الەمدەگى ەڭ بويشاڭ باسكەتبولشىلار (ۆيدەو)

                                                     الەكساندر سيزونەنكو

بويىنىڭ تىم ۇزىن­دى­عىنىڭ ارقاسىندا ۋكراي­نا­نىڭ حەرسون وبلىسىندا تۋىپ-وسكەن الەكساندر سيزو­نەن­كونىڭ ەسىمى تورتكۇل دۇنيەگە ءماشھۇر بولدى. سپورتتىڭ بۇل تۇرىندە ول ءبىراز تابىستارعا قول جەتكىزگەنىن كوزى قاراقتى كورەرمەندەر ۇمىتا قويعان جوق. الەكساندر ءوزى نامىسىن قورعاعان قوس كوماندانىڭ دا بەلدى ويىنشىلارىنىڭ ءبىرى بولدى. «سپارتاكتىڭ» ساپىندا ايشىقتى ونەرىمەن كوزگە ءتۇسىپ، وداق بىرىنشىلىگىنىڭ كۇمىس مەدالىن يەلەندى. بىراق كسرو قۇراماسى ساپىندا ويناۋ باقىتى وعان بۇيىرمادى. كەزەكتى ءبىر باسەكەدە جاراقات العان سيزونەنكو 1986 جىلى ۇلكەن سپورتپەن قوش ايتىس­تى. كەيىننەن ءتۇرلى اۋرۋعا شال­دىعىپ، ءجۇرىپ-تۇرۋدان قال­دى. 2012 جىلى ول 53 جاسقا قارا­عان شاعىندا قايتىس بولدى.

سۋن مينمين

36 جاستاعى قىتاي باسكەتبولشىسى سۋن ءمينميننىڭ بويى – 236 سانتيمەتر. 2006-2014 جىلدار ارالىعىندا ءوز ەلىندە، مەكسيكا، جاپونيا جانە اقش-تا باق سىناعان ونىڭ ۇلتتىق باس­كەتبول ليگاسىندا (ۇبق) دا ونەر كورسەتۋ مۇمكىندىگى بولعان. الايدا شا­ما­مەن ءدال سول تۇستا ونىڭ مي ىسىگى دەر­تىنە دۋشار بولعانى انىق­تالىپ، سۋن­گە ءوز ارمانىمەن قوش ايتىسۋىنا تۋرا كەلدى.

گەورگە مۋرەشان

رۋمىنيالىق گەورگە مۋ­رە­­شاننىڭ بويى – 231 سان­تيمەتر. سپورتتىق مانسا­بىن كلۋج قالاسىنداعى ۋني­ۆەر­سي­تەتتەر كومانداسىندا باس­تاعان ول 1993 جىلى ۇبق-داعى «ۆاشينگتون بۋللەتس» كلۋ­بىنىڭ جەيدەسىن كيدى. ودان كەيىن «نيۋ-دجەرسي» جانە فران­تسيا چەمپيوناتتارىندا اي­شىقتى ونەرىمەن كوزگە ءتۇستى. مۋرەشاننىڭ ەسىمى الەمدەگى ەڭ بەلدى چەمپيوناتتىڭ ەڭ بويشاڭ ويىنشىسى رەتىندە تاريحتا قالدى.

سونداي-اق الەمدەگى ەڭ بوي­شاڭ باسكەتبولشىلار قا­تا­رىندا مانۋتە بول (سۋدان، بويى – 231 سم.)، سۋلەيمان الي ناشنۋش (ليۆيا، 230 سم.)، سلاۆكو ۆرانەش (چەرنوگوريا، 230 سم.)، ياو مين (قىتاي، 229 سم.)، شون برەدلي (گەر­مانيا/اقش، 229 سم.)، پاۆەل پود­كولزين (رەسەي، 226 سم)، سيم بۋللار ء(ۇندىستان، 226 سم)، چارلز نەۆيتت (اقش، 226 سم)، مارك يتون (اقش، 226 سم.)، ريك سميتس (اقش، 224 سم.) جانە بوبان ماريانوۆيچ (سەربيا، 224 سم.) سىندى ساڭلاقتار بار.

بايىپتاپ قاراساق، بۇل ازاماتتاردىڭ بارلىعىنىڭ دا تاعدىرى سان قيلى ەكە­نىن بايقاۋ قيىن ەمەس. كەي­بىرەۋلەرى ايىقپاس دەرتكە شالدىعىپ، تاعدىردىڭ اششىسى مەن تۇششىسىن مولىنان تاتسا، كەيبىرەۋى تاماشا سپورتتىق كارەرا جاساپ، بۇل كۇندەرى باي-قۋاتتى ءومىر كەشۋدە. تاعى ءبىر ايتا كەتەرلىگى، سول الىپ­تاردىڭ دەنى ءتۇرلى فيلم­دەرگە ءتۇسىپ، اكتەرلىك كاسىپتە دە وزدەرىن مويىنداتقان ەكەن.

الەمدەگى ەڭ بويشاڭ باس­كەت­بول­شىلار جايىنداعى اق­پاراتتى وقي وتىرىپ، سول تىزىمنەن ءوزى­مىزدىڭ جەر­لە­سىمىز ۋۆايس احتاەۆ­تىڭ ەسى­مىن كە­زىكتىرە المادىق. بال­كىم، كەزىندە ونداي الىپ ادام­نىڭ بۇل جالعاندا جەر باسىپ جۇرگەنىن شەتەلدىكتەر بىلمەۋى دە مۇمكىن عوي. بىراق كەزىندەگى كەڭەس وداعى مەن قا­زاقستان حالقىنا احتاەۆتىڭ ەسىم ەتەنە تانىس. چەشەن­ستاننان دەپورتاتسيالانىپ كەلگەن ۋۆايستىڭ بويى 236 سانتيمەتر بولعان. 1947-1957 جىلدار ارالىعىندا ول «بۋ­رەۆەستنيكتىڭ» (الماتى) سا­پىندا ونەر كورسەتىپ، كسرو-داعى ەڭ تانىمال باس­كەت­بول­شىلاردىڭ بىرىنە اينالدى. وسىنداي بويشاڭ ويىنشى­نى بۇرىن-سوڭدى كورمەگەن قار­سىلاستارى وعان قارسى قان­داي تاكتيكا قول­دانۋدى بىلمەي ابى­گەرگە تۇسەتىن. سول الىپتىڭ ونە­­رىن تاماشالاۋ ءۇشىن سپورت كە­­شەندەرىنە كورەرمەندەر كوپ­­­تەپ جينالاتىن. جان­كۇيەر­­­لەر ونى ەركەلەتىپ، «چەشەن ۆا­سيا» دەپ اتايدى. تاعى ءبىر ايتا كەتەرلىگى، ۋۆايس احتاەۆتىڭ ەسى­مى ەكى قولىمەن دوپتى ۇس­تاپ، شىعىر­شىق­قا ۇستىنەن سا­لاتىن جانە الاڭنىڭ ءبىر شە­تىنەن ەكىنشى شەتىنە وپ-وڭاي پاس بەرە الاتىن تۇڭعىش باسكەتبول­شى رەتىندە ەل ەسىندە قالدى.

ۋۆايس احتاەۆ

1957 جىلى قانت ديابەتىنە شالدىق­قان احتاەۆ باسكەتبولشى رەتىندەگى كا­رەرا­سىن اياقتاپ، باپكەرلىكتىڭ قامى­تىن كيدى. 1978 جىلدىڭ جازىندا كسرو مەن قازاقستاننىڭ ەڭ اتاقتى باس­كەتبولشىلارىنىڭ ءبىرى سانالعان ول 47 جاسىندا جارىق دۇنيەمەن قوش ايتىس­تى.