وستيندەگى تەحاس ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ عالىمدارى جەردىڭ تەرەڭ قويناۋىن زەرتتەدى. ناتيجەسىندە جەر استىندا بالقىتىلعان جىنىستىڭ كەڭ قاباتى بار ەكەنى انىقتالعان. بۇل زەرتتەۋ جۇمىسى Nature Geoscience جۋرنالىنىڭ 6 اقپان كۇنگى شىعارىلىمىندا جاريالاندى، دەپ حابارلايدى Egemen.kz.
عالىمداردىڭ ايتۋىنشا، بالقىتىلعان قابات 160 كم تەرەڭدىكتە جەردىڭ جوعارعى مانتيا ايماعى بولىگىندە جاتىر. استەنوسفەرا تەكتونيكالىق پليتالاردىڭ مانتيا بويىمەن قوزعالۋىنا مۇمكىندىك بەرەدى.
زەرتتەۋ اۆتورلارى الەمنىڭ ءارتۇرلى ەلدەرىندەگى ستانتسيالاردان الىنعان جەر قويناۋىنىڭ سەيسميكالىق سۋرەتتەرىن تالدادى. ولار استەنوسفەرانىڭ عالامدىق كارتاسىن جاساپ، بالقىتىلعان قابات جەر شارىنىڭ جارتىسىنا جۋىعىن قۇرايدى دەگەن قورىتىندىعا كەلگەن.
«جارتىلاي بالقىتىلعان تاۋ جىنىستارى پلانەتانىڭ ىشكى بولىگىندەگى تەمپەراتۋرا مەن قىسىمنىڭ تۇراقتى اۋىتقۋىنان پايدا بولۋى مۇمكىن. زەرتتەۋ بالقىتىلعان جىنىستار استەنوسفەرانىڭ جوعارعى بولىگىندە عانا ەمەس، ونىڭ تۇبىندە دە جاتقانىن كورسەتتى. ءبىز بالقىتىلعان جىنىستىڭ ۇلەسى وتە جوعارى بولسا دا، ونىڭ مانتيا اعىنىنا اسەرى از ەكەنىن انىقتادىق»، دەدى تەحاس ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ عالىمدارى.
عالىمدار استەنوسفەرانىڭ قاسيەتتەرىن زەرتتەۋ ارقىلى پليتالاردىڭ تەكتونيكاسىن جاقسىراق تۇسىنۋگە مۇمكىندىك بەرەتىنىن اتاپ ءوتتى.
ايتولعان ءجۇنىسحان،
ل.ن.گۋميلەۆ اتىنداعى ەۇۋ ستۋدەنتى
جىبەك قۇلامباەۆا تۇركياداعى جارىستا جەڭىمپاز اتاندى
تەننيس • كەشە
ۇقشۇ ەلدەرى كەشەندى وقۋ-جاتتىعۋ وتكىزەدى
وقيعا • كەشە
ريم پاپاسى اۋرۋحانادان شىعارىلدى
الەم • كەشە
ۇقساس جاڭالىقتار
