاق مىندەتىمىز – بارشا تۇركى ەلدەرىنىڭ قۋاتتى، دامىعان جانە ءبىرتۇتاس بولۋىن قامتاماسىز ەتۋ»، دەپ ا.ياساۋي اتىنداعى حقتۋ-ءنىڭ رەكتورى، نۇرسۇلتان نازارباەۆ قورى جانىنداعى عىلىم كەڭەسىنىڭ مۇشەسى، ەكونوميكا عىلىمدارىنىڭ كانديداتى جانار تەمىربەكوۆا پلەنارلىق وتىرىستى قورىتىندىلادى.

ايتا كەتسەك، كونفەرەنتسيانىڭ ءىس-شارالارى YouTube-تەگى «نازارباەۆ مودەلى 21» ارناسىندا ءۇش تىلدە كورسەتىلەدى.