وبلىس بويىنشا جىلۋ بەرەتىن 437 قازاندىق بار بولسا، ونىڭ 427-ءسى بۇگىندە دايىن تۇر ەكەن. وعان قوسىمشا، جىلۋمەن جابدىقتاۋ جەلىلەرىنە كۇردەلى جانە اعىمداعى جوندەۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلگەن. سول سياقتى، 3 346 شاقىرىم بولاتىن سۋمەن جابدىقتاۋ جە­لى­­لەرىنىڭ 22 شاقىرىمىن جون­دەۋ جوسپارلانىپ، بۇگىندە بۇل جۇمىستار دا اياقتالعان. بىراق بۇگىندە تاراز قالاسىنىڭ تۇرعىندارى ءۇشىن ىستىق سۋ وزەكتى ماسەلەلەردىڭ ءبىرى بولىپ وتىر. جىل سايىن اكىمدىك تا­راپىنان ىستىق سۋدىڭ جىل­دىڭ ءتورت مەزگىلىندە دە تۇ­راق­تى بەرىلىپ تۇراتىندىعى اي­تىل­عانىمەن، ءىس جۇزىندە ولاي بولماي تۇر. ماسەلەن، «قانت زاۋىتى» اۋماعىندا، «قاراسۋ» شاعىن اۋدانىندا ازىرگە ىستىق سۋ جوق. جاز بويى بەرىلىپ، ەندى توق­تاپ قالعان ىستىق سۋدىڭ جايى كوپتى تولعاندىرادى. ال كەرىسىنشە، قالاداعى كوپتەگەن اۋدان جازدىڭ كەمىندە ءبىر-ەكى ايىندا ىستىق سۋسىز كۇنەلتتى. دەي تۇرعانمەن، وسى ۋاقىتقا دەيىن 735 كوپقاباتتى ۇيگە ىستىق سۋ بەرىلسە، قالعان 30 ءۇيدى ىستىق سۋمەن قامتۋ كەزەڭ-كەزەڭىمەن جۇزەگە اسىرىلۋدا.

الايدا جامبىل وبلىسى اكىمىنىڭ ورىنباسارى ۇلان جازىلبەكتىڭ ايتۋىنشا، ىستىق سۋدان بولەك تە جىلىتۋ ماۋ­سى­مىنا قاتىستى بىرقاتار ماسەلە بار بولىپ شىقتى. ءوڭىر تۇرعىندارىن كومىرمەن قام­تاماسىز ەتۋ – باستى ما­سە­­لەنىڭ ءبىرى. اسىرەسە ءالى گاز تارتىلماعان شالعاي اۋىل­دار­دا­عى تۇرعىندارعا نەگىزىنەن كومىر كەرەك. سونىمەن قاتار بيۋدجەتتىك نىساندارعا قاجەتتى 67 مىڭ توننا كومىردىڭ 62 500 تونناسى ءتيىستى قازاندىقتارعا جەتكىزىلگەن. «ەندى 250 مىڭ تونناعا تارتا كومىر قاجەت. دا­يىندىق بارىسى وتە تومەن. تۇر­عىنداردان سۇرايتىنىم، كۇن جىلى، باعا تۇراقتى كەزدە كومىردى الۋ كەرەك. ەرتەڭگى كۇنى سۋىق باستالادى. كومىر باعاسى دا كوتەرىلىپ كەتەدى»، دەيدى ۇ.جازىلبەك. راسىندا دا مەزگىلى جەتكەن ۋاقىتتا كەز كەلگەن نارسەنىڭ قىمباتتايتىن ادەتى بار. قازىر جەرگىلىكتى جۇرت­شىلىق تۇتىناتىن «شۇبار­كول» جانە «قاراجىرا» كومىر­لە­رىنىڭ تونناسى 14-15 مىڭ تەڭگە ارالىعىندا ساتىلۋدا. ال ەندى قار ءتۇسىپ، سۋىق باستالعاندا مۇنىڭ باعاسى دا اسپانداپ كەتۋى مۇمكىن. جىل سايىن گازدىڭ تارتىلۋىنان ءۇمىت كۇتەتىن بىرقاتار اۋىل تۇرعىندارى بيىل تاعى دا كومىر جاعۋعا ءماجبۇر. ماسەلەن، وبلىستا 371 ەلدى مەكەن بار. 1 ملن 130 مىڭ حالىق بار. بىراق بۇگىندە 192 اۋىل گازبەن قام­تىلعان. قالعان اۋىلدارعا 2027 جىلعا دەيىن گاز تارتۋ جوس­پار­لانع­ان.

جىلىتۋ ماۋسىمىنا بايلانىستى تاعى ءبىر ماسەلە، ول زاڭدى تۇلعالاردىڭ دا، بيۋد­جەتتىك مەكەمەلەردىڭ دە بەرە­شەگى تۋرا­لى بولىپ وتىر. ماسە­لەن، ايماقتا جىلۋ ەنەرگەتيكاسى بويىنشا قارىز كولەمى 280 ملن تەڭگەنى قۇرايدى. اكىم ورىنباسارىنىڭ ايتۋىنشا، ونىڭ باسىم بولىگى، ياعني 125 ملن تەڭگەسى تاراز قالاسىنىڭ تۇرعىندارىنا تيەسىلى. سول سياقتى، تۇتىنۋشىلار گازعا 90 ملن تەڭگە كولەمىندە بەرەشەك. بۇل دا ءتيىستى نىسانداردىڭ جۇمىس ىستەۋىنە، قاجەتتى نۇك­تە­لە­رىن اۋىستىرۋعا كەدەرگى كەلتىرۋدە. سول سياقتى وبلىس تۇرعىندارى ءۇشىن پاتەر يەلەرى كووپەراتيۆتەرىنىڭ جۇيەسىز جۇ­مى­سى دا نەگىزگى ماسەلەگە اينالعان. وبلىس بويىنشا 1 720 كوپقاباتتى تۇرعىن ءۇي بار. ونىڭ ىشىندە 1 365 ءۇي تاراز قالاسىندا بولسا، قالعان تۇرعىن ۇيلەر جاڭاتاس، شۋ جانە قاراتاۋ قالالارىندا ورنالاسقان.

«بۇل بويىنشا دايىندىق جۇ­مىس­تارى قانا­عات­تان­دىر­ماي­دى. پاتەر يەلەرى كووپە­را­تيۆتەرىنىڭ جۇمىسى وتە ناشار. اتالعان ماسەلە بويىنشا شاعىمدانۋشىلار كوپ. بىراق ولاردى حالىق باسقارۋ ورگانى رەتىندە وزدەرى تاڭداعان. ءبىز تۇرعىنداردان پاتەر يەلەرى كووپەراتيۆتەرىمەن جۇمىس ىستەۋدى تالاپ ەتەمىز»، دەيدى وبلىس اكىمىنىڭ ورىنباسارى.

بۇل رەتتە اتالعان كووپەراتيۆ ءاربىر تۇرعىن ءۇي­­دىڭ جىلۋ ماۋسىمىنا دا­يىن­دىعىن، تاعى دا باسقا تەحني­كا­لىق قاۋىپسىزدىگىن تەكسەرۋى كەرەك. ايت­پەسە جوعارى قىسىممەن جىلۋ كەلگەندە تۇرعىندارعا قاۋىپ ءتونۋى مۇمكىن.

بۇگىندە تاراز قالاسىنداعى كوپتەگەن تۇرعىن ۇيلەردىڭ تو­زى­عى جەتكەن. كەيبىر پاتەر­لەر­دىڭ توبەسىنەن جاڭبىرلى كۇندەرى سۋ اقسا، ەندى ءبىرى جىلۋ ۇستامايدى. كەيبىر كوپقاباتتى ۇيلەردىڭ دە كىرەبەرىسىنىڭ تەرەزەلەرى اڭعال-ساڭعال. سىنعان، ب ۇلىنگەن. دەسە دە، 2020 جىلى ەل ۇكىمەتى تاراپىنان «تۇرعىن ءۇي-كوممۋنالدىق شارۋاشىلىقتى جاڭعىرتۋ» باعدارلاماسى بو­يىنشا 3 ملرد 300 ملن تەڭگە بولىنگەن. ول قاراجاتقا تاراز قالاسىنداعى 80 كوپقاباتتى تۇرعىن ۇيگە كۇردەلى جوندەۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلۋدە. اتاپ ايتساق، ولاردىڭ شاتىرلارى مەن ينجەنەرلىك جەلىلەرى جانە كىرەبەرىس تەرەزەلەرى اۋىستىرىلۋدا. اتالعان تۇرعىن ۇيلەر قىسقى جىلىتۋ ماۋسىمىنا دايىن. قالعاندارىنا دا قازىرگى كەزدە دايىندىق جۇمىستارى جۇرگىزىلۋدە.

جالپى، قىسقى جىلىتۋ ماۋسىمىنا دايىندىقتىڭ ءوزى ۇلكەن جاۋاپكەرشىلىكتى قاجەت ەتەتىن ناۋقان. دايىندىق كەزىندە ارينە ماسەلە دە قاتار جۇرەدى. جالپى، ءوڭىردى قىسقى جىلىتۋ ماۋسىمىمەن قامتاماسىز ەتەتىن بىرقاتار ءىرى كاسىپورىندار بار. ماسەلەن، «جامبىل جىلۋ» مەكەمەسىنىڭ ديرەكتورى ءمۇسلىم قا­سىموۆتىڭ ايتۋىنشا، دايىن­دىق جۇمىستارى جاقسى. جىلۋ بەرۋگە دايىندىق بارىسىندا «قاراسۋ» شاعىن اۋدانى مەن «قانت زاۋىتى» ايماعىنداعى ەكى قازاندىقتىڭ جۇمىسى ۋا­قىت­شا توقتاتىلىپ، سىناق جۇ­مىس­تارى جۇرگىزىلىپتى. ناتي­جە­­سىندە، جۇمىستار اياقتالۋعا جاقىن. سونداي-اق وتكەن جىلى بۋمەن ىستەيتىن ەكى قازاندىق اۋىستىرىلعان. «جىلۋ بەرۋ ۋاقىتى اۋا رايىنا بايلانىس­تى جۇزەگە اسادى. بىزدەگى مەكەمە بويىنشا 76 قازاندىق بار. ونىڭ 43-ءى تاراز قالاسىندا بول­سا، قالعانى بايزاق، جامبىل اۋدان­­­دارىندا ورنالاسقان. بۇگىن­دە بىزدە 390 توننا ءتيىستى وتىن، ياعني رەزەرۆتىك مازۋت بار»، دەيدى ول.

ەلىمىزدىڭ سولتۇستىك، شىعىس وڭىرلەرىمەن سالىستىرعاندا، جامبىل وبلىسىندا كۇن جىلى. وتكەن جىلى قازان ايىنىڭ سوڭىن الا قار تۇسكەنىمەن، ىلە كۇن قايتادان جىلىپ سالا بەر­گەن. بىراق بيىلعى قىستىڭ قانداي بولاتىنىن بولجاۋ قي­ىن. ايتەۋىر، ەل اراسىندا «بيىلعى قىس قاتتى بولادى ەكەن»، دەگەن اڭگىمە كوپ...

جامبىل وبلىسى