قاپاستاعى قارسىلىق

رۋحانيات • 26 قاراشا، 2020

قاپاستاعى قارسىلىق

28 رەت كورسەتىلدى

تاريحتىڭ جادىنداعى جازۋلاردى ەشقانداي توتاليتارلىق جۇيە جويىپ جىبەرە المايتىنىن ۋاقىت ۇنەمى دالەلدەپ كەلەدى. سول سياقتى ادام جانىنداعى جازۋلاردى دا وشىرۋگە كەز كەلگەن وكىمەتتىڭ قاۋقارى جەتكەن ەمەس. ارينە، بۇل جەردە بولمىسى ءبۇتىن، ساناسى ساۋ، بوداندىقتىڭ قارا قامىتى ميىنا ەمەس، تەك قىل موينىنا عانا تۇسكەن جاندار تۋرالى ايتىپ وتىرمىز. ايتپەسە، تاۋەلسىز ەلدە ءومىر ءسۇرىپ وتىرىپ-اق ءوز ويىن اشىق ايتا الماي، بىرەۋدىڭ قاس-قاباعىن باعىپ قانا قوي تورى كۇن كەشىپ جاتقاندار از ەمەس.

ميراس اسان

ماسەلە، ىشكى رۋحتىڭ بوستاندىعىندا دەر ەدىك. وسىندايدا قاراڭعى قاپاستا جاتىپ-اق قارا باسىنىڭ قامىن كۇيتتەمەي، قارا قالامىنا ادال بولعان الاش ارىستارى ەرەكشە ەسكە تۇسەدى. قارسى شاپقان جاۋمەن قاسىق قانى قالعانشا كۇرەسىپ وتكەن ەسىل ەرلەردىڭ سول قايسار رۋحى ۇلتتى بيىك مىنبەرلەرگە شاقىردى. ەلدىك مۇراتتىڭ ەڭسەسىن بيىكتەتكەن سول تۇلعالار ۇلت كەلبەتىن ۇرپاق الدىنا الاسارتپاي الىپ شىقتى. سول قايراتكەرلەر قازاق جانىن وت پەن سۋعا تۇسىرمەي، سۋىق قولداردىڭ سويىلىنان قورعاي ءجۇرىپ ازاپتى عۇمىرلارعا باستارىن تىكتى. جالپى ايتپاعىمىز بۇل ەمەس تە شىعار، دەگەنمەن ادامنىڭ ىشكى تىرەگى ونىڭ رۋحاني بايلىعى ەكەنىن ءار كەز قايتالاپ تۇرعانىمىز دۇرىس.

قازاق دالاسىنىڭ قانشاما بولىگىن الىپ جاتقان قارلاگ-تا كوبىنە ونەر ادامدارى قاماۋدا بولعانى تاريحتان بەلگىلى. تەك ولار عانا ەمەس، قارالى ءتىزىمنىڭ قاتارىندا سەرگەي ەسەنيننىڭ بالاسى، بەيىمبەت ءمايليننىڭ جارى دەپ كەتە بەرەتىن قالام قايراتكەرلەرىنىڭ تۋعان-تۋىستارىنا دەيىن تار زىنداندارعا جاپپاي توعىتىلىپتى. الايدا سول ادامداردىڭ ەشقايسىسى قانداي قيىن تاعدىرعا تاپ بولسا دا وزدەرىنىڭ ىشكى مەنىن وزبىر جۇيەگە وڭاي جەڭدىرە سالعان جوق. ءبىر سوزبەن ايتقاندا، تۇزەتۋ لاگەرلەرىنىڭ تىكەنەك سىمدارى تالانتتاردىڭ تاعدىرىنا توسقاۋىل بولعانىمەن، ونەرى مەن ورەسىنە ەشقانداي كەدەرگى كەلتىرە المادى. ارينە، ساڭلاقتاردىڭ، كۇيشىلەردىڭ، قىلقالام شەبەرلەرىنىڭ، شايىرلار، جازۋشىلاردىڭ، عالىمداردىڭ قىمبات ومىرلەرى قىلبۇراۋ مەن وكسىكتە وتكەنى وتە وكىنىشتى. بىراق ولاردىڭ كوز جاسى جانارلارىنان ەمەس، كوكىرەكتەرىنەن سورعالايتىن ەدى. ادىلدىك ءار كەزدە ءوز بيىگىنەن الاسارمايدى عوي، ولاردىڭ تاس قابىرعالاردا تۋعان شىنايى تۋىندىلارىن ءالى كۇنگە دەيىن جاس ۇرپاق جاتقا بىلەدى.

بۇل دەگەنىڭىز – توتاليتارلىق جۇيە تۇلعانى تۇتقىنداعانىمەن، تۋىندىلارىن تەمىر تورعا توعىتۋعا قاۋقارلارىن جەتكىزە الماعانىن كورسەتەدى. ەگەر ساياسي جۇيە سول ونەر تارلاندارىن ءتۇپ تامىرىمەن جويا العان بولسا، ولاردىڭ جاۋھار جىرلارى دا بىزگە جەتپەگەن بولار ەدى. بۇعاۋدا بۇلقىنعان ارىستان ەر ءماديدىڭ، بىربەتكەي ءيمانجۇسىپتىڭ ولەڭدەرىن بۇل كۇندە كوبى جاتقا ايتادى.

اباقتى قاتار-قاتار بولادى ەكەن،

ىشىنە جاقسى، جامان تولادى ەكەن.

ىشىنە اباقتىنىڭ كىرىپ بارساڭ،

كوڭىلىڭ سۋ سەپكەندەي بولادى ەكەن، – دەپ ولەڭدەتۋىمىزدىڭ ار جاعىنان سىنباعان رۋح پەن قايسار مىنەزدى بايقاماۋ مۇمكىن ەمەس.

الايدا مۇنىڭ ءبارى تەك تەڭدىكتى اڭساعان تەگەۋرىندى تۋىندىلار دەپ تە بىرجاقتى ايتپاس ەدىك. ونىڭ ار جاعىندا ادامدىق نەگىزدى جوعالتپاۋ ءۇشىن جازىلعان جىرلاردىڭ دا ىستىق جالىنى جانىڭدى شارپىپ وتەتىنىن سەزەسىڭ.

سوناۋ قارلاگ-تىڭ قارالى جىلدارىنداعى تۇتقىندار ايتقان مىنا ءبىر ديالوگتى بىرگە وقيىقشى. اڭگىمە بەلگىلى جازۋشى ەكاتەرينا گينزبۋرگ پەن قالامگەر كاميل يكراموۆ اراسىندا بولىپتى.

ە.گينسبۋرگ: – بىلەسىز بە! كاميل، ءسىز نەگە ولاي ايتاسىز؟ ءبىزدىڭ لاگەردە بىردەڭە ۇيىمداستىرعاندا، ءبىر تۇتقىن ايەل – كنياگينيا ۋرۋسوۆا ايەلدەرگە: «ەۆرەيلەر ۆاۆيلون تۇتقىنىندا وتىرعاندا، قالاي ءان ايتاسىڭدار؟» دەگەندە، ولار جۇمىس ىستەيمىز، بىراق ەشقاشان ءان ايتپايمىز دەگەن ەدى.

ك.يكراموۆ: – ەۆگەنيا سەمەنوۆنا، سۇيكىمدىم، ءسىز ءوتىپ كەتكەن نارسەنى نەگە وسىلايشا پايىمدايسىز؟ ءبىز مۇنى ولار ءۇشىن جاساعان جوقپىز، ولاردىڭ كوڭىلىن كوتەردىك دەپ تە قابىلداماعان ەدىك. ءبىز مۇنى، ەڭ الدىمەن، ءوزىمىز ءۇشىن جاسادىق. بۇل ءوزىمىزدى ساقتاپ قالۋدىڭ ۇلى جولى بولعانىن ناقتى ايتا الامىن. ونەرمەن اينالىسقان سول ادامدارعا راحمەت، – دەپتى.

كەيدە ازاماتتىق كوزقاراسىڭدى بيىك مىنبەرلەردە ايعايلاپ ايتۋ مىندەتتى ەمەس. ءتانىڭىز تاپتالىپ جاتسا دا، جانىڭىز جانىشتالماۋى كەرەك. ونى سوناۋ قاتاڭ جۇيەنىڭ قىسپاعىندا ءجۇرىپ-اق ۇلت مۇددەسى ءۇشىن، ۇرپاق قامى ءۇشىن تار قاپاستا قابىرعالارىندا دۇنيەگە كەلگەن ءتۇرلى ونەر تۋىندىلارىنان بايقايمىز. تۇرمەدە تۋعان تۋىندىلاردان شەكسىز ساعىنىشتى، ىشكى جان ايقايدى، ادامي رۋحتى، جويقىن قارسىلىقتى البەتتە سەزەتىنىمىز دە سوندىقتان.

كۇننىڭ ماڭىزدى جانە وزەكتى جاڭالىقتارىن «ەگەمەن قازاقستان» تەلەگرام كانالىنان وقىڭىز