سۇراپىل سوعىس جىلدارىندا ادام جانىنىڭ اراشاشىسى بولىپ، ەرلىكپەن وت كەشكەن ەرجۇرەك دارىگەر قىزدار كەڭەس حالقىنىڭ زور ماقتانىشى بولعان ەدى. ولاردىڭ اراسىندا قازاق قىزدارى دا بولدى. الايدا ەرلەرمەن بىرگە مايداندا قان كەشكەن جاۋىنگەر قازاق قىزدارى قاسيەتتى تاۋەلسىزدىكتىڭ ارقاسىندا عانا ۇلت ماقتانىشىنا اينالدى. مىنە، سولاردىڭ ءبىرى مەديتسينالىق قىزمەتتىڭ گۆارديا كاپيتانى، «قىزىل جۇلدىز» وردەنىنىڭ يەگەرى – روزا مومىنوۆا.

بۇگىنگە دەيىن اسكەري دارىگەر روزا مومىنوۆا تۋرالى ءبىزدىڭ ءدايەكتى مالىمەتىمىز بولمادى. دەسەك تە، مايدانگەر قازاق قىزدارى جونىندەگى تىنىمسىز ءىزدەنىستىڭ ناتيجەسىندە، جەرگىلىكتى «پريۋرالە» گازەتىنىڭ 1965 جىلعى 8 مامىر كۇنگى سانىندا جاريالانعان «دەۆۋشكي ۆ سولداتسكيح شينەلياح» اتتى ماقالادان روزا مومىنوۆانىڭ باتىس قازاقستان وبلىسى ورال قالاسىنىڭ تۇرعىنى بولعانىن انىقتادىق. بۇعان قوسا باتىس قازاقستان وبلىستىق ارحيۆ قورىنان ونىڭ اسكەري كيىممەن تۇسكەن سۋرەتىن دە تاپتىق. (سۋرەتتە مەديتسينالىق قىزمەتتىڭ گۆارديا كاپيتانى – ر.مومىنوۆا).
جوعارىدا ايتىلعان دەرەككە كەلەتىن بولساق، اۆتور بولات قاليەۆ بۇل ماقالانى روزانىڭ سول كەزدە ورال قالاسىندا تۇرعان اناسى ۇلمەكەنمەن جۇرگىزگەن سۇحبات نەگىزىندە جازعاندىعىن ايتقان.
روزا عاليقىزى مومىنوۆا 1919 جىلى ورال وبلىسى جىمپيتى اۋىلىندا دۇنيەگە كەلگەن. جانۇيادا جالعىز وسكەن. كەيىن اتا-اناسى ورال قالاسىنا قونىس اۋدارادى. قالانىڭ ەتكومبيناتى اۋدانىنداعى ورتا مەكتەپتىڭ 7-كلاسىن بىتىرگەن سوڭ، روزا 1934 جىلى ورالداعى فەلدشەرلىك تەحنيكۋمعا قابىلدانادى. 1938 جىلى وقۋ ءبىتىرگەن ءتىس دارىگەرى فەدوروۆكا اۋىلىنا كەلىپ، جۇمىسقا ورنالاسادى. جۇرەك قالاۋىمەن تاڭداعان ماماندىعىنىڭ قىر-سىرىن جەتىك مەڭگەرۋگە تىرىسقان جاس قىز كوپ ۋاقىت وتپەي-اق اۋىل تۇرعىندارىنىڭ سۇيىكتى ءدارىگەرىنە اينالادى. دەگەنمەن بيىك ماقسات جولىنداعى ارمان جەتەگىندە جۇرگەن روزا اۋىلدا ءبىر جىل جۇمىس ىستەگەننەن كەيىن، مەديتسينالىق ينستيتۋتقا قۇجات تاپسىرۋ ءۇشىن الماتى قالاسىنا بارادى. ەمتيحان تاپسىرۋ مەرزىمىنەن كەشىگىپ كەلگەندىكتەن ونىڭ جولى بولماي، الماتى قالالىق №1 ەمحاناعا جۇمىسقا ورنالاسادى.
1941 جىلى سوعىس باستالعان كەزدە الماتى قالالىق ستالين اۋداندىق اسكەري كوميسسارياتتان شاقىرۋ الىپ، 27 قىركۇيەكتە اسكەري مەديتسينالىق بولىمشە قۇرامىندا كالينين مايدانىنا اتتانادى.
دارىگەر روزا مومىنوۆا گوسپيتالداعى جارالى جاۋىنگەرلەردى ەمدەپ قانا قويعان جوق، سونىمەن قاتار، ول جاۋ سناريادىنىڭ وعى كۇشەيگەن كەزدە اتىس الاڭىنان ترانشەيادا، وكوپتا جاتقان جارالى جاۋىنگەرلەرگە كومەككە ۇمتىلىپ، ولاردى ءسۇيەمەلدەپ بوراعان ون ورتاسىنان الىپ شىقتى. ماسەلەن، دارىگەر قازاق قىزى تۋرالى «وتان ءۇشىن» اتتى مايدان گازەتىندە «اسكەري اعا فەلدشەر روزا مومىنوۆا ەلىمىزدىڭ جاۋىنگەرلەرىمەن بىرگە نەمىس وكۋپانتتارىنا قارسى كۇرەسكە قاتىسىپ ءجۇر. ول جارالى جاۋىنگەرلەردى قامقورلىقپەن كۇتەدى. ولاردى قاتارعا قوسۋ ءۇشىن بارلىق كۇش-قۋاتىن، ءبىلىمىن ايامايدى. ولاردىڭ ۇيىنە حات جازىپ بەرەدى. كۇنى-ءتۇنى جارالى جاۋىنگەرلەردىڭ قاسىندا بولادى. كوڭىلدى اڭگىمەلەر ايتادى، گازەت وقىپ بەرەدى. جاۋىنگەرلەر مەن كومانديرلەر ونى ءوزىنىڭ تۋعان قارىنداسىنداي جاقسى كورەدى. «قاراعىم روزا» دەپ ونىڭ اتىن قۇرمەتپەن اتايدى. مەرەيىڭ ۇستەم بولسىن، روزا! ۆ.چەپەل، 27 ناۋرىز، 1943 جىل»، دەپ جازدى.
عالىم عازيز ابىشەۆتىڭ 1969 جىلى «قازاقستان» باسپاسىنان شىققان «كازاحستان ۆ زاششيتە سوتسياليستيچەسكوگو وتەچەستۆا» اتتى ەڭبەگىندەگى مىنا دەرەكتە: «قانداي جەردە جاۋدىڭ وعى كۇشەيەدى، سول جەردە روزا جۇرەدى. جىلى سوزدەرىمەن جانىڭا كۇش بەرىپ، نازىك قولدارىمەن جاراقاتىڭنىڭ اۋزىن تاڭىپ، اۋرۋىڭنىڭ ازابىن جەڭىلدەتەدى. ول جۇزدەگەن جاۋىنگەرلەردىڭ ءومىرىن قورعاپ قالدى. ولاردىڭ كوپشىلىگى قاتارعا قايتا قوسىلدى» دەگەن جارالى جاۋىنگەرلەردىڭ مەيىرىمدى ءدارىگەر روزا مومىنوۆاعا دەگەن ءسۇيىسپەنشىلىگىن كورەمىز.
وسىلايشا ءومىر مەن ءولىم اراسىندا جۇرسە دە، ءوزىنىڭ ادامي اسىل قاسيەتتەرىن جوعالتپاعان روزا مومىنوۆا تۋرالى جاۋىنگەرلەردىڭ بۇل پىكىرىن، سونداي-اق رەسەي قورعانىس مينيسترلىگىنىڭ ورتالىق ارحيۆ قورىندا ساقتالعان مىنا دەرەك تولىقتىرا تۇسەدى.
باتالون كومانديرى مەديتسينالىق قىزمەتتىڭ كاپيتانى سالاحيتدەنوۆتىڭ دارىگەر روزا مومىنوۆانى «قىزىل جۇلدىز» وردەنىنە ۇسىنعان مىنا جازباسىندا: «ءى-ءنشى ەكپىندى ارميانىڭ 391-اتقىشتار ديۆيزياسى 473-مەديتسينالىق بولىمشەنىڭ ءتىس كابينەتى باستىعى مەديتسينالىق قىزمەتتىڭ لەيتەنانتى روزا مومىنوۆا مەديتسينالىق بولىمشە قۇرىلعان كۇننەن باستاپ قىزمەت جاسايدى. ول ءاردايىم ۋاقىتپەن ساناسپاي بەلسەندى ەڭبەك ەتەدى. ءوز ەركىمەن وتا جاساۋ ءبولىمىنىڭ جۇمىسىنا دا قاتىسادى. اسكەري ءىرى وپەراتسيالار كەزىندە جاۋدىڭ ارتيللەريالىق وعىنىڭ استىندا ءجۇرىپ، ءاردايىم العى شەپتەگى مەديتسينالىق ءبولىم قىزمەتىنەن تابىلادى. جولداس مومىنوۆا كوماندوۆانيەنىڭ اسكەري تاپسىرماسىن ورىنداۋ بارىسىندا الدىڭعى شەپتەگى قازاق جاۋىنگەرلەرىنىڭ اراسىنا بارىپ، انا ءتىلىندە بىرنەشە رەت ۇگىت-ناسيحات جۇمىستارىن جۇرگىزدى. ءوزىنىڭ نەگىزگى قىزمەتى بويىنشا، تەك 1943 جىلدىڭ جازىندا عانا 1508 جارالى جاۋىنگەرگە كاسىبي دارىگەرلىك كومەك كورسەتتى. روزا مومىنوۆا بەلسەندىلىگى مەن اسقان جاۋاپكەرشىلىگى ءۇشىن مەملەكەتتىك «قىزىل جۇلدىز» وردەنىنە ۇسىنۋعا لايىق»، دەپ جازىلعان.
وسىلايشا قازاقتىڭ ەرجۇرەك مەيىرىمدى دارىگەر قىزى روزا مومىنوۆا 1943 جىلى ناۋرىز ايىندا «جاۋىنگەرلىك ەرلىگى ءۇشىن» مەدالىمەن، سول جىلى قىركۇيەك ايىندا «قىزىل جۇلدىز» وردەنىمەن ماراپاتتالادى.
روزا مومىنوۆا 1944 جىلى 30 ناۋرىز كۇنى بالتىق مايدانىندا اۋىر جارالانىپ، قازان قالاسىنداعى №5872 گوسپيتالگە (قازىر بۋتلەروۆ كوشەسىندە ورنالاسقان №7 مەكتەپ ءۇيى) جەتكىزىلەدى. ارحيۆ دەرەكتەرىنە قاراعاندا اۋىر جاراقاتتانىپ، گوسپيتالدا جاتقان روزا مومىنوۆا 1944 جىلدىڭ 1 مامىر كۇنى «موسكۆانى قورعاعانى ءۇشىن» مەدالىمەن ماراپاتتالادى. الايدا، اجالعا نە شارا، جاراقاتىنان ايىعا الماعان ءدارىگەر قىز 1944 جىلى 20 مامىردا قازان قالاسىنداعى گوسپيتالدا قايتىس بولىپ، سول قالاداعى ارسك زيراتىنا جەرلەنەدى.
باقتىلى بورانباەۆا،
م.وتەمىسوۆ اتىنداعى باتىس قازاقستان مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ دوتسەنتى، تاريح عىلىمدارىنىڭ كانديداتى
وسكەمەندە اۋە قاتىناسى ءبىر ايعا توقتاتىلادى
ايماقتار • بۇگىن، 16:45
فيليپپ حانزادامەن قوشتاسۋ راسىمىنە وزگەرىس ەنگىزىلدى
الەم • بۇگىن، 16:07
قاراعاندى وبلىسىندا كانالدا بالىق اۋلاۋعا تىيىم سالىنادى
ايماقتار • بۇگىن، 15:43
1 ماۋسىمنان باستاپ ماگيستراتۋراعا تۇسۋگە ءوتىنىش قابىلدانادى
ءبىلىم • بۇگىن، 15:02
يۋسۋپ باتىرمۇرزاەۆ وليمپيادا جولداماسىنا يەلىك ەتتى
سپورت • بۇگىن، 14:43
ايماقتار • بۇگىن، 14:15
183 حالىقارالىق بايقاۋشى قىرعىزستانداعى رەفەرەندۋمدى باقىلايتىن بولادى
الەم • بۇگىن، 13:32
قىرعىزستاندا كونستيتۋتسيالىق رەفەرەندۋم ءوتىپ جاتىر
الەم • بۇگىن، 13:22
قازاقستانعا ۇشىپ كەلگەن 28 جولاۋشىنىڭ پتر-انىقتاماسى جوق
قوعام • بۇگىن، 13:07
اقتوبەدە سۋ تاسقىنىنان 20 ادام ەۆاكۋاتسيالاندى
ايماقتار • بۇگىن، 12:43
الماتى وبلىسىندا Lexus جەدەل جاردەمنىڭ وتۋىنە كەدەرگى جاسادى
ايماقتار • بۇگىن، 12:10
اقتوبەدە تاكسي جۇرگىزۋشىسى مەكتەپ وقۋشىسىن قاعىپ كەتتى
ايماقتار • بۇگىن، 11:40
بورالداي اۋرۋحاناسىنىڭ دارىگەرلەرى انتىنا بەرىك
مەديتسينا • بۇگىن، 11:06
الماتىدا كارانتيندى بۇزعان نىساندار بەلگىلى بولدى
ايماقتار • بۇگىن، 10:37
ورتالىق ازياداعى ەڭ ءىرى «كەرۋەن-ساراي» تۋريستىك كەشەنى اشىلدى
تۋريزم • بۇگىن، 10:12
پنەۆمونيادان 5 ادام قايتىس بولدى
كوروناۆيرۋس • بۇگىن، 10:00
ەلىمىزدە 1222 ناۋقاس كوروناۆيرۋستان ايىقتى
كوروناۆيرۋس • بۇگىن، 09:37
وتكەن تاۋلىكتە 2842 ادامدا كوروناۆيرۋس انىقتالدى
كوروناۆيرۋس • بۇگىن، 09:32
كوكشەتاۋدا ساۋدا ءۇيىنىڭ تەرەزەسىنەن قۇلاعان جىگىت مەرت بولدى
ايماقتار • كەشە
كيىك ءمۇيىزىنىڭ 293 داناسى تاركىلەندى
وقيعا • كەشە
باتىس قازاقستانداعى ءبورلى اۋىلىندا كارانتين شارالارى كۇشەيتىلدى
ايماقتار • كەشە
يمانبەك زەيكەنوۆتىڭ جاڭا تۋىندىسى جارىققا شىقتى
ونەر • كەشە
دينارا سادۋاقاسوۆا تۋرنيرگە قاتىسۋدان نە سەبەپتى باس تارتقانىن ايتتى
قازاقستان • كەشە
ەلوردا اكىمى مەردىگەرلەرگە ىڭعايلى جول سالۋدى تاپسىردى
ەلوردا • كەشە
مادەنيەت ءمينيسترىنىڭ قاتىسۋىمەن قىزمەتكەرلەر 300 ءتۇپ اعاش ەكتى
ەكولوگيا • كەشە
الماتىدا تۇسكە دەيىن 55 تۇرعىنعا ۆاكتسينا ەگىلدى
ايماقتار • كەشە
اگرارلىق ماماندىقتارعا بولىنەتىن اۋىل كۆوتاسى ارتتى
ءبىلىم • كەشە
سانكت-پەتەربۋرگتە جامبىل جاباەۆقا ارنالعان كىتاپ كورمەسى اشىلدى
رۋحانيات • كەشە
ورتالىق مەملەكەتتىك ارحيۆكە جاڭا باسشى كەلدى
تاعايىنداۋ • كەشە
ءىىم ريددەردەگى بالا ولىمىنە بايلانىستى ۇندەۋ جاسادى
ايماقتار • كەشە
«نۇر-سۇلتان – تەمىرتاۋ» تاس جولىن سۋ شايىپ كەتتى
ايماقتار • كەشە
شىمكەنتتىڭ تورىندە «ەگەمەن قازاقستان» كوشەسى اشىلدى
ايماقتار • كەشە
تاتيانا احمەتوۆا وليمپيادا جولداماسىن يەلەندى
كۇرەس • كەشە
ازەربايجاندا «قازاق ادەبيەتى اپتالىعى» ءوتىپ جاتىر
قازاقستان • كەشە
التاي كولگىنوۆ ەلوردانى ۆەلوسيپەدپەن ارالاپ شىقتى
ەلوردا • كەشە
پرەزيدەنت حانزادا ءفيليپپتىڭ قايتىس بولۋىنا بايلانىستى كوڭىل ايتتى
پرەزيدەنت • كەشە
رەسپۋبليكا بويىنشا 8 ءوڭىر قىزىل ايماقتا تۇر
قازاقستان • كەشە
ەلوردادا جوعارعى سوت سۋدياسى قاماۋعا الىندى
وقيعا • كەشە
ەلوردالىق وقۋشىلار IV توقساندا قالاي وقيدى?
ءبىلىم • كەشە
پنەۆمونيادان 1 ناۋقاس قايتىس بولدى
كوروناۆيرۋس • كەشە
ەلىمىزدە 1511 ادام كوروناۆيرۋستان ايىقتى
كوروناۆيرۋس • كەشە
قازاقستاندا ءبىر كۇندە 2734 ادام كوروناۆيرۋس جۇقتىردى
كوروناۆيرۋس • كەشە
قازاقستان-رەسەي بىرلەسكەن دەماركاتسيالىق كوميسسياسىنىڭ وتىرىسى ءوتتى
ساياسات • 09 ءساۋىر، 2021
شىمكەنتتە ترياتلوننان قازاقستان چەمپيوناتى وتەدى
سپورت • 09 ءساۋىر، 2021
قازاقستان ەلشىسى شۆەتسيانىڭ سىرتقى ىستەر مينيسترىمەن كەزدەستى
ساياسات • 09 ءساۋىر، 2021
شقو-دا تۇرعىندار ەۆاكۋاتسيالاندى
ايماقتار • 09 ءساۋىر، 2021
قازاقستاندا قانشا ميكروقارجى ۇيىمى جۇمىس ىستەيتىنى بەلگىلى بولدى
ەكونوميكا • 09 ءساۋىر، 2021
پرەزيدەنت اتىراۋ جانە اقتوبە وبلىستارى اكىمدەرىنىڭ ەسەبىن تىڭدادى
پرەزيدەنت • 09 ءساۋىر، 2021
ەلباسى حانزادا ءفيليپپتىڭ قايتىس بولۋىنا بايلانىستى كوڭىل ايتتى
ەلباسى • 09 ءساۋىر، 2021
بيىل 4 مىڭعا جۋىق ەتنيكالىق قازاق قانداس مارتەبەسىن الدى
قوعام • 09 ءساۋىر، 2021
اسقار مامين «روسكوسموس» باسشىسىمەن كەلىسسوز وتكىزدى
ۇكىمەت • 09 ءساۋىر، 2021
ايماقتار • 09 ءساۋىر، 2021
قوستاناي وبلىسىندا جاپپاي ۆاكتسينا ەگۋ باستالادى
ايماقتار • 09 ءساۋىر، 2021
م.ايتەنوۆ: حالىققا ۆاكتسينا ەگۋدىڭ ماڭىزدىلىعىن قارقىندى ناسيحاتتاۋ كەرەك
ايماقتار • 09 ءساۋىر، 2021
«رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسى قالاي جۇزەگە اسىرىلىپ جاتىر؟
رۋحانيات • 09 ءساۋىر، 2021
پرەزيدەنت عارىش سالاسىنىڭ ماماندارىنا ريزاشىلىعىن ءبىلدىردى
پرەزيدەنت • 09 ءساۋىر، 2021
ۇيعىر اۋدانىنىڭ سۋدياسى جەمقورلىق فاكتىسىمەن كۇدىككە ءىلىندى
ايماقتار • 09 ءساۋىر، 2021
تۇركىستان وبلىسىندا ۆەگەتاتسيالىق ماۋسىم قالاي وتەدى
ەكولوگيا • 09 ءساۋىر، 2021
الماتىدا تاۋ باۋرايى وتقا وراندى
ايماقتار • 09 ءساۋىر، 2021
قابدەش ءجۇمادىلوۆتىڭ سوڭعى سۇحباتى ەفيرگە شىعادى
رۋحانيات • 09 ءساۋىر، 2021
فيليپپ حانزادانىڭ قازاسى: ۇلىبريتانيادا ۇلتتىق ازا تۇتۋ كۇنى جاريالاندى
الەم • 09 ءساۋىر، 2021
تۇركىستان وبلىسىندا 7 تويحانانىڭ جۇمىسى توقتاتىلدى
ايماقتار • 09 ءساۋىر، 2021
ۇقساس جاڭالىقتار