«ەر قازاق»

رۋحانيات • 17 تامىز، 2020

«ەر قازاق»

364 رەت كورسەتىلدى

جۋىردا وسىنداي تاقىرىپپەن «ەگەمەننىڭ» ارداگەرى، بۇگىندە الماتىدا تۇراتىن سەمەيلىك جۋرناليست-جازۋشى داۋلەت سەيسەن ۇلىنىڭ كورنەكتى ابايتانۋشى عالىم، مەملەكەتتىك سىيلىقتىڭ لاۋرەاتى قايىم مۇحامەدحانوۆ تۋرالى دەرەكتى كىتابى شىقتى.

ازامات قاسىم

حاكىم ابايدىڭ 175 جىلدىعىنا وراي شىعارىلعان بۇل كىتاپتىڭ «ەر قازاق» دەپ اتالاتىن العاشقى ءبولىمى قايىمنىڭ اكەسى، الاش ارىستارىنىڭ ارداقتىسى اتانعان ايتۋلى حالىق اعارتۋشىسى، بەلگىلى مەتسەنات مۇحامەدحان تۋرالى اڭگىمەمەن باستالىپ، سەمەيدە تۋ تىككەن الاشوردا ۇكىمەتىنىڭ تاريحىمەن جالعاسادى. بۇل بولىمدە الاش ارىستارىنىڭ تىزەسىندە وتىرىپ ەرجەتكەن جەتكىنشەك قايىمعا ولاردىڭ جەكە باستارىنىڭ ۇلگى-ونەگەسىمەن اسەر ەتكەن يگى ىقپالى، اسىرەسە سولاردىڭ ىشىنەن اكەسىنىڭ ءىنى دوسى، جاس مۇحتاردىڭ ناقتىلى قامقورلىعى ايتىلادى. بىرەۋ بىلەر بىرەۋ بىلمەس، نەگىزى قايىمنىڭ ابايدىڭ اقىن شاكىرتتەرى تۋرالى عىلىمي ديسسەرتاتسياسى سوعىستىڭ سوڭىندا، جاسى وتىزعا ەندى يەك ارتقاندا دايىن بولعان. بىراق وكىنىشكە قاراي، ونى قورعاپ شىعۋ سول ۋاقىت تۇگىلى ەلۋىنشى جىلداردىڭ باسىندا قاتتى قارسىلىققا ۇشىراعان. عالىم وسى ەڭبەگى ءۇشىن 25 جىلعا سوتتالىپ، ستاليندىك لاگەردىڭ ازابى مەن توزاعىنا تۇسسە دە، ۇستازى اۋەزوۆتى ەشقاشان ساتپاعان. سوناۋ سوعىس جىلدارىنىڭ اياعىندا دايىن بولعان عىلىمي ەڭبەگىن ارادا ون ءتورت جىلدان سوڭ، ياعني 1959 جىلى ەكىنشى قايتارا قورعاعان. ءبىرىنشى بولىمدە وسىنىڭ ءبارى رەت-رەتىمەن باياندالعان. ەلىمىزدىڭ ايتۋلى تۇلعالارىنىڭ قايىم مۇحامەدحانوۆتىڭ ەڭبەكتەرى تۋرالى ايتقان بايسالدى پايىمدارى مەن ەستەلىكتەرى دە وسى العاشقى بولىمدە.

ال ەكىنشى بولىمدە اۆتوردىڭ «قايسار قايىم» دەگەن اتپەن ەكى ءبولىم، ءۇش كورىنىستەن تۇراتىن درامالىق تۋىندىسى وقىرمان نازارىنا ۇسىنىلعان. «ۇستاز-عالىم تۋرالى ءسوز» دەپ اتالاتىن ءۇشىنشى بولىمدە ارىپتەسىمىزدىڭ ابايتانۋشى عالىممەن ءار جىلداردا «ەگەمەندە» جارىق كورگەن سۇحباتتارى جاريالانعان. بۇكىل عۇمىرىن اسىل ابايعا ارناعان عالىم ومىردەن وتكەن سوڭ ونىڭ ەسىمىن قادىرلەپ، ايشىقتاۋ ماسەلەسى دە الدىمەن ەل باسىلىمىندا كوتەرىلگەن ەدى. قازىر سول ماسەلەلەر ءوز شەشىمىن تاۋىپ، قالا ورتالىعىنداعى باستى كوشەلەردىڭ بىرىنە قايىم ەسىمىنىڭ بەرىلۋى، وسىنداعى اباي كوشەسىنىڭ بويىنداعى اباي كىتاپحاناسىنىڭ جانىندا عالىمنىڭ ءبيۋستىنىڭ ورناتىلۋى – ءبارى-ءبارى ەل ەگەمەندىگىنىڭ ارقاسى. حالقى باردا اباي ەسىمى، اباي باردا اۋەزوۆ پەن ونىڭ ءىزباسار شاكىرتىنىڭ ەسىمى ەشقاشان ۇمىتىلمايدى!

شىعىس قازاقستان وبلىسى