قازاقستان پرەزيدەنتى ق.ك.توقاەۆ پەن رەسەي پرەزيدەنتى ۆ.ۆ.ءپۋتيننىڭ بىرلەسكەن مالىمدەمەسى

اشىق، دوستىق جانە سىندارلى جاعدايدا وتكەن كەلىسسوزدەر بارىسىندا مەملەكەتتەر باسشىلارى ەكىجاقتى قارىم-قاتىناستاردىڭ نەگىزگى ماسەلەلەرىن، ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداق (ەاەو) شەڭبەرىندەگى ىنتىماقتاستىقتى، سونداي-اق ءوزارا مۇددەلى وزەكتى وڭىرلىك جانە حالىقارالىق پروبلەمالاردى مۇقيات تالقىلادى.

ەكى ەلدىڭ ساياسي، ساۋدا-ەكونوميكالىق، قورعانىس جانە اسكەري-تەحنيكالىق، مادەني-گۋمانيتارلىق سالالارداعى ءوزارا ىقپالداستىعىن تۇراقتى وڭ ديناميكاسىن قاناعاتتانعاندىقپەن اتاپ ءوتىپ، 1992 جىلعى 25 مامىرداعى قازاقستان رەسپۋبليكاسى مەن رەسەي فەدەراتسياسى اراسىنداعى دوستىق، ىنتىماقتاستىق جانە ءوزارا كومەك تۋرالى شارتتا، 1998 جىلعى 6 شىلدەدەگى قازاقستان رەسپۋبليكاسى مەن رەسەي فەدەراتسياسى اراسىنداعى ءححى عاسىرعا باعدارلانعان ماڭگىلىك دوستىق پەن وداقتاستىق تۋرالى دەكلاراتسيادا جانە دە 2013 جىلعى 11قاراشاداعى قازاقستان رەسپۋبليكاسى مەن رەسەي فەدەراتسياسى اراسىنداعى XXI عاسىرداعى تاتۋ كورشىلىك پەن وداقتاستىق شارتىندا نەگىزى قالانعان پرينتسيپتەر مەن مىندەتتەمەلەرگە بۇلجىماس بەيىلدىلىگىن راستاي وتىرىپ،قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىمەن رەسەي فەدەراتسياسىنىڭ پرەزيدەنتى تومەندەگiلەر تۋرالى مالىمدەيدى:

قازاقستان رەسپۋبليكاسى مەن رەسەي فەدەراتسياسى ءوزارا سەنىم،ستراتەگيالىق سەرىكتەستىك جانە جان-جاقتى ىنتىماقتاستىق نەگىزىندە تەڭقۇقىلى جانە ەگەمەن مەملەكەتتەر رەتىندە وداقتاستىق قاتىناستاردى جانە ينتەگراتسيالىق ءوزارا ىقپالداستىقتى دامىتا وتىرىپ، بۇل رەتتە مەملەكەتتىك ەگەمەندىك پەن تاۋەلسىزدىكتى ءوزارا قۇرمەتتەۋ، تەڭ قۇقىلىق جانە ىشكى ىستەرگە ارالاسپاۋ، كۇش نەمەسە كۇش قاۋپىن قولدانباۋ، مەملەكەتتەردىڭ اۋماقتىق تۇتاستىعى، شەكارا مىزعىماستىعى، داۋلاردى بەيبىت جولمەن شەشۋ، حالىقارالىق مىندەتتەمەلەردى ادال ورىنداۋ، ادام قۇقىقتارى مەن نەگىزگى بوستاندىقتاردى قورعاۋ پرينتسيپتەرىن باسشىلىققا الادى.

قازاقستان-رەسەي قاتىناستارى ءبىزدىڭ ەلدەرىمىز حالىقتارىنىڭ تەرەڭ تاريحي جانە رۋحاني بايلانىستارىنا نەگىزدەلگەن. ولار ەكى مەملەكەتتىڭ ۇلتتىق مۇددەلەرىنە ساي كەلەدى، ولاردىڭ ازاماتتارىنىڭ ءال-اۋقاتى مەن ءومىر ساپاسىن ارتتىرۋ، تۇراقتى الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق دامۋ، يننوۆاتسيالىق تەحنولوگيالاردى كەڭىنەن ەنگىزۋ بازاسىنداعى ۇلتتىق ەكونوميكالاردىڭ باسەكەگە قابىلەتتىلىگىن كۇشەيتۋ، ەڭبەك رەسۋرستارىن ۇتىمدى پايدالانۋ، ادام الەۋەتىن مەيلىنشە تولىق اشۋ مىندەتتەرىن شەشۋگە جاردەمدەسەدى. بۇل قازاقستان مەن رەسەيگە جاھاندانۋ جاعدايىندا ءوز ۇستانىمدارىن بارىنشا كۇشەيتۋگە، ەۋرازيا كەڭىستىگىندە جانە بۇكىل الەمدە قاۋىپسىزدىك پەن تۇراقتىلىقتى نىعايتۋعا جاردەمدەسۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.

ەكى مەملەكەت اراسىنداعى قارىم-قاتىناستاردىڭ سەرپىندى دامۋى ءۇشىن نىسانالى جانە اشىق ساياسي ديالوگتىڭ ماڭىزدىلىعىن مويىنداي وتىرىپ، پرەزيدەنتتەر جوعارى، بيىك جانە باسقا دا دەڭگەيلەردەگى سەنىمگەرلىك جانە سىندارلى بايلانىستاردى ودان ءارى كەڭەيتۋدى جاقتايدى.

ەكى ەلدىڭ وڭىرارالىق جانە ترانسشەكارالىق ىنتىماقتاستىعىنىڭ الەۋەتىن باعالاي وتىرىپ، پرەزيدەنتتەر قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ اكىمشىلىك-اۋماقتىق قۇرىلىمدارى مەن رەسەي فەدەراتسياسىنىڭ سۋبەكتىلەرى اراسىنداعى كوپقىرلى ەكونوميكالىق جانە گۋمانيتارلىق قاتىناستاردى كەڭەيتۋدى، مۇددەلى شارۋاشىلىق جۇرگىزۋشى سۋبەكتىلەردىڭ تىكەلەي بايلانىستارىن دامىتۋ مەن نىعايتۋ ءۇشىن قاجەتتى جاعدايلار جاساۋدى جاقتادى.

مەملەكەت باسشىلارىنىڭ قاتىسۋىمەن وتەتىن قازاقستان مەن رەسەي اراسىنداعى وڭىرارالىق ىنتىماقتاستىق جونىندەگى جىل سايىنعى فورۋمدار جانە ولاردىڭ ەكى ەلدىڭ ىسكەر توپتارىمەن كەزدەسۋلەرى ەكىجاقتى ءوزارا ىقپالداستىقتى جانداندىرۋدىڭ پارمەندى تەتىگى رەتىندە تانىلدى. كەزەكتى XVI فورۋمدى 2019 جىلدىڭ سوڭىندا وتكىزۋ تۋرالى ۋاعدالاستىققا قول جەتكىزىلدى.

قازاقستان-رەسەي ءوزارا ىقپالداستىعىن نىعايتۋعا بيلىكتىڭ زاڭ شىعارۋشى جانە اتقارۋشى ورگاندارىنىڭ اراسىنداعى جۇيە بويىنشا تۇراقتى ىسكەرلىك بايلانىستار جاردەمدەسەدى.

تاراپتار «بايقوڭىر» كەشەنى جونىندەگى قازاقستان-رەسەي ۇكىمەتارالىق كوميسسياسىنىڭ شەڭبەرىندەگى، سونىڭ ىشىندە «بايتەرەك» عارىشتىق زىمىران كەشەنىن سالۋدىڭ بىرلەسكەن جوباسىن ىسكە اسىرۋ بويىنشا ىنتىماقتاستىعىن جالعاستىرادى.

تاراپتار ەاەو الەۋەتىن ءتيىمدى پايدالانۋعا قول جەتكىزۋگە ۇمتىلىستى سيپاتتايتىن ىنتىماقتاستىقتىڭ قارىشتى دامۋىن اتاپ وتەدى، 2014 جىلعى 29 مامىرداعى ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداق تۋرالى شارتتىڭ نەگىزگى ەرەجەلەرى مەن قاعيداتتارىن ىسكە اسىرۋ ماڭىزدىلىعىن راستايدى.

ءبىزدىڭ ەلدەرىمىز، بىرلەسكەن ءبىلىم بەرۋ جانە عىلىمي-تەحنيكالىق باعدارلامالار مەن جوبالاردى قوسا العاندا، ءبىلىم بەرۋ جانە عىلىمي ۇيىمدار اراسىنداعى تىكەلەي بايلانىستاردى دامىتۋدى كوتەرمەلەۋگە، عىلىمي جانە پەداگوگ كادرلار دايارلاۋ سالاسىندا قولايلى جاعدايلار جاساۋعا، وقىتۋشىلار مەن ستۋدەنتتەرمەن الماسۋدى قارقىندى تۇردە ارتتىرۋعا نيەتتى.

ءاربىر تاراپ ءوز اۋماعىندا تۇراتىن باسقا تاراپتىڭ حالىقتارىنىڭ ەتنيكالىق، تىلدىك، مادەني جانە ءدىني ەرەكشەلىكتەرىن ساقتاۋ جانە دامىتۋ ءۇشىن تىعىز ىنتىماقتاستىقتى نىعايتۋ، تاراپتاردىڭ زاڭناماسىنا سايكەس ولاردىڭ وكىلدەرىنىڭ قوعامدىق-ساياسي، مادەني جانە الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق ومىرگە بەلسەندى قاتىسۋىنا جاعدايلار جاساۋ نيەتتەرىن راستادى.

قازاقستان مەن رەسەي تاراپتاردىڭ ءبىرى مۇشە بولىپ تابىلاتىن حالىقارالىق ۇيىمدارعا جانە رەجيمدەرگە قاتىسۋ نەمەسە قوسىلۋعا ءبىر-بىرىنە قولداۋ كورسەتە وتىرىپ، بەيبىتشىلىكتى، حالىقارالىق تۇراقتىلىق پەن وڭىرلىك قاۋىپسىزدىكتى نىعايتۋ ىسىندە ءوزارا ءىس-قيمىل جاساسادى، بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمى، تاۋەلسىز مەملەكەتتەر دوستاستىعى، ۇجىمدىق قاۋىپسىزدىك تۋرالى شارت ۇيىمى،ازياداعى ءوزارا ءىس-قيمىل جانە سەنىم شارالارى جونىندەگى كەڭەس،شانحاي ىنتىماقتاستىق ۇيىمى جانە باسقا دا ۇيىمدار مەن ينستيتۋتتار الاڭدارىندا ۇيلەسىمدى جۇمىس اتقارادى.

نۇر-سۇلتان مەن ماسكەۋ تەرروريزم مەن ەكسترەميزمگە، ءدىني توزبەۋشىلىكتىڭ، كسەنوفوبيانىڭ، ۇلتشىلدىقتىڭ جانە نەوناتسيزمنىڭ زورلىق كورىنىستەرىنە، ترانسشەكارالىق ۇيىمداسقان قىلمىسقا، قارۋ-جاراق، ەسىرتكى جانە ولاردىڭ پرەكۋرسورلارىنىڭ زاڭسىز اينالىمىنا، سونداي-اق باسقا دا جاڭا سىن-تەگەۋرىندەر مەن قاۋىپ-قاتەرلەرگە قارسى كۇرەس ماسەلەلەرىندە ورتاق ۇستانىممەن شىعادى.

قازاقستان مەن رەسەي ءبىزدىڭ وداقتاستىق قاتىناستارىمىزدىڭ، ەڭ ماڭىزدى نەگىزى بولىپ تابىلاتىن ورتاق تاريحىمىزدى،ەڭ الدىمەن، ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىس تاريحىن بۇرمالاۋ، قايتا جازۋ جانە «قارالاۋ» ارەكەتتەرىن قوش كورمەيدى.

ساياسي باعىتتا پرەزيدەنتتەر «استانا پروتسەسسى» اياسىندا حالىقارالىق قۇقىقتىڭ جالپىعا بىردەي تانىلعان قاعيداتتارىمەن نورمالارى ءسوزسىز ساقتالۋى جاعدايىندا سيريا قاقتىعىسىن بەيبىت رەتتەۋ كۇش-جىگەرلەردى جالعاستىرۋعا شەشىم قابىلدادى.

تاراپتار ۇجىمدىق قاۋىپسىزدىك شارتى ۇيىمى جەلىسى بويىنشا ۇجىمدىق قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋ مەن داعدارىستىق جاعدايلارعا دەن قويۋدىڭ پارمەندى جۇيەسىن قۇرۋعا باعىتتالعان بىرلەسكەن شارالار قابىلدايدى.

قازاقستان مەن رەسەي پرەزيدەنتتەرى ەكى مەملەكەت اراسىنداعى وداقتاستىق جانە ستراتەگيالىق سەرىكتەستىكتى ودان ءارى تەرەڭدەتۋ، ولاردىڭ تۇراقتى دامۋى مەن حالىقارالىق ارەناداعى بەدەلىن ارتتىرۋعا جاردەمدەسۋ ماقساتىندا قول جەتكىزگەن ۋاعدالاستىقتاردى ءتيىمدى ىسكە اسىرۋدى قامتاماسىز ەتۋ نيەتىن راستايدى.

مەملەكەتتەر باسشىلارى جەمىستى كەلىسسوزدەر مەن ساپار بارىسىندا قول قويىلعان ەكىجاقتى قۇجاتتار قازاقستان رەسپۋبليكاسى مەن رەسەي فەدەراتسياسى اراسىنداعى ءداستۇرلى دوستىق، تەڭقۇقىلى قاتىناستاردىڭ، سونداي-اق ەكى ەل حالىقتارىنىڭ اراسىنداعى باۋىرلاستىق جانە تاتۋ كورشىلىك بايلانىستاردىڭ قارىشتى دامۋىنا جاردەمدەسەتىنىن اتاپ كورسەتتى.

 

ماسكەۋ، 2019 جىلعى 3 ءساۋىر