كۋبريننىڭ ۇيىندەگى كورمە

كوپشىلىك نازارىنا فوتوقۇجاتتار تاريحىنىڭ پريزماسى ارقىلى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ باس قالاسىنىڭ قالىپتاسۋى مەن دامۋى تۋرالى فوتوماتەريالدار، ارحيۆتىك قۇجاتتار ۇسىنىلىپ، ەلوردا تۇرعىندارى مەن قوناقتارىنا ۇلى دالانىڭ قالىپتاسۋ، دامۋ كەزەڭدەرىنە قىزىقتى ساياحات سىيلايدى.

فوتوقۇجاتتىق كورمە وتكەن عاسىردىڭ 90-شى جىلدارىنان باستاپ بۇگىنگى كەزەڭگە دەيىنگى جۇزجىلدىق مەرزىمدى قامتيدى. ەكسپوزيتسياعا نۇر-سۇلتان قالاسىنىڭ مەملەكەتتىك ارحيۆىنەن، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى – ەلباسىنىڭ كىتاپحاناسىنان، قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ ارحيۆىنەن 90-نان استام فوتوماتەريال مەن ارحيۆتىك قۇجات ۇسىنىلىپ وتىر.

ەلوردالىقتار ەلباسىنىڭ ەلىمىزدەگى الەۋمەتتىك-ماڭىزدى نىسانداردىڭ اشىلۋ راسىمىنە قاتىسقان ساتتەرىن، الەمدىك كوشباسشىلارمەن كەزدەسۋ كادرلارىن كورە الادى. سونداي-اق نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ حالىقارالىق ۇيىمداردىڭ سامميتتەرىندەگى الەمدىك كوشباسشىلارمەن بىرگە تۇسكەن فوتوسۋرەتتەرى ۇسىنىلادى. ەلەڭ ەتكىزەتىن ەلەۋلى جاڭالىق – فوتوكورمە  استاناداعى ەڭ كونە تاريحي ەسكەرتكىشتىڭ ءبىرى، كوپەس كۋبريننىڭ ۇيىندە وتۋدە.

جىل سايىن قالا كۇنى قارساڭىندا ەل استاناسىنىڭ وتكەنى مەن بۇگىنى تۋرالى سان ءتۇرلى دەرەكتەر العا تارتىلىپ جاتادى. ويتكەنى ەل تاريحىندا ەلوردا شەجىرەسى ەرەكشە مانگە يە.  ال ەندى وتانىمىزدىڭ جۇرەگىندەگى تاريحي-مادەني ەسكەرتكىشتەرگە توقتالىپ، ارعى-بەرگى تاريحى مەن سىرىنا ۇڭىلە تۇسسەڭىز، عاجايىپ ەستەلىكتەرگە تاپ بولاسىز. ءوڭىردىڭ مادەني ومىرىندە ءىز قالدىرعان تۇلعالار مەن سان-ساپات تاعدىرلار تۋرالى  نەشە ءتۇرلى ماعلۇماتقا قانىعا تۇسەسىز. سونىڭ ءبىرى –1910 جىلى ىرگەتاسى قالانعان كوپەس ۆاسيلي كۋبريننىڭ ءۇيى. عيمارات كەنەسارى كوشەسىنىڭ  اۋەزوۆ كوشەسىمەن قيىلىسار تۇسىندا ورنالاسقان. ءوزىنىڭ كەرەمەت ارحيتەكتۋراسىمەن جان باۋرايدى. ءۇيدىڭ سالىنۋ تاريحى تۋرالى تالاي مارتە جازىلدى دا. بىراق بۇل قالاداعى تاريحي ورىندار تۋرالى ەستەلىكتەر مەن كونەكوز شەجىرەشىلەر اۋىزىنان ەستىپ-بىلگەندەرىمىز قاعاز بەتىنە تولىق ءتۇسىپ ءبىتتى دەگەن ءسوز ەمەس. كۋبرين ءۇيى توڭىرەگىندە ايتىلىپ جۇرگەن اڭگىمە دە سولاي.  ول جىلدان-جىلعا تولىعىپ، مولىعا تۇسۋگە ءتيىس تاريحي ەسكەرتكىشتەرىمىزدىڭ اجىراماس ءبىر بولىگى بولىپ سانالادى. عيماراتتىڭ قىسقاشا تاريحىنا كەلسەك، كاسىپكەرلىكپەن سانكت-پەتەربۋرگكە جولى تۇسكەن ۆاسيلي كۋبرين قالانىڭ ەركەتوتاي ءبىر قىزىنا ەس-ءتۇسسىز عاشىق بولىپ قالادى. الگى ارۋ اناۋ-مىناۋدى كوزگە ىلە بەرمەيتىن تەاتر ءارتىسى ەكەن. سوعان قاراماستان سۇلۋ بيكەشتى باي كوپەس وزىمەن بىرگە اقمولاعا الىپ كەتۋگە بەكىنەدى، بىراق پەتەربۋرگتىڭ ءسان-سالتاناتىنا بويى ۇيرەنىپ قالعان ارۋ ونىڭ بۇل ۇسىنىسىن قابىلداي قويماي، اقمولادان وزىنە ارناپ، كەڭ ساراي تۇرعىزسا عانا باراتىنىن ايتادى. كوپەس كۋبريندەر ءۇيىنىڭ سالىنۋ تاريحى – قىسقاشا وسى.

ارحيۆ دەرەگى بويىنشا تاريحي كەشەننىڭ سىرى ءالى تولىق اشىلىپ بىتكەن جوق. ءبىر جارىم قاباتتى ءۇي، جەرتولەسى، بىرنەشە بولمەدەن تۇراتىن قوسالقى جاي جانە  سول جەردەن دۇكەنگە دەيىن سوزىلعان جەراستى جولى ( كەيىن بۇل جول بىتەلىپ قالعان)، كۇيمە-پاۋەسكەلەرگە ارنالعان ات قورا، تاس-جەر قويمالار سياقتى بىرنەشە بولىكتەن تۇراتىن عيماراتتىڭ يەلەرى دە كەيىن زامانعا قاراي اۋىسىپ وتىرعان. العاشقىدا جۇمىسشى-شارۋالار كلۋبى، كىتاپحانا، قالالىق ۋەزدىك اتقارۋ كوميتەتى ورنالاسقان. ودان كەيىن 1920 جىلى  قازاندا  رەسمي اتاۋى ء"بىرىنشى كەڭەستەر ءۇيى" بولىپ وزگەرەدى. 1921 جىلى 24 اقپاندا – رەۆوليۋتسيالىق  ۇشتىكتىڭ شتابى، وگپۋ، نكۆد  جانە  ميليتسيا ورىن تەبەدى. ال وتكەن عاسىردىڭ ورتاسىندا مۇندا قالالىق ءبىلىم باسقارماسىنىڭ ءبولىمى جانە پيونەرلەر ءۇيى جۇمىس ىستەپتى. سەكسەنىنشى جىلدارى وبلىس تاريحىن، قازان توڭكەرىسى وقيعالارىن، ازامات سوعىسى مەن ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىس، تىڭ يگەرۋ، كەيىنگى بەسجىلدىقتار كەزەڭىن قامتيتىن تاريحي جادىگەرلەر ورىن تەپكەن ولكەتانۋ مۋزەيىنە اينالىپتى. تاۋەلسىزدىك جىلدارى ۋكراينانىڭ قازاقستانداعى ەلشىلىگى  ورنالاسسا، بۇگىندە عيمارات نۇر-سۇلتان قالالىق ءارحيۆىنىڭ مەنشىگىندە.