ەلوردادا 2017 جىلدان بەرى ەۋروپالىق وداقتىڭ قارجىلاندىرۋىمەن قاراعاندى جانە شىعىس قازاقستان وبلىستارىندا قولعا الىنعان «شىعىس جانە ورتالىق قازاقستاننىڭ جەرگىلىكتى دەڭگەيىندەگى مۇددەلى تاراپتاردىڭ بەلسەنە قاتىسۋى» جانە ماڭعىستاۋ وبلىسىندا «اۋىلدى بىرلەسە دامىتۋ» جوبالارى قورىتىندىلانىپ، كونفەرەنتسيا ۇيىمداستىرىلدى.

وعان ۇلتتىق ەكونوميكا ۆيتسە-ءمينيسترى ەرمەك الپىسوۆ، قازاقستانداعى ەۋروپالىق وداق وكىلدىگى ىنتىماقتاستىق ءبولىمىنىڭ باسشىسى يوحاننەس مەدسەن، ءماجىلىس دەپۋتاتتارى مەرۋەرت قازبەكوۆا جانە ايزادا قۇرمانوۆا، حالىقارالىق ساراپشى الەكس ميحايلوۆ (بولگاريا)، اقپارات جانە قوعامدىق دامۋ مينيسترلىگىنىڭ ازاماتتىق قوعام ىستەرى كوميتەتىنىڭ توراعاسى ءاليا عالىموۆا قاتىستى.
– ايماقتاردىڭ دامۋى ەڭ الدىمەن تۇرعىنداردىڭ الەۋەتىن ارتتىرۋ مەن ولاردىڭ تۇرمىسىن جاقسارتۋعا باعىتتالۋى ءتيىس. ازاماتتىق قوعامدى ءوزىن-ءوزى باسقارۋعا تارتۋ – اشىقتىق ءپرينتسيپىن قالىپتاستىرۋعا نەگىز بولادى. سوندىقتان جۇزەگە اسقان بۇل جوبالار اسا ماڭىزدى جانە ايماقتاردىڭ دامۋىنا، جەرگىلىكتى ءوزىن-ءوزى باسقارۋعا ايتارلىقتاي ۇلەس قوسادى. ءبىزدىڭ تاراپىمىزدان دا بۇل باعىتتا بىرقاتار جۇمىس جۇرگىزىلۋدە. الەمدىك تاجىريبە اڭعارتىپ وتىرعانداي، مەملەكەتتىك ۇزاقمەرزىمدى جوسپارلاۋ، الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق دەڭگەيدى جوعارىلاتۋ – دامۋدىڭ ساپالى بولجامىمەن قاتار ءجۇرۋى قاجەت، – دەدى ە.الپىسوۆ.
ونىڭ ايتۋىنشا، وتكەن جىلى قازاندا مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆ 2030 جىلعا دەيىنگى ەلدىڭ اۋماقتىق-كەڭىستىكتىك دامۋىنىڭ جاڭا بولجامدىق ۇلگىسىن بەكىتتى. ول ءوز كەزەگىندە مەملەكەتتىڭ باسقارىلاتىن ۋرباندالۋ كارتاسىنا اينالادى.
2025 جىلعا دەيىنگى ايماقتاردى دامىتۋدىڭ جاڭا مەملەكەتتىك باعدارلاماسى قابىلداندى. وسى كۇنى ۋرباندالۋ پروتسەسى دۇنيەجۇزىلىك دامۋدىڭ نەگىزگى ترەندىنە اينالعاندىقتان، بۇل باعدارلاما وزىندىك ءوسىم نۇكتەلەرىن دامىتۋ ارقىلى ساپالى ۋربانداۋعا باعىتتالعان. ە.الپىسوۆ ەل اۋماعىندا مۇنداي 38 ۋرباندالعان ايماقتىڭ نازارعا الىنعانىن جەتكىزدى. سونىڭ ىشىندە 4 ءىرى اگلومەراتسيا، 14 ءىرى قالا جانە 14 ۋرباندالعان ايماق (شاعىن قالالار، مونوقالالار، ەل شەكاراسى اۋماعىندا ورنالاسقان قالالار)، تىرەك اۋىلدار بار.
مەملەكەتتىك باعدارلامانى قارجىلاندىرۋ قالالىق ينفراقۇرىلىمدى، ءىرى قالالار ماڭىن، مونو جانە شاعىن قالالاردى، شەكارا بويىنداعى ەلدى مەكەندەردى دامىتۋعا باعىتتالادى. ۋرباندالۋ دەڭگەيى قازىرگى 58،2%-دان 2025 جىلعا دەيىن 62%-عا ارتۋى ءتيىس.
بۇل رەتتە اۋىلدىق اۋماقتاردى دامىتۋ بارىسى دا نازاردان تىس قالمايدى. تۇڭعىش رەت باعدارلاماعا «اۋىل – ەل بەسىگى» ارنايى جوباسى ەنگىزىلدى. ال اۋىلدىق ينفراقۇرىلىمدى مودەرنيزاتسيالاۋ جۇمىستارى وتكەن جىلى باستالدى. جوبا شەڭبەرىندە دامۋ الەۋەتى بار دەپ باعالانعان 3500 تىرەك، سەرىكتەس جانە شەكارا اۋماعىنداعى اۋىلدار ايقىندالدى. وندا شامامەن 7 ملن ادام (ەلدەگى جالپى اۋىل تۇرعىندارىنىڭ 90%-ى) تۇرادى.
ە.الپىسوۆتىڭ ايتۋىنشا، وتكەن جىلى ءىرى 53 اۋىلدا 520 جوبا جۇزەگە اسىپتى. اتالعان اۋىلداردا 73 مەكتەپ، بالاباقشا، 14 ەمحانا، 47 مادەنيەت ءۇيى مەن سپورتتىق نىسان جوندەۋدەن ءوتتى. سونداي-اق 500 شاقىرىمنان استام جول، 35 شاقىرىم سۋ جانە وزگە دە ينجەنەرلىك جەلىلەر جوندەلىپ، قۇرىلىسى قولعا الىندى. بۇل باعىتتاعى جۇمىستار ءالى دە جالعاسىن تابادى.
وسىلايشا 2027 جىلعا دەيىن الەۋەتى بار دەپ ىرىكتەلىنىپ الىنعان 3500 اۋىلدى جاڭعىرتۋ جۇمىستارىنا 900 ملرد تەڭگە ءبولۋ جوسپارلانۋدا. بۇدان بولەك، تىرەك اۋىلدارداعى الەۋمەتتىك، ينجەنەرلىك جانە تۇرعىن ءۇي ينفراقۇرىلىمىن دامىتۋعا «نۇرلى جول»، «نۇرلى جەر» سىندى وزگە مەملەكەتتىك باعدارلامالاردا قاراستىرىلعان قارجىنى باعىتتاۋ كوزدەلۋدە.
«اگروونەركاسىپتىك كەشەندەردى دامىتۋ»، «بيزنەستىڭ جول كارتاسى»، «ەڭبەك» باعدارلامالارى، ءتۇرلى ايماقتىق باعدارلامالار ارقىلى كاسىپكەرلىكتى قولداۋ مەن اۋىل تۇرعىندارىن ءتيىمدى جۇمىسپەن قامتۋ ماسەلەلەرى جالعاسىن تابادى. وسى كۇنى اۋماقتى دامىتۋدىڭ جاڭا فورماتتاعى باعدارلاماسىن ازىرلەۋ جۇمىسى بەلسەندى جۇرۋدە. جاڭا فورماتتا ينديكاتورلار كولەمى ازايىپ، ايماقتىڭ قاۋىپ-قاتەرلەر كارتاسى، وزىندىك ەرەكشەلىگى ەسكەرىلەدى. ناق سول ايماق تۇرعىندارىنىڭ تۇيتكىلدى ماسەلەلەرىن انىقتاپ، ءتۇيىنىن تارقاتۋعا كۇش سالىنادى.
ايماقتىق دامىتۋدىڭ نەگىزگى ەلەمەنتتەرىنىڭ ءبىرى – جەرگىلىكتى ءوزىن-ءوزى باسقارۋ ءىسىن دامىتۋ. 2020 جىلدان باستاپ 2356 اۋداندىق ماڭىزى بار قالالاردا، اۋىلداردا، كەنتتەر مەن اۋىلدىق وكرۋگتەردە جەرگىلىكتى ءوزىن-ءوزى باسقارۋدىڭ دەربەس بيۋدجەتى ەنگىزىلدى. قاناتقاقتى جوبا 2018 جىلى باستالىپ، 1055 اۋىلدىق وكرۋگتى قامتىدى.
قازىرگى تاڭدا قازاقستاننىڭ بيۋدجەتتىك جۇيەسى تولىقتاي 4 دەڭگەيلى. جەرگىلىكتى ءوزىن-ءوزى باسقارۋدىڭ دەربەس بيۋدجەتىن قالىپتاستىرۋدىڭ نەگىزگى ماقساتى – جەرگىلىكتى ءوزىن-ءوزى باسقارۋ ورگاندارىنىڭ دەربەستىك دەڭگەيىن جوعارىلاتۋ، جيىندار، كەزدەسۋلەر، باسقوسۋلار ارقىلى ءار تۇرعىننىڭ پىكىرىن ەسكەرە وتىرىپ، جەرگىلىكتى ماسەلەلەردى شەشۋ. بۇل پروتسەسكە اۋداندىق ماڭىزى بار قالالاردىڭ، اۋىلدار مەن كەنتتەردىڭ تۇرعىندارى جۇمىلدىرىلماق.
– وتكەن جىل قورىتىندىسى بويىنشا، قاناتقاقتى جوبا اياسىندا قامتىعان 1055 اۋىلدىق وكرۋگتىڭ جالپى كىرىسى 163 ملرد تەڭگەگە جەتتى. سونىڭ 20%-ى (33 ملرد تەڭگە) – دەربەس كىرىس سانالادى. 2018 جىلمەن سالىستىرعاندا كورسەتكىش 14%-عا ارتتى. وسىلايشا اۋىل تۇرعىندارى بيۋدجەت قاراجاتىن، جينالعان قارجىنى قايدا باعىتتاۋ كەرەكتىگىن (بالالار ويىن الاڭىن ورناتۋ نە بولماسا جول جوندەۋ، تاعى باسقا) وزدەرى شەشەتىن بولادى، – دەپ تۇيىندەدى ە.الپىسوۆ.
اتالعان قوس جوبا اۋىلدىق ەلدى مەكەندەردە جەرگىلىكتى ءوزىن-ءوزى باسقارۋدىڭ جاڭا مەحانيزمدەرىن ەنگىزۋگە جانە شەشىم قابىلداۋ پروتسەسىنە تۇرعىنداردى قاتىستىرۋعا باعىتتالدى. وسىلايشا جوبالاردى قورىتىندىلاۋ كونفەرەنتسياسىندا نەگىزگى ناتيجەلەر ايتىلىپ، ينكليۋزيۆتى دامۋ جوسپارلارىن جۇزەگە اسىرۋ جانە اۋىل كاسىپكەرلەرىن قارجىلاي قولداۋ بارىسىنداعى ماسەلەلەر تالقىلاندى.
– ءبىز وسى جوبالار ارقىلى قازاقستانداعى ازاماتتىق قوعام مۇمكىندىكتەرىن ارتتىرۋعا قوسقان ۇلەسىمىزدى ماقتان تۇتامىز. بۇل جوبالار جەرگىلىكتى بيلىك پەن جەرگىلىكتى قوعامداستىققا ءوزارا دامۋ باسىمدىقتارى مەن ءومىر ساپاسىن جاقسارتۋ بويىنشا ورتاق تۇسىنىككە كەلۋگە ۇيىتقى بولدى. 2015 جىلى «100 ناقتى قادام» ۇلت جوسپارى قازاقستاندا جەرگىلىكتى ءوزىن-ءوزى باسقارۋدىڭ قارقىندى دامۋىنا جول اشتى. وتكەن جىلدىڭ جەلتوقسان ايىندا ۇلتتىق قوعامدىق سەنىم كەڭەسىنىڭ ەكىنشى وتىرىسىندا مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆ بيلىك ازاماتتىق قوعاممەن سىندارلى سۇحبات قۇرۋعا مۇددەلى ەكەنىن ايتتى. قوعامنىڭ قاتىسۋ پروتسەسىن دۇرىس جۇرگىزگەن جاعدايدا بارلىق تاراپتارعا ناقتى پايدا اكەلەتىنى ءسوزسىز، – دەدى ي.مەدسەن.
وسىلايشا «ارگو» ازاماتتىق قوعامدى دامىتۋ قاۋىمداستىعى»، «ماڭعىستاۋ وبلىستىق ازاماتتىق اليانسى» زتب، «جەرگىلىكتى ءوزىن-ءوزى باسقارۋدى رەفورمالاۋ قورى»، «جەرگىلىكتى ءوزىن-ءوزى باسقارۋدى دامىتۋ ورتالىعى» قق جانە «ەكوتسەنتر» قاراعاندى وبلىستىق ەكولوگيالىق ورتالىعى تاراپىنان جۇزەگە اسىرىلعان قوس جوبانىڭ جالپى بيۋدجەتى – 928 412 ەۋرونى قۇراسا، ونىڭ 832 570 ەۋروسىن ەۋروپالىق وداق ءوز موينىنا الىپ قارجىلاندىردى.
ناتيجەسىندە 23 قاناتقاقتى جوباعا قاتىستى اۋىلداردىڭ ينكليۋزيۆتى جوسپارلارى جاساقتالىپ جۇزەگە اسىرىلدى. جەرگىلىكتى ماڭىزدى ماسەلەلەردى شەشۋ بويىنشا 90 قوعامدىق تالقىلاۋ وتكىزىلىپ، 23 اۋىل كاسىپكەرىنە جالپى سوماسى 32 ملن تەڭگە كولەمىندە قارجىلاي قولداۋ كورسەتىلدى. قارجىلاي قولداۋ العان كاسىپكەرلەر اۋىل تۇرعىندارىنا قىزمەت كورسەتىپ، جاڭا جۇمىس ورىندارىن اشىپ، جەرگىلىكتى بيۋدجەتتى تولىقتىرىپ، ءوز بيزنەستەرىن ءساتتى جالعاستىرۋدا.
تۇركىستاندا تاكسي جۇرگىزۋشىسىنەن 10 كەلى ەسىرتكى تاركىلەندى
ايماقتار • بۇگىن، 17:52
بۇگىن فۋتبولدان قازاقستان كۋبوگىنىڭ التىنشى تۋرى باستالادى
فۋتبول • بۇگىن، 17:34
ورالدا تۇرعىن ءۇي اۋلاسىنان ەسىرتكى زەرتحاناسى تابىلدى
ايماقتار • بۇگىن، 16:55
باقىتگۇل حامەنوۆاعا قاتىستى سوت 5 قىركۇيەكتە جالعاسادى
قوعام • بۇگىن، 16:12
اباي وبلىسى قارجى باسقارماسىنىڭ باسشىسى تاعايىندالدى
تاعايىنداۋ • بۇگىن، 15:35
ۇكىمەت باسشىسى ەلورداداعى قۇرىلىس نىساندارىن تەكسەردى
ۇكىمەت • بۇگىن، 14:51
قازالىدا ع.مۇراتباەۆ اتىنداعى جاستار سىيلىعى تاپسىرىلدى
قوعام • بۇگىن، 14:34
شىمكەنتتە ەسىرتكىنى پوشتا ارقىلى جولداعان ازامات 5 جىلعا سوتتالدى
ايماقتار • بۇگىن، 13:52
يەمەندە سۋ تاسقىنىنان 77 ادام قازا تاپتى
الەم • بۇگىن، 13:29
تارازدا قوناەۆ ەسكەرتكىشى بوي كوتەردى
ايماقتار • بۇگىن، 12:50
قىزىلوردادا سەكسەۋىلدى زاڭسىز كەسكەن تۇرعىن ۇستالدى
قوعام • بۇگىن، 12:27
ءزۇلفيا چينشانلو يسلام ويىندارىندا التىن مەدال ەنشىلەدى
اۋىر اتلەتيكا • بۇگىن، 11:40
يۋليا پۋتينتسەۆا تورونتو ءتۋرنيرىنىڭ جارتىلاي فينالىنا شىعا المادى
تەننيس • بۇگىن، 11:24
قازاقستاندا قانشا ادام ۆاكتسينا الدى
كوروناۆيرۋس • بۇگىن، 10:42
قىتاي اۋماعىندا جەر سىلكىنىسى تىركەلدى
الەم • بۇگىن، 10:10
2133 قازاقستاندىق كوروناۆيرۋستان جازىلىپ شىقتى
كوروناۆيرۋس • بۇگىن، 09:33
ەلىمىزدە 1452 ادامنان كوروناۆيرۋس انىقتالدى
كوروناۆيرۋس • بۇگىن، 09:05
وتەپبەرگەن اليەۆ يسلام ويىندارىنىڭ قولا جۇلدەسىن جەڭىپ الدى
اۋىر اتلەتيكا • كەشە
ەلورداداعى اينالما جولدان اتىس قارۋلارى تابىلدى
وقيعا • كەشە
جانسەل دەنيز يسلام ويىندارىنىڭ قولا جۇلدەگەرى اتاندى
سپورت • كەشە
الماتى وبلىسىندا 1 جاسار بالانى اۆتوبۋس باسىپ كەتتى
وقيعا • كەشە
ەلوردادا كولىك قوزعالىسى ءىشىنارا شەكتەلەدى
ەلوردا • كەشە
يدم باسشىسى قۇرىلىسشىلاردى كاسىبي مەرەكەسىمەن قۇتتىقتادى
قازاقستان • كەشە
كريستينا وۆچيننيكوۆا تۇركياداعى يسلام ويىندارىندا قولا يەلەندى
جەڭىل اتلەتيكا • كەشە
اتىراۋ وبلىسىنىڭ قىزىلقوعا اۋدانىنا جاڭا اكىم كەلدى
تاعايىنداۋ • كەشە
مەملەكەت باسشىسى ۇقك توراعاسىن قابىلادى
پرەزيدەنت • كەشە
ەلوردادا ش.قۇدايبەردى ۇلى كوشەسىندەگى ۋچاسكە جابىلادى
ەلوردا • كەشە
قازاقستاندا تۇڭعىش رەت كيبەر قۇقىق مەكتەبى اشىلادى
قوعام • كەشە
ەلوردادا «ازيا جاڭعىرىعى» فەستيۆالى باستالدى
قوعام • كەشە
سقو مەكتەپتەرىندە 600-گە جۋىق بوس ورىن بار
ءبىلىم • كەشە
قارجى • كەشە
ەلوردادا 26 مىڭعا جۋىق بالا ءبىرىنشى سىنىپقا بارادى
ەلوردا • كەشە
الماتىدا جالعان نومىرمەن جۇرگەن 218 كولىك انىقتالدى
قوعام • كەشە
چەحيالىق ينۆەستور قازاقستاندا دەتوناتور شىعارماق نيەتتە
قازاقستان • كەشە
ۇقساس جاڭالىقتار