جىل باسىندا ۇكىمەتتىڭ ەكونوميكالىق بلوگى نان، ماكارون ونىمدەرى، قاراقۇمىق جارماسى، تازارتىلعان كۇرىش، سيىر ەتى، جۇمىرتقا، كۇنباعىس مايى، تۇزدىڭ شەكتى باعاسىن بەلگىلەپ، ساۋدا جانە ينتەگراتسيا، اۋىل شارۋاشىلىعى، ۇلتتىق ەكونوميكا مينيسترلىكتەرى بىرلەسكەن بۇيرىققا قول قويعان بولاتىن. باعالار ءار ايماققا جەكە بەلگىلەنەدى.

نۇر-سۇلتان قالاسىندا ءبىرىنشى سۇرىپتى ۇننان پىسىرىلگەن 1 كيلو نان 150 تەڭگە، الماتى مەن شىمكەنت قالالارىندا 146 تەڭگە تۇراتىن بولادى. وسىلايشا نان بولكەسىنىڭ قۇنى نۇر-سۇلتان قالاسىندا – 82،5 تەڭگەدەن، الماتى جانە شىمكەنت قالالارىندا – 80،3 تەڭگەدەن اسپايدى. ال قاراقۇمىق جارماسىنىڭ باعاسى الماتى مەن ەلوردادا بىردەي – 339 تەڭگە. سيىر ەتى نۇر-سۇلتاندا 2 113 تەڭگە بولسا، الماتىدا 2 169 تەڭگەدەن اسپايدى. شەكتى باعالاردى ساۋدا جانە ينتەگراتسيا مينيسترلىگىنىڭ سايتىنان كورۋگە بولادى.
بۇل تاۋارلاردىڭ شەكتى باعاسىن قىمباتتاتقاندار 265 100 تەڭگەدەن 530 200 تەڭگەگە دەيىن ايىپپۇل تولەيتىنى سول كەزدە بەلگىلى بولعان. قىمباتشىلىقتىڭ قىسپاعىنا تۇسكەن قاراپايىم حالىق ۇكىمەتتىڭ نەمەسە ۇلتتىق بانكتىڭ بىرلەسكەن مالىمدەمەسىنە سەنەرىن، يا سەنبەسىن بىلمەي وتىر. ويتكەنى بۇگىنگى تاڭدا ءتۇرلى قاۋىپ قىلاڭ بەرىپ تۇر. تاۋەلسىز ساراپشىلار جىل سوڭىنا قاراي ينفلياتسيالىق ۇدەرىستەر كۇشەيۋى مۇمكىن ەكەنىن ايتىپ ءجۇر.
بيىل تامىز-قىركۇيەك ايلارىندا ازىق-ت ۇلىك ونىمدەرى باعاسىنىڭ ءوسۋى بايقالادى. ستاتيستيكا كوميتەتىنىڭ مالىمەتىنە سۇيەنسەك، ەلدە 9 ايدا ازىق-ت ۇلىك 7،4%، ازىق-ت ۇلىك ەمەس تاۋارلارى 3،9%-عا قىمباتتاعان. ەلدە جۇمىرتقا – 4،4%، قانت – 1،5%، ماكارون ونىمدەرى – 1%، ۇن، سيىر ەتى، شاي، مۇزداتىلعان بالىق – 0،9%، جىلقى ەتى – 0،8%، شۇجىق ونىمدەرى – 0،7%، قوي ەتى، سارى ماي، ىرىمشىك – 0،6%، نان، كۇرىش 0،4%-عا قىمباتتاعان. تەمەكى ونىمدەرى – 0،5%، الكوگولدى سۋسىندار 0،4%-عا وسكەن. باعانىڭ تومەندەۋى جەمىس-جيدەكتەر مەن كوكونىستەردە بايقالادى.
باعا دەس بەرمەي تۇر. ۇكىمەتتىڭ اقتالۋعا سەبەپ تاپپاي قينالعان جەرى دە وسى. قازاقستاندا الەۋمەتتىك ماڭىزدى ونىمدەردىڭ باعاسى جىل باسىنان بەرى 4،2%-عا ءوستى. بۇل تۋرالى ساۋدا جانە ينتەگراتسيا مينيسترلىگى ىشكى ساۋدا دەپارتامەنتى ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى ەرلان ەشنازاروۆ ونلاين-بريفينگتە اشىپ ايتتى. «مينيسترلىك 19 الەۋمەتتىك ماڭىزدى تاۋارلاردىڭ باعاسىنا مونيتورينگ جۇرگىزەدى. جىل باسىنان بەرى باعالار 4،2%-عا ءوستى. بۇل – 1 قازانداعى مالىمەتتەر. بىراق مامىردان قىركۇيەككە دەيىن باعالار بىرتىندەپ قۇلدىراي باستادى، ال مامىردا ولار 0،1%-عا ءوستى، ماۋسىم مەن شىلدەدە مۇلدەم بولعان جوق. تامىز ايىندا باعالار 0،3%-عا، قىركۇيەكتە 0،4%-عا تومەندەدى. جالپى، تومەندەۋ 1،3%-دى قۇرادى»، دەدى ە.ەشنازاروۆ.
باعانى رەتتەۋ ءۇشىن مينيسترلىك تۇراقتاندىرۋ قورلارىن قۇرادى. قازىر قازاقستانداعى تۇراقتاندىرۋ قورىندا 25 مىڭ توننا ازىق-ت ۇلىكتىڭ رەزەرۆى قالىپتاسقانى وسى جيىن بارىسىندا بەلگىلى بولدى.
– توتەنشە جاعداي كەزىندە باعالار كوتەرىلدى. بۇل جەمىس-جيدەك پەن كوكونىستەردىڭ باعاسى ءوسىپ جاتقان مەزگىلگە سايكەس كەلدى. ءبىر جارىم اي ىشىندە ناۋرىز ايىنىڭ ورتاسىنان ءساۋىردىڭ اياعىنا دەيىن باعالار شامامەن 2%-عا ءوستى. ياعني، جالپى ءوسىمنىڭ شامامەن 90%-ى ەلدەگى توتەنشە جاعداي كەزەڭىنە ءتۇستى. بىراق مامىر ايىنان باستاپ باعالار تۇراقتانا باستادى، – دەپ قوستى ۆەدومستۆو وكىلى.
قازاقستان وتاندىق ازىقپەن ءوزىن ءوزى قامتۋدىڭ 80%-دىق مەجەسىنىڭ اۋىلى الىس ەكەنىن كورىپ وتىرمىز. جەر تابيعاتى اگرارلى-يندۋستريالى ەل اتانۋعا مۇمكىندىك بەرسە دە، وسىمدىك ءوسىرۋ، اگروونىم ءوندىرۋ، مال شارۋاشىلىعىن دامىتۋ سياقتى سالالار ءالى قوجىراپ تۇر. كوكونىسىمىزدى قىتايدان، اعارعانىمىزدى قىرعىزستاننان جەتكىزىپ وتىرمىز. قازىرگە دەيىن ءونىمدى شارۋانىڭ قولىنان تىكەلەي بازارعا شىعاراتىن ساتۋ جۇيەسى قالىپتاسپاعاندىقتان، اۋىلداعى اعايىن كۇنكورىستەن ارتىلعان ەت-ءسۇتىن وتكىزەتىن جەر تاپپاي دەلدالداردىڭ قىزمەتىنە تاۋەلدى بولىپ وتىر.
ساراپشىلار وسى كەمشىلىكتى جويماي، ورتالىق ازيانىڭ ازىق-ت ۇلىك حابى اتانامىز دەپ ەرتەرەك ايتىپ قويعانىمىزدى ايتادى. حالىق كوپ تۇتىناتىن قوي مەن سيىر ەتى كۇرت قىمباتتاپ كەتتى. ايتالىق قوي ەتىنىڭ باعاسى بىلتىر 16%-عا وسسە، سيىر ەتى 17%-عا قىمباتتاعان. بۇل ەلىمىزدەگى ينفلياتسيا دەڭگەيىنەن 3 ەسە جوعارى.
ءبىر جىلدا 26 مىڭ توننا ەت پەن ەت ونىمدەرىن ەكسپورتتاساق، ەسەسىنە 252 مىڭ تونناسىن سىرتتان تاسىعانبىز. قاڭتاردا قازاقستانداعى ينفلياتسيا كورسەتكىشى 5،6%-دى قۇراعانىمەن، ازىق-ت ۇلىك باعاسى ورتا ەسەپپەن 9،2%-عا قىمباتتاپ، ەت پەن ەت ونىمدەرى – 13%، قۇس ەتىنىڭ باعاسى 14،7%-عا وسكەن.
ەت ونەركاسىبى – ەلىمىزدىڭ اگروونەركاسىپتىك كەشەنىنىڭ باسىم باعىتىنىڭ ءبىرى. 2017-2021 جىلدارعا ارنالعان اوك-ءتى دامىتۋ باعدارلاماسىندا ەت وندىرىسىنە ەرەكشە نازار اۋدارىلعان. اتالعان سالانى دامىتۋعا جىل سايىن 116 ملرد تەڭگە بولىنەدى، ونىڭ ىشىندە: اسىل تۇقىمدى مال باسىن كوبەيتۋگە – 60 ملرد تەڭگە، مال شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن وندىرۋگە – 56 ملرد تەڭگە.
بۇل رەتتە ەت ونىمدەرى ءوندىرىسىنىڭ ارتىپ كەلە جاتقانىن ايتا كەتكەن ءجون. 2020 جىلدىڭ قاڭتار ايىندا عانا 21،2 ملرد تەڭگەنىڭ ءونىمى قايتا وڭدەلگەن. ال 2019 جىلدىڭ قاڭتار-جەلتوقسان ايلارىندا قازاقستاندا جالپى قۇنى 269 ملرد تەڭگەنىڭ ەت ونىمدەرى وندىرىلگەن. ناقتى ءوسىم 8،1%-دى قۇراعان.
دەگەنمەن بۇل سالادا شيكىزات تاپشىلىعى قاتتى سەزىلەدى. اۋىل شارۋاشىلىعى مينيسترلىگىنىڭ اقپاراتىنا سۇيەنسەك، قايتا وڭدەۋمەن اينالىساتىن كاسىپورىنداردىڭ وندىرىستىك قۋاتى تەك 30-40% پايدالانىلادى. شيكىزات تاپشىلىعىنا ەت ەكسپورتى سەبەپ.
ەكونوميست توقتار ەسىركەپوۆتىڭ تۇسىندىرۋىنشە، ۇكىمەت ەكسپورتقا ەت شىعارۋدان بۇرىن، الدىمەن ىشكى نارىقتى ەتپەن قامتاماسىز ەتۋگە نازار اۋدارۋى ءتيىس. ازىق-ت ۇلىك تاۋارلارىنىڭ ستاندارتتارى بويىنشا كەڭەس وكىمەتى كەزىندە عالىمدار انىقتاعان نورما ادام باسىنا شاققاندا جىلىنا 82 كيلوگرامم ەكەن. ال 2000 جىلداردىڭ باسىندا ءبىزدىڭ ۇكىمەت 82 كيلوگرامدى 41-گە تۇسىرگەن. ەكونوميكالىق ىنتىماقتاستىق جانە دامۋ ۇيىمىنىڭ مالىمەتىنشە، قازاقتاردىڭ ەت ونىمدەرىن تۇتىنۋ كورسەتكىشى بۇدان دا تومەن كورىنەدى. ولاردىڭ ەسەبىنشە، 2017 جىلى جان باسىنا شاققاندا ءاربىر قازاقستاندىق ورتا ەسەپپەن 36،5 كيلو ەتتەن تۇتىنعان ەكەن. سونىڭ وزىندە بۇل الەمدەگى ورتا دەڭگەيدەن الدەقايدا جوعارى. بىراق جىل سايىنعى تومەندەپ كەلە جاتقان كورسەتكىش جاقسىلىقتىڭ نىشانى ەمەس. ماسەلەن، بيىل جىل باستالا سالىسىمەن قازاقستان قالالارىندا ەت باعاسى تاعى قىمباتتادى.
ۇلتتىق تۇتىنۋشىلار ليگاسىنىڭ ءتورايىمى سۆەتلانا رومانوۆسكايا پاندەميانىڭ ءورشىپ جاتقان شاعىندا 19 ءتۇرلى الەۋمەتتىك ماڭىزى بار ازىق-ت ۇلىكتىڭ تەك 9 ءتۇرىنىڭ عانا باعاسى شارىقتاماي، قولدان ىرىقتاندىرىپ تۇرعانىن ايتادى. بىراق سوعان قاراماستان ءسۇت، ءسۇت ونىمدەرىنىڭ قۇنى اسپانداپ كەتتى. ال شەكارا اسىپ كەلەتىن ونىمدەردىڭ قۇنى 70%-عا شارىقتاعان.
ساراپشىلار اپتا باسىنان بەرى ينفلياتسيانى اۋىزدىقتاۋ ءۇشىن تەك ۇلتتىق بانك پەن ۇكىمەتتىڭ بىرلەسكەن ارەكەتى ازدىق ەتەتىنىن اشىق ايتىپ وتىر. ينفلياتسيامەن كۇرەس جونىندەگى كوميسسيا دا ماسەلەنى شەشە المايدى. ازىق-ت ۇلىك تاپشىلىعى مەن قىمباتشىلىقتى مەملەكەتتىك باعدارلاما ارقىلى شەشە المايمىز. بۇعان مەملەكەتتىڭ الەۋەتى جۇمىلدىرىلۋى ءتيىس. پاندەميا مەن داعدارىس قوس وكپەدەن قىسقان قازىرگى زاماندا حالىقتى كەدەيشىلىكتىڭ قامىتىمەن جالعىز قالدىرىپ قويۋعا بولمايدى. ۇتقىر شەشىم كەرەك.
قارجىگەر بەيسەنبەك زيابەكوۆ ينفلياتسيانى بىرەر كوميسسيا نەمەسە جۇمىس توبىنىڭ كۇشىمەن اۋىزدىقتاي الار بولسا، قازاقستان الدەقاشان ەۋرووداق ەلدەرىندەگى ينفلياتسيالىق ستاندارتقا جاقىندايتىنىن ايتادى. بىراق ءىس جۇزىندە ولاي بولماي وتىرعانىن ايتقان ەكونوميست وسى كوكتەمدە ۇكىمەتتىڭ ازىق-ت ۇلىك قويمالارىن كوپتەپ سالۋ تۋرالى يدەياسىنان ۇمىتتەنگەنىن ايتادى. ەگەر بۇل يدەيا جۇزەگە اسار بولسا، حالىق اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن ءوندىرىپ، باۋ-باقشا وسىرۋگە مۇمكىندىك الار ەدى. ب.زيابەكوۆتىڭ تۇسىندىرۋىنشە، باعانى تۇراقتاندىراتىن فاكتور – ۇكىمەتتىڭ شەشىمى ەمەس، ازىق-ت ۇلىك قورى. قارا كۇز اياقتالماي جاتىپ، باعا قىمباتتاسا، ەرتەڭگى قىستا قانداي بولارىن ويلاۋدىڭ ءوزى قورقىنىشتى.
الماتى
پەتروپاۆلدا مەيرامحانا ورتەنىپ، ادامدار ەۆاكۋاتسيالاندى
ايماقتار • كەشە
قاراعاندى وبلىسىنىڭ اۋماعىندا اسكەري ۇشاق قۇلادى
وقيعا • كەشە
سالىمشىلاردىڭ ەسەپشوتىنا 73 ميلليارد تەڭگە قايتارىلدى
ەكونوميكا • كەشە
توبىل قالاسىندا وبلىستىق «جاس تۇلپار» وقۋشىلار ايتىسى ءوتتى
ايماقتار • كەشە
شۋ اۋدانىندا گوللانديالىق كارتوپ وسىرىلەدى
ايماقتار • كەشە
جازعى ساۋىقتىرۋ لاگەرلەرىندەگى گيگيەنالىق تالاپتار
قازاقستان • كەشە
ازيا چەمپيوناتى: بۇگىن ارۋلارىمىز ءۇش جۇلدە الدى
سپورت • كەشە
تۇركىستان وبلىسىندا 22 مىڭنان اسا وقۋشى تەست تاپسىرادى
ايماقتار • كەشە
«شاحتەر» كومانداسىنا جاڭا باس باپكەر كەلدى
ايماقتار • كەشە
تەاتردا «ماۋگليدىڭ» تۇساۋكەسەرى ءوتتى
ونەر • كەشە
ماڭعىستاۋ وبلىسىندا «قالقان-2021» وقۋ-جاتتىعۋى اياقتالدى
قازاقستان • كەشە
شىعىس قازاقستان وبلىسىندا بىرنەشە اۋداندى سۋ باسۋ قاۋپى بار
ايماقتار • كەشە
پاتەر ءىشىن زاڭسىز جوسپارلاۋ نەگە اپارادى
قوعام • كەشە
ازيا چەمپيوناتى: ءتورت ارۋىمىز جارىستى جالعاستىرۋدا
سپورت • كەشە
اقتاۋ-جەتىباي تاس جولىندا جۇك كولىك ورتەنىپ كەتتى
ايماقتار • كەشە
ەلوردادا گازداندىرۋ جۇمىستارى قالاي ءجۇرىپ جاتىر؟
ەلوردا • كەشە
نۇر-سۇلتان ستاتسيونارلارىندا 4،5 مىڭعا جۋىق ناۋقاس ەمدەلىپ جاتىر
كوروناۆيرۋس • كەشە
براكونەرلىك فاكتىلەر بويىنشا 20 قىلمىستىق ءىس قوزعالدى
ەكولوگيا • كەشە
ەكى كيلوگرامم ەسىرتكى تاركىلەندى
وقيعا • كەشە
ادىلەت قىزمەتكەرى ارىپتەسىنە جۇدىرىق جۇمساعان
ايماقتار • كەشە
تۇركى ينتەگراتسياسى جاڭا دەڭگەيگە كوتەرىلدى – شاحرات نۇرىشەۆ
رۋحانيات • كەشە
شاحرات نۇرىشەۆ: ەلباسى تۇركى الەمىنىڭ بولاشاعىنا سەنىم ءبىلدىردى
قازاقستان • كەشە
ەلىمىزدە گەموفيليامەن اۋىراتىن ناۋقاستاردىڭ سانى ارتىپ بارادى
مەديتسينا • كەشە
21 حان، 8 سۇلتان.تۇركىستانعا تاعى كىمدەر جەرلەنگەن
قوعام • كەشە
«حاليفا التاي» مەشىتىندە ۆاكتسينا ەگۋ پۋنكتى جۇمىسىن باستادى
ايماقتار • كەشە
الماتىدا قۇنى 66 ميلليارد تەڭگەدەن استام 5 مىڭنان اسا پاتەر سالىندى
قازاقستان • كەشە
الماتىدا 12 600 وقۋشىعا ارنالعان 8 جاڭا مەكتەپ سالىنادى
ءبىلىم • كەشە
اقتوبەدە جاياۋ جۇرگىنشىنى جۇك كولىگى قاعىپ كەتتى
وقيعا • كەشە
تۇتىنۋشى ءۇشىن دارىلىك نۇسقاۋلىقتاردىڭ تۇسىنىكتى بولۋى ماڭىزدى
مەديتسينا • كەشە
باقىلاۋداعى تاريح: ءبىز ودان ارىلا الدىق پا؟
تاريح • كەشە
مەملەكەت باسشىسى اقىن ەسەنعالي راۋشانوۆتىڭ وتباسىنا كوڭىل ايتتى
پرەزيدەنت • كەشە
جەكسەنبى كۇنى ەلوردادا قوعامدىق كولىكتەر جۇرمەيدى
ەلوردا • كەشە
استىق ەگۋ ناۋقانى مامىر ايىنىڭ ورتاسىندا باستالادى
قوعام • كەشە
اليك شپەكباەۆ قىزمەتىنەن بوساتىلدى
قازاقستان • كەشە
سولتۇستىكتە سۋ دەڭگەيى كوتەرىلىپ كەلەدى
ايماقتار • كەشە
پرەزيدەنتتىڭ وكىمىمەن بىرقاتار لاۋازىم يەسى قىزمەتىنەن بوساتىلدى
قازاقستان • كەشە
ۇقساس جاڭالىقتار