قىتاي العاش رەت ورتالىق ازيا كوشباسشىلارىنىڭ ءسامميتىن وتكىزدى. قىتايدىڭ سولتۇستىك-باتىسىنداعى سيان قالاسىنا ەنەرگەتيكا مەن اۋىلشارۋاشىلىق رەسۋرستارىنا باي ەل, بايتاق دالاسى بار قازاق مەملەكەتىنىڭ باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆ ورتالىق ازيا ەلدەرىنىڭ بەس كوشباسشىسى اراسىنان ءبىرىنشى بولىپ سامميتكە كەلدى.
ء«سىزدىڭ قىتايعا مەملەكەتتىك ساپارىڭىز ەكى ەل اراسىنداعى قارىم-قاتىناستىڭ جوعارى دەڭگەيىن كورسەتەدى جانە قىتايمەن مىزعىماس بايلانىستى تاعى ءبىر رەت راستايدى», دەدى قىتاي توراعاسى ارىپتەسىنە.
ال ق.توقاەۆ سي تسزينپينگە ەكىجاقتى ساۋدا اينالىمى 2022 جىلى 31 ميلليارد دوللاردان اسقانىن, 2030 جىلعا قاراي ونى 40 ميلليارد دوللارعا ارتتىرۋدى كوزدەيتىنىن جەتكىزدى. «قازاقستان قىتايعا اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىنىڭ ەكسپورتىن كەڭەيتۋگە مۇددەلى. ءبىز بۇرشاق داقىلدارىن, جوعارى ساپالى جانە ەكولوگيالىق تازا مۇزداتىلعان سيىر مەن قوي ەتىن جەتكىزۋگە دايىنبىز», دەدى ق.توقاەۆ.
«مىقتى دوستىق»
قىتاي توراعاسى سي تسزينپين ورتالىق ازيانى دامىتۋ جوسپارلارىمەن تانىستىردى. ول سيانداعى سامميتتە ورتالىق ازيانىڭ بەس مەملەكەتىنىڭ باسشىلارىمەن كەزدەسىپ, ساۋدا مەن ەنەرگەتيكانى دامىتۋعا شاقىردى.
ء«ال-جازيرا» تەلەارناسىنىڭ ءتىلشىسى دجەسسيكا ۆاشينگتوننىڭ ايتۋىنشا, سي تسزينپين قازاقستان پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆقا قىتاي مەن قازاقستان «مىقتى دوس» ەكەنىن ايتقان.
قازاقستان – قىتاي ءۇشىن سەنىمدى ءارى ستراتەگيالىق سەرىكتەس. ەكى ەل اراسىنداعى ساۋدا-ساتتىق, ينۆەستيتسيا, ەكسپورت كولەمى جىل سايىن ارتىپ كەلەدى.
سي تسزينپين قازاقستاننان باسقا مەملەكەت باسشىلارىنا ولاردىڭ دامۋ جولدارى تاۋەلسىز تاڭدالاتىنىن, قۇرمەتتەلەتىنىن جانە ولاردىڭ ەگەمەندىگى, قاۋىپسىزدىگى, تاۋەلسىزدىگى مەن اۋماقتىق تۇتاستىعى قورعالاتىنىن ايتتى.
«التىن ونجىلدىق»
قىتاي توراعاسى سي تسزينپين قازاقستان پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆتى ەكى ەل قارىم-قاتىناسىنىڭ الداعى ءۇش التىن ونجىلدىعىمەن قۇتتىقتاپ, ورتاق دامۋ جولىنداعى ىنتىماقتاستىقتى كەڭەيتۋگە ۋادە بەردى. سونداي-اق ول قازاقستاننىڭ سەنىمدى دوس, باۋىر جانە سەرىكتەس ەكەنىن ايتتى.
قىتاي مەن قازاقستان قارىم-قاتىناسى ءۇشىنشى التىن ونجىلدىققا اياق باستى. ماسەلەن, ء«بىر بەلدەۋ – ءبىر جول» (BRI) باستاماسى 10 جىل بۇرىن ىسكە اسىرىلعالى ەكى ەل حالقىنا پايدا اكەلىپ, ورتاق دامۋعا ىقپال ەتەتىن ونداعان ءىرى ىنتىماقتاستىق جوبالارىن ءساتتى جۇزەگە اسىردى. ول ەكىجاقتى ەكونوميكا جانە ساۋدا, ينۆەستيتسيا, اۋىل شارۋاشىلىعى جانە ەنەرگەتيكا سالالارىنداعى ىنتىماقتاستىقتى كەڭەيتۋگە, بايلانىستى تەرەڭدەتۋگە, ەلەكتروندى ساۋدا, يننوۆاتسيا جانە ۇلكەن دەرەكتەر سياقتى جاڭا سالالارداعى ىنتىماقتاستىقتى كەڭەيتۋگە ىقپال ەتتى.
كەزدەسۋ كەزىندە سي تسزينپين ءوزارا مادەني ورتالىقتار قۇرۋ, لۋبان شەبەرحاناسىن اشۋ, ۆيزادان بوساتۋ تۋرالى كەلىسىمگە قول قويۋدى مادەني جانە جەكە تۇلعالار اراسىنداعى ىنتىماقتاستىقتى نىعايتۋ مۇمكىندىگى رەتىندە قابىلداۋعا شاقىردى. ال ق.توقاەۆ سي ءتسزينپيننىڭ قازاقستان-قىتاي قارىم-قاتىناسى تۋرالى پىكىرىمەن جانە ەكىجاقتى ىنتىماقتاستىقتى ودان ءارى نىعايتۋ جونىندەگى ۇسىنىستارىمەن كەلىسەتىنىن ايتتى.
