گرەك-ريم كۇرەسى – 5 جۇلدە

داڭقتى بالۋان، بىلىكتى باپكەر باقتيار بايسەيىتوۆ جەتەكشىلىك ەتەتىن قازاقستاننىڭ گرەك-ريم كۇرەسى شەبەرلەرى ازيا چەمپيوناتىن 1 التىن، 1 كۇمىس جانە 3 قو­لا مەدالمەن قورىتىندىلادى. بىر­لەس­كەن كۇرەس الەمىنىڭ (UWW) بەكىتكەن ەرەجەسىنە ساي جەر­لەس­تەرىمىز جالپى­كوماندالىق ەسەپ­تە ءۇشىنشى ورىنعا تابان تىرە­دى. ال جۇلدەلەردىڭ ساپاسى مەن سا­نى جاعىنان يران، وڭتۇس­تىك كورەيا جانە وزبەكستان قۇرا­مالارى الدىمىزدى وراپ كەتتى.

وسى ورايدا وليمپيا ويىندارى جانە ليتسەنزيالىق تۋرنيرلەرگە دايارلانىپ جاتقان ەلىمىزدىڭ بەتكە ۇستار بالۋانداردىڭ ءبىرازى ايتۋلى دوداعا قاتىسپاعانىن ايتا كەتۋمىز كەرەك. ماسەلەن، نۇر-سۇلتاندا وت­كەن الەم چەمپيوناتىندا جەڭىس تۇعى­رىنا كوتەرىلگەن مەيرامبەك اي­ناعۇلوۆ پەن المات كەبىسباەۆ نيۋ-دەليدە بوي كورسەتكەن جوق. تاجىريبەلەرى ابدەن تولىسقان نۇرماحان تىناليەۆ پەن اسحات دىلمۇحامەدوۆ تە ءۇندى ەلىنە كەل­مەدى. ەگەر سول ساڭلاقتار قۇراما ساپىندا بولعاندا كورسەتكىشىمىزدىڭ ەداۋىر جوعارى بولاتىنى ءسوزسىز. دەسەك تە «بولارى بولىپ، بوياۋى سىڭگەننەن» سوڭ بايبالام سالۋدىڭ ەش قاجەتى جوق دەگەن ويدامىز. ەگەر بىلتىرعى ازيا بىرىنشىلىگىندە ءبىزدىڭ بالۋاندار باس جۇلدەگە قول جەتكىزە الماعانىن ەسكەرسەك، بيىلعى ناتيجەگە كوڭىلىمىزدىڭ تولعانى انىق.

سارى قۇرلىقتىڭ ساڭلاقتارى جينالعان جارىستا قازاق ەلىنىڭ ءانۇرانىن شىرقاتۋعا 77 كيلو سالماقتاعى تەمىرلان شادۋكاەۆتىڭ كۇش-جىگەرى مەن قارىم-قابىلەتى جەتتى. جاستار اراسىندا الەم بىرىن­شىلىگىنىڭ جەڭىمپازى، 23 جاسقا دەيىنگى بالۋاندار اراسىنداعى الەم چەمپيوناتىنىڭ قولا جۇلدەگەرى اتانعان دارىندى بالۋان وسى دوداعا تاماشا بابىندا كەلگەن ەكەن. شيرەك فينالدا يراكتىق حۋسسەين ءالبيدحاندى، جارتىلاي فينالدا يوردانيالىق سۇلتان ءالي دامەندى جانە فينالدا يراندىق پيجمان پوشتامدى ايقىن باسىمدىقپەن ۇتقان تەمىرلان التىن تۇعىردان قول بۇلعادى.

تەمىرلاننىڭ جەڭىستى جولىن جالعاستىرۋعا 72 كيلو سالماقتاعى يبراگيم ماگومادوۆتىڭ تاماشا مۇمكىندىگى بولدى. باستاپقىدا قوس قارسىلاسىن ەش قينالماي جەڭگەن وتانداسىمىزدىڭ يراندىق ءامين كاۆيانينەجادقا ءالى جەتپەدى.

بىلتىر نۇر-سۇلتاندا وتكەن الەم چەمپيوناتىندا كۇمىس مە­دال­دى موينىنا ءىلىپ، بارشا قا­زاق جانكۇيەرلەرىن قۋانتقان قور­لان جاقانشا (55 كيلو) سارى قۇر­لىق بىرىنشىلىگىندە قولا جۇلدەنى قاناعات تۇتتى. شيرەك فينالدا ول وزبەكستاندىق جاسۋربەك ورتاك­بوەۆتان ويسىراي ۇتىلىپ، ءۇشىنشى ورىن ءۇشىن تارتىستا تايلاندتىق ساحاتساۆات پحۋانگكەونىڭ تاس-تالقانىن شىعاردى. ارينە بۇل كورسەتكىشكە «قورلاننىڭ كو­ڭىلى تولدى» دەپ ايتا المايمىز. سونىمەن قاتار ازامات قۇستىباەۆ (87 كيلو) پەن مانسۇر شادۋكاەۆقا دا (130 كيلو) ءدال سول بەلەس با­عىندى.

ءۇشىنشى ورىن ءۇشىن سايىسقا تۇسكەن ايدوس سۇلتانعالي (60 كي­لو)، ەرنۇر فيداحمەتوۆ (63 كيلو) جانە ەۆگەني پوليۆادوۆقا (72 كيلو) شەشۋشى تۇستا ىنتا مەن جى­گەر جەتىسپەدى. ال ءادىلحان ساتاەۆ (67 كيلو) پەن ءالىمحان سىزدىقوۆ (97 كيلو) العاشقى اينالىمدا ءسۇرىندى.

تاعى ءبىر ايتا كەتەرلىگى، نيۋ-دەليدە 63 كيلو سالماق دارەجەسىندە وز­بەكستاننىڭ تۋى استىندا ونەر كورسەتەتىن قازاقتىڭ ۇلى ەلمۇرات تاسمۇراتوۆ باس جۇلدەنى ولجالادى. ول قارسى كەلگەندەردىڭ بار­­لىعىن قوعاداي جاپىردى. با­لۋاندىق ونەردە بەدەلى زور قا­زاقستان، ءۇندىستان جانە يران ەلى­نىڭ وكىلدەرىن وپ-وڭاي ەڭسەردى. وسى­لايشا ءوزىنىڭ سپورتتىق مانسابىندا ەلمۇرات بەسىنشى رەت ازيا چەمپيونى اتاندى.

بيىلعى ازيا چەمپيوناتىندا نەبارى سەگىز مەملەكەتتىڭ گرەك-ريم كۇرەسى شەبەرلەرىنە جۇلدەلى ورىندار بۇيىردى. جەڭىس تۇعىرىنا كوتەرىلگەندەر قاتارىندا يران (5 التىن+1 كۇمىس+4 قولا)، وڭتۇستىك كورەيا (1+4+0)، وزبەكستان (1+2+3)، قازاقستان (1+1+3)، ءۇندىستان (1+0+4)، جاپونيا (1+0+0)، قىر­عىز­ستان (0+2+3) جانە تاجىك­ستان مەن يراكتىڭ (0+0+1) وكىلدەرى بار.

2020 جىلعى ازيا چەمپيوندارى: 55 كيلو – پۋيا ناسەرپۋر (يران)، 60 كيلو – كەنيچيرو فۋميتا (جاپونيا)، 63 كيلو – ەلمۇرات تاسمۇراتوۆ (وزبەكستان)، 67 كيلو – حانسۋ ريۋ (وڭتۇستىك كورەيا)، 72 كيلو – ءامين كاۆيانينەجاد (يران)، 77 كيلو – تەمىرلان شادۋ­كاەۆ (قازاقستان)، 82 كيلو – ماحدي يبرا­حيمي (يران)، 87 كيلو – قۇمار سۋنيل ء(ۇندىستان)، 97 كيلو – موحاممادحادي ساراۆي (يران) جانە 130 كيلو – ءامين ميرزازادە (يران).

دەرەككە جۇگىنسەك: 1993-2020 جىلدار ارالىعىندا قازاقستاننىڭ گرەك-ريم كۇرەسى شەبەرلەرى ازيا چەمپيوناتىندا 25 مارتە كۇش سى­ناستى. سول كەزدەن بەرى ءبىزدىڭ بالۋاندار 37 التىن، 32 كۇمىس جانە 52 قولا مەدالدى ولجالادى. بارلىعى – 121 جۇلدە. وسى تولاعاي تابىسىنىڭ ارقاسىندا جالپى وتانداستارىمىز كوماندالىق ەسەپتە 15 مارتە ۇزدىك ۇشتىكتىڭ قاتارىنان كورىندى. تارقاتىپ ايتساق، التى رەت – ءبىرىنشى (1995، 2003، 2004، 2005، 2006، 2014)، بەس رەت – ەكىنشى (1993، 1996، 1997، 2009، 2016) جانە ءتورت رەت – ءۇشىنشى (2011، 2012، 2013، 2018) ورىنداردى يەلەندى.

 ەركىن كۇرەس – 6 جۇلدە

كەزىندەگى ساقا سپورتشى اسەت سەرىكباەۆ باپتاعان جىگىتتەر ازيا چەمپيوناتىنىڭ العاشقى كۇنىن ءۇش قولامەن قورىتىندىلاعاندا كوڭىلىمىز كادىمگىدەي قۇلازىپ قال­­­دى. سەبەبى وسى جارىسقا كىل مىق­­­تىلاردى اكەلگەن قازاق­ستان قۇراماسىنان ءبىز كەرەمەت ناتي­جە كۇتتىك. اسىرەسە الەم چەم­پيو­نا­تىنىڭ ەكى دۇركىن جۇلدەگەرى، ازيا چەمپيونى نۇريسلام ساناەۆ (57 كيلو) ساتسىزدىككە ۇشىرايدى دەپ ەش كۇتپەدىك. باستاپقى باسە­كە­لەردە يراك پەن يران بالۋاندارىنان باسىم تۇسكەن ول شەشۋشى تۇستا ۇندىستاندىق قۇمار راۆي مەن جاپونيالىق يۋكي تاكاحاشيدەن ۇتىلىپ، ەلگە ەڭسەسى تۇسكەن كۇيدە ورالدى. سول سەكىلدى تاجىريبەلى عالىمجان وسەرباەۆتىڭ دا (79 كيلو) اسىعى الشىسىنان تۇس­پەدى. قىرعىزستاندىق ارسالان بۋداجاپوۆ پەن يراندىق ءالي باق­تيار ساۆادكوۋحيگە جول بەرگەن قانداسىمىز جەڭىس تۇعىرىنا كوتەرىلە المادى.

ءوزىنىڭ سپورتتىق مانسابىندا ازيا چەمپيوناتىندا ءۇش التىن جانە ءۇش قولا مەدالدى يەلەنىپ، دۇنيەجۇزىلىك دودادا ەكى رەت جۇل­دە­گەرلەر قاتارىنان كورىنگەن داۋ­لەت نيازبەكوۆتى (65 كيلو) بۇل جولى 2018 جىلعى الەم چەمپيونى، جاپونيالىق تاكۋتو وتوگۋرو توق­تاتتى. ودان كەيىن نيامبوردج باتۋلگادان باسىم تۇسكەن داۋلەت قولا مەدالدى ەنشىلەدى.

مەيىرجان ءاشىروۆ (70 كيلو) پەن الىشەر ەرعاليدىڭ (97 كيلو) يران­نىڭ اپايتوستەرىنە الدەرى جەتپەدى. ەسەسىنە ءۇشىنشى ورىن ءۇشىن تارتىس­تا ەكەۋى دە ءوز قارسىلاستارىنىڭ اياقتارىن كوكتەن كەلتىردى. مەيىر­جان ۇندىستاندىق نەۆەن نەۆەندى، ال الىشەر قىرعىزستاندىق ماگو­مەد مۇساەۆتى جولدان ىعىس­تىردى.

جارىستىڭ ەكىنشى كۇنى جەرلەس­تەرىمىز جاسىنداي جارقىرادى. سپورت كەشەنىنە جينالعان مىڭ­دا­عان جان­كۇيەر دانيار قايسانوۆ­تىڭ ونەرىنە تامسانىپ، قۇلشىنا قول سوقتى. 74 كيلو سالماقتا ونەر كور­سەتكەن قان­داسىمىز العاشىندا يراكتىق كارام شاكىر ماحمۇت (10:0) پەن جاپونيالىق دايشي تاكاتانيدى (9:4) تىزە بۇكتىرسە، اقتىق سىندا بوز كىلەم يەسى جيتەن­دەر جي­تەندەردى (3:1) جەڭدى. ءسويتىپ دانيار قاتارىنان ەكىنشى رەت ازيا چەمپيو­نى اتاندى.

الىپتارمەن ايقاسقان يۋسۋپ باتىر­­مۇرزاەۆ (125 كيلو) تاجىك­ستاندىق فارحاد اناقۇ­لوۆ، ۇندىس­تاندىق ساتەندەر ساتەن­دەر جانە يراندىق پارۆيز حادي­باسمانيدى باس كوتەرت­پەي ۇت­تى. فينالدا ونىڭ جو­لى موڭ­عوليانىڭ مىقتىسى حۋدەربۋلگا دوردجحاندپەن قيىس­تى. بۇل باسەكەدە دە يۋسۋپ قار­سى­لاسىنا سوقىر ۇپاي ۇس­تاتپادى. وسى ايقىن جەڭىسىنىڭ ارقا­سىندا باتىرمۇرزاەۆ ازيانىڭ تەڭدەسسىزى دەپ تانىلدى.

ءۇشىنشى ورىن ءۇشىن تارتىس­تا ازامات داۋلەتبەكوۆ (86 كيلو) پەن يليسحان چيلاەۆ (92 كيلو) وزبەك­ستاننىڭ وكىلدەرىمەن كۇرەستى. ازا­مات يسا شاپيەۆكە ەسە جىبەرسە، يليسحان ادجينياز ساپارنيازوۆقا سان سوق­تىردى.

نيۋ-دەليدەگى ازيا چەمپيوناتىندا قازاقستاننىڭ ەركىن كۇرەس شەبەرلەرى 2 التىن جانە 4 قولا مەدالدى ولجالاپ، كوماندالىق ەسەپتە ءۇشىنشى ورىنعا تابان تىرەدى. كوش باسىندا – يران. پارسى ەلىنىڭ ورەندەرى 2 التىن، 2 كۇمىس جانە 4 قولانى قورجىنعا سالدى. ءۇشىنشى ورىندا – جاپونيا. كۇنشىعىس ەلىنىڭ وكىلدەرى 2 ال­تىن، 1 كۇمىس جانە 4 قولانى يەم­دەندى. ودان كەيىنگى ساتىلارعا قىرعىزستان (2+0+2)، ءۇندىستان (1+4+2)، جاپونيا (1+1+3)، وزبەك­ستان (1+0+1)، تاجىكستان (0+2+1)، موڭعوليا (0+1+1) جانە وڭتۇستىك كورەيا (0+0+1) جايعاستى.

2020 جىلعى ازيا چەمپيوندارى: 57 كيلو – كۋمار راۆي ء(ۇندىستان)، 61 كيلو – ۇلىقبەك جولدوشبەكوۆ (قىرعىزستان)، 65 كيلو – تاكۋتو وتوگۋرو (جاپونيا)، 70 كيلو – ءىلياس بەك­بولاتوۆ (وزبەكستان)، 74 كيلو – دانيار قايسانوۆ (قازاقستان)، 79 كيلو – ارسالان بۋداجاپوۆ (قىرعىزستان)، 86 كيلو – شۋتارو يامادا (جاپونيا)، 92 كيلو – مۇحامماددجاۆاد ەبراحيمي (يران)، 97 كيلو – موشتابا گولەيج (يران) جانە 125 كيلو – يۋسۋپ باتىرمۇرزاەۆ (قازاقستان).

دەرەككە جۇگىنسەك: 1993-2020 جىلدار ارالىعىندا قازاقستاننىڭ ەركىن كۇرەس شەبەرلەرى ازيا چەمپيوناتىندا 25 مارتە باق سىنادى. سول كەزدەن بەرى 19 التىن، 23 كۇمىس جانە 37 قولا مەدالدى ولجالادى. بارلىعى – 79 جۇلدە. ەڭ ۇزدىك ناتيجەگە جەرلەستەرىمىز 2006 جىلى قول جەتكىزگەن ەدى. الماتىدا وتكەن بايراقتى باسەكەدە بەس جۇلدە (3 التىن+2 قولا) العان قازاقستان قۇراماسى جالپىكوماندالىق ەسەپتە ءبىرىنشى ورىندى يەلەندى. ودان بولەك، ەكى رەت – ەكىنشى (2016، 2019) جانە بەس رەت – ءۇشىنشى (2010، 2014، 2017، 2018، 2020) ساتىعا جايعاستى.

 ايەلدەر كۇرەسى – 8 جۇلدە

ايەلدەر كۇرەسى جارىسىندا ادەتتەگىدەي جاپونيانىڭ جۇل­دىز­دارى شاشالارىنا شاڭ جۇق­تىرمادى. كۇنشىعىس ەلىنىڭ بەس ارۋى التىننان القا تاعىنسا، ۇشەۋى كۇمىس مەدالدى موينىنا ءىلدى. ءۇندى ەلىنىڭ سۇلۋلارى 3 التىن، 2 كۇمىس جانە 3 قولانى قورجىنعا سالدى. ءۇشىنشى ساتىعا قازاقستان قۇراماسى جايعاستى. ءبىزدىڭ قىز­دار­دىڭ ەن­شىسىندە – 2 التىن، 1 كۇمىس جانە 5 قولا جۇلدە. ارينە جەرلەستەرىمىز ءۇشىن بۇل – كەرەمەت ناتيجە. ولاي دەيتىنىمىز، جارىس جولىنا شىققان 10 سپورتشىمىزدىڭ سەگىزى جەڭىس تۇعىرىنا كوتەرىلدى. بۇعان دەيىنگى ازيا بىرىنشىلىكتەرىنىڭ بىردە-بىرەۋىندە ءدال وسىنداي تولاعاي تابىسقا قولىمىز جەتپەگەن ەدى.

ءۇندىستاندا 53 كيلو سالماقتاعى تاتيانا امانجول-احمەتوۆا مەن 72 كيلو سالماقتاعى ءجاميلا باقبەر­گەنوۆا قازاق ەلىنىڭ ءانۇرانىن شىر­قاتىپ، بارشا جانكۇيەردىڭ العىسىنا بولەندى. ەكەۋى دە فينالدا جاپونيانىڭ بالۋاندارىن ۇتتى. تاتيانا الەمنىڭ ەكى دۇركىن چەمپيونى جانە ەكى دۇركىن كۇمىس جۇلدەگەرى، ازيا بىرىنشىلىگىنىڭ جەڭىمپازى مايۋ مۋكادانى قوس جاۋىرىنىمەن جەرگە قاداسا، ءجاميلا مەي شيندونى شاڭ قاپتىردى.

اقتىق ايقاسقا دەيىن القىنباي جەتكەن اياۋلىم قاسىموۆا (62 كيلو) شەشۋشى تۇستا جاپونيالىق يۋكاكو كاۆايدىڭ وسال تۇسىن تابا المادى. ناتيجەسىندە، قازاق قىزى كۇمىس مەدالدى يەلەندى. ال ۆالەنتينا يسلاموۆا (50 كيلو)، مارينا زۋەۆا (55 كيلو)، التىناي ساتىلعان (57 كيلو)، مادينا باقبەرگەنوۆا (59 كيلو) جانە ەلميرا سىزدىقوۆا (76 كيلو) قولا جۇلدەگە قول سوزدى.

 2020 جىلعى ازيا چەمپيوندارى: 50 كيلو – ميحو يگاراشي (جاپونيا)، 53 كيلو – تاتيانا امانجول-احمەتوۆا (قازاقستان)، 55 كيلو – پينكي پينكي ء(ۇندىستان)، 57 كيلو – ريساكو كاۆاي (جاپونيا)، 59 كيلو – ساريتا ساريتا ء(ۇندىستان)، 62 كيلو – يۋكاكو كاۆاي (ياپونيا)، 65 كيلو – ناومي رۋيكە (جاپونيا)، 68 كيلو – ديۆيا كاكران ء(ۇندىستان)، 72 كيلو – ءجاميلا باقبەرگەنوۆا (قازاقستان) جانە 76 كيلو – حيرو سۋزۋكي (جاپونيا).

دەرەككە جۇگىنسەك: ايەلدەر كۇرەسى­نەن ازيا چەمپيوناتىنىڭ تۇ­ساۋى 1996 جىلى كەسىلدى. سول كەزدەن بەرى ايتۋلى جارىستىڭ جالاۋى 23 مارتە جەلبىرەدى. سول بايراقتى باسەكەلەردە قازاقستان قۇراماسى 13 التىن، 15 كۇمىس جانە 40 قولا مەدالدى ولجالادى. بارلىعى – 68 جۇلدە. سارى قۇرلىقتىڭ بارلىق مىقتىلارى باس قوسقان ءدۇبىرلى دودالاردىڭ جالپىكوماندالىق ەسەبىندە ءبىزدىڭ ارۋلارىمىز التى رەت (2007، 2009، 2010، 2012، 2014، 2020) ۇزدىك ۇشتىكتىڭ قاتارىنا قو­سىلدى.