گوشە رەاكتسياسى

تابيعاتى بولەك، تالعامى الىس جاتقان بوگدە بىرەۋگە سىرتتاي ەلىكتەپ، قۇر سولىقتاۋ قۇپتارلىق قادام ەمەس. دەگەنمەن جاس قالامگەرگە ادەبي كە­يىپ­كەردى ۇلگى تۇتۋ، الدىڭعى اعا بۋىننان ونەگە الۋ، سولار جۇرگەن داڭعىل جولعا شىعۋ وسىنداي قيالي قارەكەتتەردەن باستالسا كەرەك. بۇل جالاڭ ەلىتۋ ەمەس، تۆورچەستۆولىق تۇردەگى تالپىنىس، ستيلدىك ەرەكشەلىكتەردى جاڭعىرتۋ. ابايشا ايتقاندا «بولماساڭ دا ۇقساپ باعۋ». سوندىقتان جاس اقىن ءدال سولاي ساحناعا شىقسا، سوكپەڭىز! جالپى سىزگە ايتپاق ويىمىزدى اشىق جەتكىزە الدىق دەگەن تۇجىرىمدامىز.

وسى تۇستا ءبىر سۇراق تۋادى. ءسىز شىنايى عاشىق بولىپ كوردىڭىز بە؟ ەگەر ەسسىز عاشىق بولساڭىز، سۇيگەنىڭىزدىڭ قىلىعىن ەرىكسىز قايتالاي باستايسىز، ياكي بۇتىندەي سول ادامعا اينالىپ كەتەسىز. ميميكاسىن، داۋىس ىرعاعىن، كۇلكىسىن، كيىم-كيىسىن، ءتىپتى جۇرىسىنە دەيىن اينىتپاي سالاسىز، ول از دەسەڭىز سول سياقتى ويلايسىز دا. قىزىعى، ونى ءوزىڭىز اڭداماۋىڭىز مۇمكىن. بۇل – سينحرونيزم قۇبىلىس. سىزگە يمانداي سەنگەن ادام بەت-الپەتىڭىزدى ءھام مىنەز-قۇلقىڭىزدى بەيسانالى تۇردە كوشىرە باستايدى. گوشە رەاكتسياسى دەگەن وسى. «فوكۋس» كينوكارتيناسىندا الاياقتىڭ ءرولىن سومداعان اكتەر ۋيلل ءسميتتىڭ ءوز ماقساتىنا جەتۋ ءۇشىن وسى پسيحولوگيالىق تەحنولوگيانى بەل­سەندى پايدالانادى.

ايتپاقشى، وسى ماقالانى جازۋ­عا تۇرتكى بولعان رەجيسسەر گلەنن فيكاررا مەن دجون رەكۋانىڭ جوعا­رىدا اتالعان الەۋمەتتىك كريمينال­دى ءفيلمى. تاقىرىپقا تۇزدىق بولۋى ءۇشىن كينوكارتينانى سارالاي كەتسەك. سەنىم فيلوسوفياسىن كاسىپ­­كە اينالدىرىپ العان جاس جىگىت، باي­لاردىڭ كوزىن باقىرايتىپ قويىپ، قال­تاسىن قاعىپ كەتەدى. ەشقانداي كۇش كور­سەتپەي-اق، وسى كۇنگە دەيىنگى ميداعى تۇسىنىكتەردىڭ تاس-تالقانىن شىعارادى. ماگيالىق قۋاتتى سيقىر سوزبەن قۇ­رىققا تۇسىرەدى.

قۇمارلىقتىڭ قۇردىمعا باستايتى­نى حاق، ايتسە دە ادامنىڭ جانارى بايلانسا دۇنيەدەن باسقا ەشتەنەنى كورمەيدى. كىسىنىنىڭ سەنىمىنە كىرىپ، سىرت اينالىپ كەتەتىن جىلپوس جىگىتتىڭ ايلاكەرلىگى عانا ەمەس، مۇندا ادامنىڭ اقىماقتىعىندا دا شەك بولمايتىنى ادەمى سۋرەتتەلەدى. اككى كەيىپ­كەر زىمياندىعىن تەك قۋ ءھام زالىم بايشىكەشتەرگە اسىرادى. مۇندا وعان سولاردىڭ ورتاسىنا ءتۇسىپ، ىقىلاسىن وزىنە اۋدارۋ ءۇشىن گوشە رەاكتسياسى كومەكتەسەدى.

وتكەن عاسىردىڭ 90-جىلدارىندا عالىمدار ادام ميى مەن پسيحولوگيا­سى سالاسىنداعى ىرگەلى جاڭالىقتار­عا قول جەتكىزدى. سونىڭ ءبىرى – اينا نەيروندارى. بۇل ادامنىڭ ىشكى جان-دۇنيەسىن ايتقىزباي تۇسىنۋگە ەۆو­ليۋتسيالىق تۇردە جاۋاپ بەرەتىن مي­داعى جاسۋشالار. سول ارقىلى تۇلعا ىقتيارسىز، بولمىستان تىس قارەكەت جاسايدى.

الدەبىر ورتاعا نەمەسە بەيتانىس ادامعا كەزدەيسوق جولىعىپ قال­سا­ڭىز، بويىڭىزداعى بەيىمدەلۋ ءھام ۇيرەنىسۋ قابىلەتى ويانادى. ول سىزدە تۋعاننان باستاپ ينستينكتيۆتى تۇردە دامىعان عادەت. بالا اتا-اناسىنان باستاپ، كەڭىستىكتەگى ءاربىر تىرشىلىك يەسىنەن وزىنە قاجەت قالىپتى جانى­نا سىڭىرە باستايدى. بۇل وعان قارا­پايىم الەۋمەتتىك داعدىلاردى مەڭ­گەرۋگە كومەكتەسەدى. وكىنىشكە قاراي، كىسىگە يكەمدەلۋ ارەكەتى ءسىزدىڭ بول­مىسىڭىزدا ىرىقسىز تۇردە ورىن الادى. قاشان جانە كىمگە بەيىمدەلۋ كەرەك ەكەنىن باسقارا المايسىز.

بۇل ادەت شەكتەن شىقسا رۋحاني دەرتكە ۇلاسادى. ونىڭ ەمىن پسيحولوگ نە پسيحوتەراپەۆتەرگە جۇگىنىپ قانا تابا الاسىز. ناۋقاس پەن دارىگەردىڭ ءوزارا كەلىسىم ارقىلى جۇزەگە اسادى. بىرەۋدىڭ كولەڭكەسىندە قالۋ، كەيىپكە كسەروكس جاساۋ ءبىر پاستە. ال ودان ايىعۋ ازاپتىڭ ازابى.

باتىسقا ەلىگۋ، انتەك ىسكە اۋەستەنۋ، جىلتىراققا قىزىعۋ قوعامدا قاتتى بەلەڭ الىپ بارادى. الەۋمەتتىك جە­لىنىڭ اۋەنىنە توڭكەرىلگەن جاس تول­قىننىڭ الدەبىرەۋدىڭ سونىنان ەرىپ اداسىپ جۇرگەنى، بىرەۋدىڭ ءومىرىن قايتالاۋى، قاراڭعىعا ۇمسى­نۋى، جارىقتان جالتارۋى گوشە رەاك­تسياسىنىڭ كورىنىسى. ءبىز وعان شاراسىز­دان كۇلەمىز. كىسىنىڭ جاعىمسىز ارە­كەتىن كۋميرلىك دەڭگەيگە كوتەرۋ قور­قىنىشتى. ۇيدەگى بالاڭىز كىمدى ءپىر تۇتىپ ءجۇر، وسىنى ويلادىڭىز با؟! بۇعان عاجايىپ اقىن جۇمەكەن ناجىمەدەنوۆ بىلايشا جاۋاپ بەرەدى:

ەلىكتەۋ تابيعاتقا جاڭالىق پا،

كولبەڭدەپ كول ەركەسى كوگىمدە ءجۇر.

مەن ساعان ۇقسامايمىن،

ماعان ۇقسا –

ۇقساستىق كەرەك بولسا

تەگىندە ءبىر!...