سۇحبات • 07 شىلدە، 2021

الەمدى ار-ۇجدانى بيىك ادامدار ساقتايدى

40 رەت كورسەتىلدى

نۇر-سۇلتان قالاسىندا وتكەن «ەلوردا – ونەر ولكەسى» اتتى قازاقستان، وزبەكستان جانە قىرعىزستانشىعارماشىلىق كەزدەسۋى اياسىندا وزبەك ۇلتتىقاكادەميالىق دراما تەاترى كورەرمەندەرگە «ار-ۇجدان» سپەكتاكلىن ۇسىندى. وزبەك حالقىنىڭتالانتتى دراماتۋرگى يززات سۋلتوننىڭ وتكەنعاسىردىڭ 60-شى جىلدارى جازعان بۇل تۋىندىسىقازىرگى ۋاقىتتا دا ماڭىزدىلىعىن جويعان ەمەس. سپەكتاكلدىڭ نەگىزگى يدەياسى – ادام، ادام بولعاندا دا ونىڭ بولمىسىنداعى ادالدىق پەن البىرتتىقاراسىنداعى كۇرەستى وزەك ەتكەن. وسى ورايدا ءبىز وسى قويىلىمدى ساحنالاعان رەجيسسەر، وزبەكستاننىڭەڭبەك سىڭىرگەن ءارتىسى مارات ازيموۆپەن كەزدەسىپ، از-مۇزتىلدەسكەن ەدىك.

ازامات ەسەنجول

− ەلىمىزدىڭ باس قالاسىنا قوش كەلىپسىز، ون كۇنگەسوزىلعان كورشىلەس ءۇش ەل تەاترلارىنىڭ كەزدەسۋى قالاي ءوتتى؟

− راقمەت! وسىنداي جارقىن جۇزدەسۋلەردى اسىعا توسىپجۇرەمىز. مۇنداي كەزدەسۋلەر تەاتر اكتەرلەرىنە شابىتسىيلاپ قانا قويمايدى، تاجىريبە الماسۋعا، ءبىر-ءبىرىمىزدىڭونەرىمىزدى جاقىن بىلۋگە، باعالاۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. جالپى، قازاق پەن وزبەك ءبىر تامىردان وربىگەن باۋىرلاس حالىق. قوسەلدىڭ دوستىعى كونە عاسىردان جالعاسىپ كەلەدى. وزىمەشىعارماشىلىق كەزدەسۋ ۇنادى. باسقا دا تەاترلاردىڭ قويىلىمدارىن كورىپ، كوپ نارسەنى ويىما ءتۇيدىم. وسىندايمازمۇندى شارانى ۇيىمداستىرۋشىلارعا العىسىمدىايتامىن.

− جاڭا عانا ءسىزدىڭ سپەكتاكلىڭىزدى كوردىم. ادامدىءتۇرلى ويعا جەتەلەيدى ەكەن...

− ول راس. بۇل شىعارمانىڭ جازىلعانىنا الپىس جىلداناسا ۋاقىت بولسا دا ونداعى ايتىلعان سالماقتى وي ءالى كۇنگەدەيىن وزەكتى. قازىرگى كەزدە ءتىپتى ماڭىزى ارتىپ كەتتى. ومىردەادامنىڭ ار-ۇجدانىنان، ۇياتىنان بيىك دۇنيە جوق. شىنداپكەلگەندە، الەمدى ۇستاپ وتىرعان ار-ۇجدانى بيىك ادامدار. سوندىقتان دا بۇل تاقىرىپ قانداي ءداۋىر بولسا دا ماڭىزىنجويمايدى. ءبىزدىڭ تەاتر بۇل سپەكتاكلدى جەتى جىلدان بەرىساحنالاپ كەلەدى. اكتەرلار دا ونى بار ىنتاسىمەن وينايدى. ءبىر جاعىنان، ءار قويىلىم سايىن ونى كورەرمەنگە جاڭاشابەرۋگە كۇش سالامىز. ارتىستەر قۇرامى دا جاستارمەنجاڭارىپ وتىرادى. سودان با، وسى تۋىندىمەن قاي جەرگەبارساق تا ونى كورەرمەن جىلى قابىلدايدى. ءبىز وسى سپەكتاكلمەن استانالارىڭىزعا ەكىنشى مارتە كەلىپ وتىرمىز. بۇدان ءتورت جىل بۇرىن اتاقتى اكتەر ءاسانالى ءاشىموۆتىڭ 80 جىلدىق مەرەيتويىنا ارنالعان تەاتر فەستيۆالىنەقاتىسقانبىز.

− وزبەكستانداعى تەاتر ونەرىنە توقتالىپ وتەسىز بە؟

− بىزدە 34 تەاتر بار. سونىمەن قاتار تەاتر ستۋديالارىكوپتەپ اشىلىپ جاتىر. ارينە، بۇعان ءبىز قۋانامىز. جۇرتشىلىق تا تەاتردى جاقسى كورەدى. اسىرەسە كورەرمەندەردىجاستار تاقىرىبى تولعانتادى. الايدا دراماتۋرگيا سالاسىكىشكەنە كەنجەلەپ تۇر. ەندى-ەندى تالانتتى جاستار شىعىپجاتىر. سوعان قاراماستان بۇرىنعى دراماتۋرگتەردىڭ قازىرگىۋاقىتپەن ۇندەس تۋىندىلارىن ساحنالاپ جاتىرمىز.

− مىنە، ءبىر جىلدان بەرى بارلىق الەمدى كوروناۆيرۋسدەرتى قىسپاققا سالىپ قويدى. سونىڭ كەسىرىنەن ادامداردا تەاتردان كىشكەنە الشاقتاپ قالعانداي ما؟

− ءيا، سولاي بولىپ تۇر. پاندەميا كەزىندە كورەرمەندەر دە تەاترعا سيرەك كەلدى. ەندى ونى تۇسىنۋگە بولادى. ءبارى دە ۋاقىتشا دەپ ويلايمىن. بىراق ءبىز شىعارماشىلىقىزدەنىسىمىزدى توقتاتقان جوقپىز.

− تەاتر ونەرىنىڭ بولاشاعى تۋرالى نە ايتار ەدىڭىز؟

− العاش تەلەۆيزيا شىققاندا «ەندى تەاتر بولمايدى، ونىڭكۇنى ءبىتتى» دەگەن اڭگىمەلەرى ايتىلدى. سودان بەرى دە قانشاماجىل ءوتتى، ەشنارسە دە وزگەرگەن جوق. قايتا، تەاتر ونەرىجاڭاشا دامىپ، تۇرلەنىپ بارادى. ءومىردىڭ شىنايى كورىنىسىنساحنادان جاقىن كورەسىز. سوندىقتان دا تەاتر ولمەيدى، ولماڭگىلىك ءومىر سۇرەدى. تەاترسىز ءومىردىڭ دە ءمانى جوق.

ايتا كەتەيىك، سپەكتاكل سوڭىندا مادەنيەت جانە سپورت ۆيتسە-ءمينيسترى نۇرعيسا داۋەشوۆ وزبەك ۇلتتىق اكادەميالىقدراما تەاترىنىڭ ۇجىمىن ارنايى ديپلوممەن ماراپاتتادى.