ينۆەستوردىڭ قۇقىعى قالاي قورعالادى؟

ايتالىق، 2020 جىلدىڭ قازان ايى­نان باستاپ بيومەتريالىق يدەنتي­فيكاتتاۋدى قولدانۋدىڭ ناتيجەسىندە بروكەرلىك شارتتاردى قاشىقتان جاساۋ مۇمكىندىگى پايدا بولدى. وسى­لايشا، قازىرگى ۋاقىتتا ورتالىق دەپو­زي­تاريدەگى شوتتاردىڭ سانى 201 مىڭعا جەتتى. ونىڭ 198 مىڭى جەكە تۇل­عالارعا تيەسىلى. بۇل رەتتە جىل با­سىنان بەرى بولشەك سالاداعى ينۆەس­تور­لاردىڭ سانى 64 مىڭ ادامعا كوبەيگەن.

قارجى نارىعىن رەتتەۋ جانە دامىتۋ اگەنتتىگى باعالى قاعازدار نارى­عى دەپارتامەنتىنىڭ ديرەكتورى پاۆەل افاناسەۆتىڭ ايتۋىنشا، مۇنداي ءوسىم جەرگىلىكتى نارىق ءۇشىن جاقسى كورسەتكىش سانالادى.

– قايتالاما نارىقتاعى مامى­لە­­لەردە دە بەلسەندىلىك ارتىپ كەلە­دى. بۇعان ەكونوميكالىق، ينفرا­قۇ­رى­لىمدى سيپاتتاعى سەبەپتەر اسەر ەتۋ­دە. كەيبىرەۋلەر جيناق اقشاسىن جان-جاققا ءبولىپ ۇستاعىسى كەلەدى، ەندى بىرەۋلەر جاڭا سەرۆيستەردىڭ مۇمكىندىكتەرىن پايدالانادى. تاعى ءبىرازى بانك دەپوزيتتەرىنە بالاما بولاتىن قۇرالدارعا باسىمدىق بەرەدى. ياعني باعالى قاعازدار نارىعىنداعى ينۆەستيتسيالاردى يگەرە باستايدى. نارىق كەيدە مۇلدەم جاڭا قارجى ونىمدەرىن جاسايدى. كەيدە ءداستۇرلى قۇرالداردى ساپالى تۇردە وزگەرتۋگە تىرىسادى، – دەيدى پ.افاناسەۆ.

قور نارىعىنا ينۆەستيتسيا سالۋ تاۋە­كەلگە تولى قادام. سوندىق­تان رەت­­تەۋشىگە، ياعني اگەنتتىككە ارتىل­عان جاۋاپكەرشىلىك تە جوعارى. ويت­كەنى تاۋەكەلدەردى بارىنشا ازايتۋ، قار­جىلىق قىزمەتتى تۇتىنۋشى­لار­دىڭ قۇقىعىن قورعاۋ قاشاندا ماڭىزدى.

– كەيدە جەرگىلىكتى ينۆەستورلاردىڭ قيىندىقتارمەن بەتپە-بەت كەلەتىنىن ولاردان تۇسكەن وتىنىشتەردەن كەيىن ءبىلىپ جاتامىز. اسىرەسە، بولشەك ساۋدادا مۇنداي جاعدايلار ءجيى كەزدەسەدى. قازىر تۇتىنۋشىلار ءۇشىن مۇمكىندىك كوپ. سوندىقتان سالانىڭ قىر-سىرىن تولىق ءتۇسىنۋ قيىن. وسى ورايدا كليەنت تاراپىنان نارازىلىقتار تۋىنداعان جاعدايدا ونى شەشۋدىڭ قانداي تەتىكتەرى بارىن ءتۇسىندىرىپ، جەتكىزۋ ماڭىزدى. ينۆەستور قۇقىعىن قورعاۋدىڭ قولدانىستاعى تەتىگى نارىققا ىسكەرلىك بەدەلى ءمىنسىز، قار­جىلىق تۇرعىدان ورنىقتى، تاۋە­كەلدەردى باسقارۋدىڭ دامىعان جۇيەسى مەن قىزمەت كورسەتۋدىڭ جوعارى ستاندارتتارىنا يە ادال قاتىسۋشىلاردى شى­عارۋدى كوزدەيدى. ءبىز كاسىبي قا­تىسۋ­­شىلاردىڭ اشىق بولعانىن، دامۋ­­عا قاتىستى ۇزاق مەرزىمدى دۇرىس ۇر­­دىس­تەردى قالىپتاستىرۋىن قولداي­مىز، – دەيدى قارجى نارىعىن رەتتەۋ جانە دامىتۋ اگەنتتىگى باعالى قاعا­زدار نارىعى دەپارتامەنتىنىڭ ديرەكتورى.

ونىڭ پىكىرىنشە، تاۋەكەلدەردى دۇرىس باعالاي ءبىلۋ كەرەك. الەم بويىنشا جۇمىس ىستەيتىن كوپتەگەن كومپانيا بار. اشىق ەكونوميكا جاعدايىندا وتاندىق كليەنتتەر ولاردىڭ قىزمەتىن پايدالانۋمەن عانا شەكتەلمەيدى. بۇل جاعدايدا تاۋەكەل كليەنتتەردىڭ وزدەرىنە جۇكتەلەدى. ال قورعاۋ تەتىكتەرى ءتيىستى يۋريسديكتسيا دەڭگەيىندە قۇرىلادى.

– بۇل جەردەگى ءبىزدىڭ مىندەتىمىز – دۇرىس ءتۇسىندىرۋ جانە ەسكەرتۋ. كليەنت ينۆەستيتسيالىق قىزمەتتى جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن حالىقارالىق بروكەردى نەمەسە قارجى دەلدالىن تاڭدادى دەلىك. ول سويتە تۇرا پروبلەمامەن بەتپە-بەت كەلسە، تيىسىنشە وسىعان بايلانىستى اگەنتتىككە شاعىم تۇسىرسە، بۇل ءبىزدىڭ دە ماسەلەمىزگە اينالىپ شىعا كەلەدى. مۇنى ەلەۋسىز قالدىرۋعا بولمايدى. ءدال وسى ماقساتتار ءۇشىن وسى جىلدىڭ ماۋسىمىندا اگەنتتىك كليەنتتەر تاراپىنان شاعىمدار تۇسكەن، ۋاكىلەتتى ورگاننىڭ ليتسەنزياسىن الماعان دەلدالداردىڭ ءتىزىمىن، سونداي-اق ولار پايدالاناتىن سايتتاردى جاريا­لاي باستادى. اگەنتتىك قازىرگى ۋاقىت­تا اتال­عان كومپانيالارعا قاتىستى قار­­ج­ىلىق قىزمەتتەردى تۇتىن­ۋ­شى­لار­دان تۇسكەن جۇزدەگەن شاعىمدى وڭدەپ جاتىر، – دەيدى پ.افاناسەۆ.

شاعىمدار نەگىزىنەن قىزمەت كورسەتۋ كەزىندە تۋىندايتىن ماسە­لەلەرگە قاتىستى. ماسەلەن، شوتتار­دى نەگىزسىز بۇعاتتاۋ، كليەنت­تەر­دىڭ جەكە كابينەتتەرىنە قولجەتىم­دىلىكتى شەكتەۋ نەمەسە قاراجاتتى قايتارۋ كەزىندەگى قيىندىقتاردى اتاپ وتۋگە بولادى. وتىنىشتەر كوبىنە­سە اگەنت­تىكتىڭ باعالى قاعازدار نارى­عىن­داعى قىزمەتتى جۇزەگە اسىرۋعا ليتسەن­زياسى جوق جانە رەزيدەنت بولىپ سانالمايتىن كومپانيا­لار­مەن ەلەكتر­وندى تۇردە نەمەسە باي­­لانىس ارقىلى شارت جاساسقان تۇل­عا­لار­دان كەلىپ تۇسەدى. تيىسىنشە اگەنت­تىك قا­زاق­­ستان زاڭناماسىنا سايكەس ولار­دىڭ قىز­مەتىن باقىلامايدى جانە قا­دا­­عا­لا­مايدى. كەيبىر جاعدايلاردا اگرەس­­سيۆتى جارناماعا سەنگەن كليەنتتەر كوبىنەسە كومپانيالاردىڭ وزىنە ەمەس، الەمدىك نارىقتا تانىمال ينۆەس­تيتسيالىق كومپانيالاردىڭ اتاۋىن پايدالاناتىن الاياقتارعا تاپ بولادى.

– اگەنتتىكتىڭ بۇل باعىتتاعى باس­تى مىندەتى – قازاقستان اۋماعىندا اقپاراتتىق جانە كونسۋلتاتسيالىق قىزمەتتەر كورسەتەتىن باعالى قاعازدار نارىعىنداعى دەلدالداردى رەتتەۋ اياسىنا ەنگىزۋ. بۇل – رەتتەۋشىلەر اراسىندا كەڭ تارالعان تاجىريە. وسى ماقساتتار ءۇشىن زاڭنامالىق دەڭگەيدە رەتتەۋ اياسىنا فورەكس نارى­عىندا جەكە تۇلعالارعا قىزمەت كورسە­تەتىن سۋبەكتىلەردى قوسۋ، ينۆەستي­تسيالىق كونسۋلتاتسيا بەرۋگە قاتىستى جاۋاپكەرشىلىكتى كۇشەيتۋ، جوسىقسىز پراكتيكالارعا جانە باعالى قاعازدار نارىعىندا ايلا-شارعى جاساۋعا قارسى ءىس-قيمىل شارالارىن كەڭەي­تۋ، ءتيىستى باعالاۋ نەگىزىندە ينۆەستور­لار­­دىڭ تاۋەكەلىن ايقىنداۋ ۇسىنىل­دى. زاڭنامالىق تۇزەتۋلەردىڭ اتال­عان بلوگى ماجىلىسكە ەنگىزىلدى. باس­تا­مالار قازاقستان اۋماعىندا ليتسەن­زيا­لانباعان دەلدالداردىڭ قىزم­ەتىن شەكتەۋگە، سونداي-اق وتاندىق ينۆەس­تور­لار­دىڭ قۇقىعى مەن مۇددەسىن قورعاۋعا مۇمكىندىك بەرەدى، – دەيدى ول.

پ.افاناسەۆتىڭ پىكىرىنشە، دامىتۋ مەن رەتتەۋدىڭ تىزگىنىن قاتار ۇستاعان جاعدايدا، رەتتەۋشىلىك سيپات­قا ەمەس، تۇتىنۋشىعا ينۆەستيتسيا­لار­دىڭ جاعىمدى تاجىريبەسىن الۋعا كومەك كورسەتۋ ماڭىزدى. مۇنداي تاجى­ريبەنىڭ نەگىزى – ينفراقۇرى­لىم­دىق ۇيىمدارمەن جانە كاسىبي قاتىسۋشىلارمەن بىرلەسىپ جاساۋعا ءتيىس قارجىلىق جۇيەگە دەگەن سەنىم. جاڭا قىز­مەتتەردى دامىتۋعا، كليەنت­تەر­دىڭ قىزىعۋشىلىعىن ارتتى­رۋ­عا، ءداستۇرلى قىزمەتتەردى تسيفر­لىق فور­ماتقا اۋىستىرۋعا جانە ەكو­جۇيە­لەردى دامىتۋعا بولادى. بىراق وسىنىڭ بارلىعى كەز كەلگەن جاعدايدا كليەنتتەر جۇگىنەتىن ۇيىمدارعا دەگەن سەنىمگە نەگىزدەلۋگە ءتيىس. بۇل قار­­جى نارىعىنىڭ بارىنشا ءتيىمدى جۇ­مىس ىستەۋىن قامتاماسىز ەتەدى جانە ەكو­نوميكانىڭ دامۋىنا جول اشادى.