ادىلدىك ىزدەگەن كاسىپكەر

كاسىپكەر رەنات جۋباكوۆتىڭ ادىل­دىك ىزدەپ، قاقپاعان ەسىگى، اتتاماعان تابال­دىرىعى قالماعان. امالى تاۋسىلعان سوڭ رەداكتسيامىزعا حات جولداعان.

حاتتان تۇسىنگەنىمىز، 2020 جىلدىڭ جازىندا جەكە كاسىپكەر رەنات جۋباكوۆ وبلىستىق «ساۋلەت-ەتنوگرافيالىق جانە تابيعي-لاندشافتىق مۇراجاي-قورىعى» مەكەمەسىنە قاراستى «سامال» پاركىنەن كاسىپ اشۋ ماقساتىندا جەر سۇراپ، ءوتىنىش جازعان. الايدا قۇزىرلى ورگان اتالعان پارك كوممۋنالدىق مەملەكەتتىك مەنشىككە ءوتۋى كەرەكتىگىن حاباردار ەتىپ، جاۋاپ بەرگەن. كاسىپكەر اتالعان پارك مەملەكەتتىك مەنشىككە وتكەن سوڭ قايتادان ءوتىنىش بەرگەن. ونداعى العان جاۋاپتارىنا سۇيەنسەك، مەكەمە وكىلدەرى بىرقاتار كاسىپكەرگە بەي-بەرەكەت ساۋ­دا پاۆيلوندارىن سالۋعا رۇقسات بەرمەيتىندەرىن ايتقان. وزدەرىنىڭ باسقا جوسپارلارى بارىن العا تارتقان. ياعني بەلگىلەنگەن ورىنداردا بىرىڭعاي ساۋدا نۇكتەلەرىن ورنالاستىرماق.

ءسويتىپ، «ساۋلەت-ەتنوگرافيالىق جانە تابيعي-لاندشافتىق مۇراجاي-قورىعى» مەكەمەسىنىڭ ديرەكتورى ارسەن تەن 2020 جىلدىڭ جەلتوقسانىنان ءۇش ايعا ۇشتى-كۇيلى جوعالىپ كەتەدى. بۇل ۋاقىتتا وبلىس اكىمى ورىنباسارىنىڭ تاپسىرماسىمەن كاسىپكەر «سامال» پاركىنەن جەر الۋ ماقساتىنداعى جۇمىستى كوممۋنالدىق كاسىپورىن باسشىسىنىڭ ورىنباسارى ءاليا فاريدقىزىمەن جۇرگىزە بەرەدى. بۇدان سوڭ ۇساق-تۇيەك شارۋالار مەن كەلىسىمشارتقا قول قويۋ عانا قالادى.

2021 جىلدىڭ ءساۋىرى. «ساۋلەت-ەتنو­گ­را­فيالىق جانە تابيعي-لاندشافتىق مۇراجاي-قورىعى» مەكەمەسىنىڭ ديرەكتورى قايتا جۇمىسقا ورالىپ، باستالعان ءىستى تاعى ءۇش ايعا سوزادى. اقىر اياعى قول قويىلىپ، جەكە كاسىپكەر جۋباكوۆ ساۋدا پاۆيلونىنا اقشا سالىپ، كەلىسىلگەن ورىنعا قويادى. الايدا جوعارىدا اتالعان كوممۋنالدىق مەملەكەتتىك مەكەمە باسشىسى بۇل جۇمىسقا كوڭىلى تولمايتىنىن ايتادى. حاتتا كورسەتىلگەندەي، ەل الدىندا كاسىپكەرمەن دورەكى سويلەسكەن كورىنەدى. بۇل جاعدايدان سوڭ قاعاز جۇمىستارى ودان سايىن كۇردەلەنگەن. ەڭ قيىنى، پاۆيلونعا ەلەكتر جەلىسىن تارتۋعا كەدەرگىلەر كەزدەسەدى. «پاۆيلون قاسبەتىن اۋىستىرۋ كەرەك، تۇرعان ورنىن وزگەرتسىن» دەگەندەي سان ءتۇرلى ەسكەرتۋ ايتىلادى. الايدا جۇمىس باستاۋعا رۇقسات قاعاز جۇزىندە بەرىلىپ قويعان ەكەن. ءدال وسى ۋاقىتتا «سامال» ساياباعىنداعى باسقا پاۆيلوندار ويدا­عى­داي جۇمىستارىن باستاپ تا جىبەرگەن. تەك جەكە كاسىپكەر جۋباكوۆ قانا...

2021 جىلدىڭ ماۋسىمى. كوتەرىل­گەن ماسەلەنى وبلىس اكىمىنىڭ ورىن­باسارلارى ا.مۇحامەدچينوۆ پەن ە.نۇرباەۆ قاراستىرادى. ناتيجەسىندە، حاتتاما تولتىرىلىپ، «ساۋلەت-ەتنوگرافيالىق جانە تابيعي-لاندشافتىق مۇراجاي-قورىعى» مەكەمەسىنىڭ باسشىسىنا كەلىسىمشارت نەگىزىندە كومەك كورسەتىپ، ەلەكتر جەلىسى­نە قوسۋدى تاپسىرعان.

ءسويتىپ، جەلى تارتپاق بولعان كەزدە باسقا پاۆيلوندار ەشقانداي تەحني­كالىق كەلىسىمسىز جۇمىس ىستەپ جاتقا­نى بەلگىلى بولادى. كوممۋنالدىق مەملە­كەتتىك كاسىپورىن باسشىلىعى كاسىبىن باستاعان ر.جۋباكوۆقا كومەك كورسەتۋدىڭ ورنىنا كەلىسىمشارتتى بۇزادى.

ادىلەتسىزدىكتى بايقاعان رەنات جۋبا­كوۆ پرەزيدەنت اكىمشىلىگىنە بولعان جاعدايدى بايانداپ، حات جازادى. پرەزي­دەنت اكىمشىلىگى بولسا، نارازى حاتتى شىعىس قازاقستان وبلىسىنىڭ اكىم­دىگىنە، وبلىس اكىمدىگى مادەنيەت باسقار­ماسىنا سىلتەيدى. قىل اياعى بۇل ىسكە پروكۋراتۋرا وكىلدەرى دە ارالاسقان. وكىنىشتىسى، ءىس سوڭى سيىرقۇيىمشاقتانىپ كەتكەن. سوڭىندا جەكە كاسىپكەر جۋباكوۆ سوتقا شاعىمدانعان.

2022 جىلدىڭ كۇزى. باس پروكۋراتۋرا جوعارعى سوت وكىلدەرىنىڭ قاتىسۋىمەن ازاماتتاردى قابىلداعان. ر.جۋباكوۆ تا قابىلداۋدا بولىپ، ءادىل شەشىم شىعارادى دەپ ۇمىتتەنگەن. وكىنىشكە قاراي... ءيا، تاعى دا وكىنىشكە قاراي، وبلىستىق مادەنيەت باسقارماسى «سامال» پاركىندە پروكۋرورلىق تەكسەرۋ جۇر­گىزبەۋ جونىندە كەلىسكەن. ۇققانىمىز، بۇزىلعان كەلىسىمشارتتى قايتا قالپىنا كەلتىرمەك بولعان. ر.جۋباكوۆ ارىزىن قايتىپ العان. الايدا كەلىسىمشارت بۇرىنعىداي ەمەس، ماتىندە ەسكەرتۋ كوپ. ۇساق-تۇيەك زاڭ بۇزۋشىلىق بولسا دا، كەلىسىمشارت بۇزىلاتىندىعى ايتىلعان. قىسقاسى، كەزدەسۋلەرى، اتتاعان تابالدىرىقتارى، قويعان قول، ءمور، ءبارى-ءبارى بوسقا كەتكەن.

– بارىنەن دە ويلاندىراتىنى، «ساۋ­لەت-ەتنوگرافيالىق جانە تابي­عي-­لاندشافتىق مۇراجاي-قورىعى» كوممۋنالدىق مەملەكەتتىك كاسىپورىن ديرەكتورى ەكى رەت سوتتى بولعان. 2021 جىلى شىلدەدە وبلىستىق مادەنيەت باسقارماسى وعان ەسكەرتۋ جاساعان. سوعان قاراماستان، ورنىندا وتىر. ونىڭ ۇستىنە كاسىپكەرلەرگە كەدەرگى جاسايدى، – دەيدى رەنات جۋباكوۆ.

ادىلدىكتى تۋ ەتكەن كاسىپكەر «ادىلدىك جولى» قوعامدىق ۇيىمىنىڭ توراعاسى، زاڭگەر ءادىل پىشەنوۆكە دە حابارلاسقان. بولعان جاعدايدى ءۇتىر-نۇكتەسىنە دەيىن اڭگىمەلەپ بەرگەن. ءادىل پىشەنوۆتىڭ پىكى­رىنشە، مۇنداي جاعدايدا تىم بولماعاندا پروكۋرور تەكسەرۋ جۇرگىزۋ كەرەك ەكەن.

– وسكەمەندەگى «سامال» ساياباعىندا جك «جۋباكوۆ» ساۋدا پاۆيلونىن ورناتۋ جونىندە «ساۋلەت-ەتنوگرافيالىق جانە تابيعي-لاندشافتىق مۇراجاي-قورىعى» كوممۋنالدىق مەملەكەتتىك كاسىپورىنى باسشىلىعىمەن كەلىسىمشارت جاساسقان. بىراق كەلىسىم جۇمىستارى مەكەمە باسشىسى ارسەن تەن ەڭبەككە جارامسىز ۋاقىتتا (بولنيچنىي) جۇزەگە اسىرىلعان. كەيىن ارسەن تەن جۇمىسقا شىققان سوڭ قالا اكىمى «سامال» ساياباعىنا كەلىپ، ر.جۋباكوۆتىڭ ساۋدا پاۆيلونى ورىنسىز جەردە تۇرعانىن ايتقان. سىرتقى قاسبەتى ساي ەمەس دەپ جانە ەسكەرتكەن. پاۆيلون­دا ساۋدا جۇمىسى باستالماعانىمەن، كەلىسىمشارتقا قول قويىلىپ قويعان. ال ونى قايتا اۋىستىرۋ قارجىنى قاجەت ەتەدى. سودان زاڭسىزدىق ورىن الا باستاعان. ماسەلەن، قىركۇيەكتىڭ باسىندا تەحني­كا­لىق شارت بەرىلگەن. الايدا 3 قىر­كۇيەكتە «ساۋلەت-ەتنوگرافيالىق جانە تابيعي-لاندشافتىق مۇراجاي-قورىعى» كوممۋنالدىق مەملەكەتتىك كاسىپورىنى كەلىسىمشارتتى بۇزۋ تۋرالى حابارلاما جىبەرگەن. بۇل – انىق زاڭ بۇزۋشىلىق. جاعدايدى ءوزىمىز زەرتتەدىك. ماڭايىنداعى پاۆيلون يەلەرىمەن سويلەستىك. سويتسەك، ولار تەحنيكالىق شارتتاردى كەيىن العان ەكەن. دەمەك وعان دەيىن زاڭسىز جۇمىس ىستەپ تۇرعان. ولار پايدالانعان ەلەكتر جەلىسىنە اقشانى كىم تولەدى؟ بۇل – ءبىر سۇراق. ەكىنشىدەن، كەلىسىمشارتتا «ەكى جاقتىڭ كەلىسىمىمەن عانا شارت بۇزىلۋى كەرەك» دەگەندەي تارماق بار. بۇل جەردە شارت ءبىر جاقتى شەشىممەن بۇزىلعان. قازىر سوت شەشىمىن كۇتىپ وتىرمىز، – دەيدى زاڭگەر ءادىل پىشەنوۆ.

– جەكە كاسىپكەر ءبىر جىلدان استى جۇمىسىن دوڭگەلەتە الماي وتىر. ال باسقا ساۋدا دۇڭگىرشەكتەرى جۇمىستارىن باستاعان. نەگە ەكەنىن بىلمەدىم، ءار كاسىپكەرگە كوزقاراس ءارتۇرلى. ءبىر جىل بۇرىن كاسىپكەرلىك پالاتاسى وكىلدەرى «سامال» ساياباعىندا بولدىق. ماسەلەمەن تانىستىق. كاسىپكەر ر.جۋباكوۆتا بارلىق قۇجات بار. پرەزيدەنت شاعىن كاسىپكەرلىكتى قولداۋ كەرەك دەيدى. بىراق بىزدە كەرىسىنشە، كەدەرگى كوپ. ءتۇبى ادىلدىك ورناپ، جۇمىسىن باستاسا ەكەن، – دەيدى كاسىپكەرلىك پالاتاسى باسشىسىنىڭ ورىنباسارى ءاليا مۇقاشەۆا.

«ساۋلەت-ەتنوگرافيالىق جانە تابيعي-لاندشافتىق مۇراجاي-قورىعى» كوممۋنالدىق مەملەكەتتىك كاسىپورىنى باسشىسى ارسەن تەنمەن دە تىلدەسكەنبىز. ول ماسەلەنىڭ نۇكتەسىن سوت قوياتىنىن ايتقان. دەگەنمەن ادىلدىك ورناي ما، جوق پا، بەلگىسىز. شاعىن كاسىبىن باستاماق بولعان ازاماتتىڭ امالى قالماعان.

وسكەمەن