رۋحانيات • 27 قاراشا، 2020

جاسامپازدىق پەن قارقىندى دامۋدىڭ 30 جىلى

تۇڭعىش پرەزيدەنت كۇنىنە وراي «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى: جاسامپازدىق پەن قارقىندى دامۋدىڭ 30 جىلى» اتتى حالىقارالىق دوڭگەلەك ۇستەل ءوتتى. «رۋحاني جاڭعىرۋ» قازاقستاندىق قوعامدىق دامۋ ينستيتۋتىنىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن وتكەن جيىندا وتاندىق، حالىقارالىق ساراپشىلار مەن قوعام قايراتكەرلەرى ەلىمىزدىڭ ەگەمەن مەملەكەت رەتىندە قالىپتاسۋى جولىنداعى ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆ قۇرعان دامۋ ستراتەگياسى مەن ماڭىزىن جان-جاقتى تالقىلادى.

ايا ءومىرتاي

جيىنعا اقپارات جانە قوعامدىق دامۋ ءمينيسترى ايدا بالاەۆا، «رۋحاني جاڭعىرۋ» قازاقستاندىق قوعامدىق دامۋ ينستيتۋتىنىڭ باسقارما توراعاسى دانيار ەسين، قوعام قايراتكەرلەرى بۇركىت اياعان مەن جاپسارباي قۋانىشەۆ، پارلامەنت ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى نۇرلان ءالىمجانوۆ، قازاقستان حالقى اسسامبلەياسى توراعاسىنىڭ ورىنباسارى مايا بەكباەۆا، ەۋروپالىق قۇقىق جانە ادام قۇقىقتارى ينستيتۋتىنىڭ ديرەكتورى، قازاقستان پرەزيدەنتى جانىنداعى ۇلتتىق قوعامدىق سەنىم كەڭەسىنىڭ مۇشەسى مارات ءباشىموۆ جانە قازاقستان ستراتەگيالىق زەرتتەۋلەر ينستيتۋتى ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى سانات كوشكىمباەۆ قاتىستى.

جيىننىڭ بەتاشار ءسوزىن العان مينيستر ايدا بالاەۆا الدا كەلە جاتقان 1 جەلتوقسان – قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى كۇنى مەرەكەسىمەن قۇتتىقتاي كەلە، مەيرامنىڭ ەلدىگىمىز بەن مەملەكەتتىگىمىزدىڭ ادامي سيمۆولى ەكەندىگىن ءارى تۇراقتىلىق پەن بەيبىتشىلىكتىڭ بىرەگەي كەپىلىنە اينالعان ايشىقتى كۇن ەكەنىن اتاپ ءوتتى.

– ويتكەنى تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ نەگىزىن قالاپ، ەگەمەندىگىمىزدى بەكىتكەن نۇرسۇلتان ءابىش ۇلىنىڭ تاريحي تۇلعاسى مەن ساياسي قايراتكەرلىگى قاشاندا زور قۇرمەتكە يە. راسىندا دا، «قازاق» دەگەن ۇلتتى الەمگە تانىتىپ، «قازاقستان» دەگەن ەلدى دۇنيەنىڭ تورىنە وزدىرعان – ەلباسىنىڭ پاراساتى مەن الەم ساراپشىلارى «نازارباەۆ جولى» دەپ اتاپ كەتكەن ساليقالى ساياساتى. سودان بولار، بۇل مەرەكە ءبىر تۇلعانىڭ ەمەس، تۇتاس ۇلتتىڭ، تاۋەلسىز جۇرتتىڭ ورتاق قۋانىشى دەپ نىق سەنىممەن ايتا الامىز. كەلەسى جىل – ەلىمىز ءۇشىن تاريحي جىل. تاۋەلسىزدىگىمىزگە – 30 جىل. بۇل مارتەبەلى مەرەيتوي مەملەكەتىمىز ءۇشىن ەل پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ جاڭا كەزەڭدەگى اۋقىمدى رەفورمالارى اياسىندا اتالىپ وتەدى. مۇنىڭ ءوزى – جاسامپاز دامۋ جولىنداعى ۇرپاقتار ساباقتاستىعىنىڭ شىنايى ونەگەسى مەن ەلباسى ساياساتىنىڭ تابىستى جالعاسىن دارىپتەيتىن ۋاقىت بولماق، – دەدى مينيستر ايدا بالاەۆا. سونداي-اق سەمەي پوليگونىن جابۋداعى جانە الەم ەلدەرىنە يادرولىق قارۋدان باس تارتۋعا ۇلگى كورسەتۋدەگى ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ ءرولى جايىندا بايانداي كەلە، مەملەكەتتىك تاۋەلسىزدىكتى جاريا ەتۋ، بەيبىتشىلىكتى ۇستانىم ەتە وتىرىپ، ەلدى ۇزاق مەرزىمدى جەتىستىكتەرگە جەتەلەگەن كوشباسشى قايراتكەرلىگىن ۇلگى ەتتى.

قازاقستاننىڭ كوپۆەكتورلى سىرتقى ساياساتىن دامىتۋدا ۇلكەن ۇلەس قوسقان جانە رەسپۋبليكانىڭ بۇۇ مەن ەقىۇ-عا كىرۋ جونىندەگى كەلىسسوزدەرگە قاتىسقان، تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ تۇڭعىش سىرتقى ىستەر ءمينيسترى بولىپ قىزمەت ەتكەن تولەۋتاي سۇلەيمەنوۆ پرەزيدەنت ن.نازارباەۆتىڭ ستراتەگيالىق كورەگەندىگى دامۋدىڭ قازاقستاندىق وزىق ۇلگىسىن ايقىنداعانىن، سونداي-اق قازاقستاننىڭ ورنىقتى ءوسىپ-وركەندەۋ جولىندا ايرىقشا ىقپال ەتكەنىن جەتكىزدى. ديپلوماتيالىق قىزمەتتەگى العاشقى قادامدارىن ەسكە العان قايراتكەر ەلباسى بايىپتى حالىقارالىق باستامالارىمەن ەلىمىز بيىك حالىقارالىق بەدەلگە يە بولىپ، عالامدىق يادرولىق قارۋسىزدانۋ قوزعالىسىنىڭ كوشباسشىسىنا اينالعانىن تىلگە تيەك ەتتى.

– نۇرسۇلتان نازارباەۆ مەملەكەت قۇرۋ جولىندا ۇلكەن جاۋاپكەرشىلىك ارقالاي وتىرىپ، ساياسي كورەگەندىلىگىمەن بولاشاق ەل ءۇشىن جاڭا جەتىستىك قۇرا الدى، بۇل – وڭاي شارۋا ەمەس. ماڭىزدى تاريحي كەزەڭدە ەلىمىزدىڭ كەلەشەك باعىتىن ايقىنداي الۋىنىڭ ارقاسىندا، قازاقستان حالقى بولاشاقتاعى جەتىستىككە نەگىز بولاتىن تابىسقا قول جەتكىزدى. مەن ءوزىم تۋىپ-وسكەن ولكەدەگى يادرولىق جارىلىستىڭ العاشقى كۋاگەرىمىن، ول كەزدە نەبارى 12 جاستا بولدىم. تۇڭعىش پەرەزيدەنت – ەلباسىنىڭ يادرولىق سىناقتى توقتاتۋ جونىندەگى شەشىمى ۇمىتىلماس تاريحىمىزعا اينالدى، – دەگەن ت.سۇلەيمەنوۆ عالامدىق قاۋىپسىزدىكتى ايماقتىق قاۋىپسىزدىك ماسەلەلەرىمەن ۇشتاستىرا بىلگەن نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ پاراساتتى رەفورماتور رەتىندەگى ساياسي كورەگەندىگى جايىندا كەڭىنەن اڭگىمەلەدى.

سونداي-اق دوڭگەلەك ۇستەلگە رەسەي فەدەراتسياسىنىڭ قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى توتەنشە جانە وكىلەتتى ەلشىسى اناتولي بوروداۆكين، سكانديناۆيا اكادەميالىق ۇتقىرلىق ينستيتۋتىنىڭ رەكتورى ەلينا ۆانحەمپينگ، وزبەكستان ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ پروفەسسورى، فيلوسوفيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى نيگيناحون شەرمۋحامەدوۆا سىندى قازاقستاندا اككرەديتاتسيادان وتكەن ديپلوماتيالىق كورپۋستىڭ وكىلدەرى مەن حالىقارالىق ساراپشىلار دا قاتىسىپ، ەل تاۋەلسىزدىگىن قالىپتاستىرۋ جولىنداعى مەملەكەتىمىز باعىندىرعان بيىك بەلەستەر جايىندا وي قوستى. بۇل رەتتە قحا كافەدراسىنىڭ مەڭگەرۋشىسى، ەۇۋ قحا كافەدرالارى قاۋىمداستىعىنىڭ توراعاسى، ساياساتتانۋ عىلىمدارىنىڭ دوكتورى ناتاليا كالاشنيكوۆا نۇرسۇلتان نازارباەۆ قۇرعان بەيبىتشىلىك پەن كەلىسىمنىڭ قازاقستاندىق مودەلى جايىندا ءسوز قوزعاي كەلە، ەتنوسارالىق قاتىناستاردى دامىتۋ ماسەلەلەرىن شەشۋدە جوعارى دەڭگەيدە ىقپال ەتكەنىن ايرىقشا اتاپ ءوتتى.

– دەموگرافيالىق جانە كوشى-قون پروتسەستەرىنىڭ جوعارى ديناميكاسى قازاقستاننىڭ تاۋەلسىزدىك العاننان كەيىن الەمدەگى ەڭ كوپ ەتنوستىق جانە پوليكونفەسسيالى مەملەكەتتەردىڭ بىرىنە اينالۋىنا ىقپال ەتىپ، ءارتۇرلى ەتنوستىق توپتار مەن كونفەسسيالار اراسىنداعى ءوزارا ارەكەتتەسۋ پروتسەستەرىن وڭتايلاندىرۋ بويىنشا قازاقستاننىڭ تاجىريبەسىن اشىق كورسەتە وتىرىپ، بار پروبلەمالاردى دۇرىس اتادى. بۇل جاڭا الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق جاعدايلار، اقپاراتتىق-كوممۋنيكاتسيالىق تەحنولوگيالار تۋدىرعان الەمدىك ساياساتتاعى وزىندىك داعدارىستارعا دەر كەزىندە جاۋاپ بولدى. ادامگەرشىلىك، سەنىم، رۋحاني بايلانىستار، تولەرانتتىلىق جانە ءبىر-بىرىنە دەگەن قۇرمەت قاتىناستارى – نۇرسۇلتان نازارباەۆ قۇرعان قوعامدىق كەلىسىم مەن ۇلتتىق بىرلىكتىڭ قازاقستاندىق مودەلىنىڭ نەگىزى، – دەدى ناتاليا كالاشنيكوۆا.

كۇننىڭ ماڭىزدى جانە وزەكتى جاڭالىقتارىن «ەگەمەن قازاقستان» تەلەگرام كانالىنان وقىڭىز