ساياسي الاڭداعى ۇستانىم

سەزگە وڭىرلەردەن كەلگەن دەلەگاتتار، «Menin Elim Dala»، «ارتسپورت» قوعامدىق بىرلەستىكتەرىنىڭ وكىلدەرى، ايەلدەردىڭ زەينەت جاسىن تومەندەتۋ قوزعالىسى مەن كاسىپوداق ۇيىمدارىنىڭ جانە زاڭ كەڭەسى پالاتاسىنىڭ مۇشەلەرى قاتىستى.

قۇرىلتايدا سويلەگەن سوزىندە پارتيا توراعاسى ەرمۇحامەت ەرتىسباەۆ ەلىمىزدەگى قازىرگى احۋالعا قىسقاشا تالداۋ جاسادى. ول قاڭتار وقيعاسى مەن وليگارحاتتىڭ «جىرتقىش» ساياساتىنا قاراماستان، قوعامدا الەۋمەتتىك ادىلەتتىلىك يدەياسى وزەكتىلىگىن جوعالتپاعانىن اتاپ ءوتتى.

– جۇيەنى شەرۋگە شىعۋ، نارازىلىق ءبىلدىرۋ ارقىلى وزگەرتۋگە بولادى. الايدا مۇنى پارلامەنتتە جۇزەگە اسىرعان ءتيىمدى. سوندىقتان ءبىز قازاقستاندىقتاردى الاڭعا ەمەس، سايلاۋ ۋچاسكەلەرىنە شاقىرامىز. سەبەبى ازاماتتار بيلىككە قوياتىن تالابىن وركەنيەتتى، دەموكراتيالىق جولمەن ورىنداتۋعا قول جەتكىزۋگە ءتيىس. قازاقستان حالىق پارتياسىنىڭ مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ قازاقستاندا الەۋمەتتىك مەملەكەت قۇرۋعا جانە وليگارحيالىق كاپيتاليزمگە قارسى كۇرەسكە باعىتتالعان رەفورمالارىن قولدايدى. حالىق بيلىگىن ورناتۋ ءۇشىن ناقتى وكىلەتتىكتەردى حالىق قالاۋلىلارىنا – ءماجىلىس پەن ءماسليحات دەپۋتاتتارىنا بەرۋ قاجەت. سوندا قازاقستان حالقى مەملەكەتتىك اپپاراتتىڭ وكىلدى بيلىك ورگاندارىنا ەسەپ بەرۋىنە، سوت جانە قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىن سىبايلاس جەمقورلىقتان تازارتۋعا جانە بارلىق دەڭگەيدەگى اكىمدەردى سايلاۋعا قول جەتكىزەدى. الەۋمەتتىك رەفورمالاردى جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن قوماقتى قارجى كەرەك. بۇل – شەشۋگە بولاتىن ماسەلە. ەلگە ەنگىزىلىپ جاتقان يننوۆاتسيالاردى قارجىلاي سۇيەمەلدەۋدى قامتاماسىز ەتۋگە مۇمكىندىك بەرەتىن الدىن الا ويلاستىرىلعان اۋقىمدى ەكونوميكالىق باعدارلاما قاجەت، – دەدى ەرمۇحامەت ەرتىسباەۆ.

سەزدە پارتيانىڭ العا قويعان ماقساتتارى مەن جوسپارى ايتىلدى. پارتيا مۇشەلەرىنىڭ ايتۋىنشا، الەۋمەتتىك ساياساتتا ءاربىر قازاقستاندىققا قامقورلىق جاساۋ جانە ولاردىڭ ءومىر ءسۇرۋ دەڭگەيىن ارتتىرۋ باسىم باعىت بولىپ بەلگىلەنۋى كەرەك. ماقساتقا جەتۋ ءۇشىن كەدەيلىكپەن كۇرەس جاريالانىپ، ەڭبەك زاڭناماسى مەن زەينەتاقى جۇيەسىن جەتىلدىرگەن ءجون. بۇعان قوسا قولجەتىمدى مەديتسينا مەن تەگىن ءبىلىم بەرۋدى جانە ءاربىر ازاماتتىڭ مەملەكەتتىك ءتىلدى مەڭگەرۋىنە جاعداي جاساۋعا ەرەكشە نازار اۋدارۋ قاجەت. «بىزدە ادامداردىڭ الەۋمەتتىك قورعالماعان ساناتى بولماۋى كەرەك. ازاماتتار مەملەكەتكە سالىق تولەيدى، ياعني ولاردا وزدەرىن زاڭنامالىق، قۇقىقتىق، اسكەري، الەۋمەتتىك جاعىنان قورعاۋدى تالاپ ەتۋ قۇقىعى بار»، دەدى پارتيا توراعاسى.

جيىندا ءماجىلىس دەپۋتاتتىعىنا كانديداتتاردىڭ پارتيالىق ءتىزىمى بەكىتىلدى. ە.ەرتىسباەۆ پارلامەنت ماجىلىسىنە ساياسي ۇيىمنىڭ ەڭ ۇزدىك، ەڭ لايىقتى مۇشەلەرى كانديدات رەتىندە ىرىكتەلىپ الىنعانىن ايتتى. «قاتارىمىزدا ءارتۇرلى ۇلتتار مەن الەۋمەتتىك توپتاردىڭ وكىلدەرى بار. قوعامدا پىكىر الۋاندىعى نەعۇرلىم كوپ بولسا، سوعۇرلىم دەموكراتيانىڭ ءباسى بيىك بولادى. ۇلتتىڭ بولاشاعى مەن جۇرتتىڭ كەلەشەگى لايىقتىلارعا عانا سەنىپ تاپسىرىلۋعا ءتيىس»، دەدى ە.ەرتىسباەۆ.

سەزدە دەپۋتاتتىققا كانديداتتار، وڭىرلەردەگى فيليال باسشىلارى، قحپ ورتالىق اپپاراتىنىڭ وكىلدەرى ءسوز سويلەپ، ويلارىن ورتاعا سالدى. ماسەلەن، قحپ الماتى وبلىستىق فيليالىنىڭ توراعاسى ت.جۇندىباەۆ الداعى ءماجىلىس پەن ءماسليحاتتاردىڭ سايلاۋى – ەلىمىزدىڭ ساياسي جۇيەسىن رەفورمالاۋدىڭ العىشارتى ەكەنىن تىلگە تيەك ەتىپ: «ادىلەتتىلىكتى اڭسامايتىن ادام، قولدامايتىن قوعام جوق. ونىڭ قاتارىندا 1،5 ملن تۇرعىننىڭ مەكەنى – الماتى وبلىسى دا بار. قاسيەتتى وڭىردە تاياق تاستام جەر تاپشى. قارا جەردىڭ ءبارى – وليگارحتاردىڭ قولىندا. بۇل ماسەلە – اۋىل شارۋاشىلىعى قارقىندى دامىپ كەلە جاتقان ايماقتىڭ جولىن بوگەپ وتىر»، دەدى. ونىڭ ايتۋىنشا، ەڭ ۇلكەن تۇيتكىلدىڭ ءبىرى – قانداستاردىڭ جاي-كۇيى. سەبەبى «وتانىم» دەپ ورالعان ازاماتتار اراسىندا تاجىريبەلى ماماندار جەتەرلىك. وكىنىشتىسى ديپلومدارىن نوس­تريفيكاتسيالاۋ مۇمكىن بولماي وتىر. «شىنى كەرەك، كلاندىق-وليگارحيالىق كاپيتاليزم داۋىرىنە نۇكتە قويىلاتىن كۇن تۋدى. سەبەبى «بايلار بالپاڭ باسىپ، كەدەيلەر جالتاڭداسىپ» عۇمىر كەشىپ وتىر. جۇمىسسىزدىق، كۇيسىزدىك تالايدىڭ جۇيكەسىن جۇقارتتى. حالىقتى نەسيە تۇقىرتىپ بارادى»، دەدى ت.جۇندىباەۆ.

ءوز كەزەگىندە قحپ قاراعاندى وبلىس­تىق فيليالىنىڭ توراعاسى حالەل ماقسۇتوۆ وتانداستارىمىزدىڭ قاۋىپسىز­دىگى مەن ەلىمىزدىڭ الەۋمەتتىك-ەكونومي­كالىق دامۋى ەرەكشە نازاردا بولۋعا ءتيىس ەكەنىن العا تارتتى.

– قاراعاندى – توپىراعى كەنگە تولى قاسيەتتى ءوڭىر. ونداعى ءوندىرىس وشاقتارىندا مىڭداعان ادام ەڭبەك ەتەدى. قاراپايىم جۇمىسشىلاردىڭ تۇرمىس-تىرشىلىگى، كوكەيىندە قوردالانعان ماسەلەلەر حالىق پارتياسىن الاڭداتىپ وتىر. قاراشا حالىق تا، حالىق پارتيا­سى دا تۇبەگەيلى وزگەرىستى تالاپ ەتەدى. دەمەك وسىناۋ سىن ساعاتتا بىرىگۋ كەرەك. ەندىگى كەزەكتە، ابىرويىمىزدىڭ اسۋى دا، بەرەكەمىزدىڭ تاسۋى دا الداعى سايلاۋعا بايلانىستى، – دەدى ول.

سەزدە پارتيانىڭ ايماقتارداعى فيليالدارىنىڭ توراعالارىنا وڭىرلەردە ەلەكتورالدى ناۋقاندى ۇيىمداستىرۋ مەن وتكىزۋگە، سەنىم بىلدىرگەن ادامدار مەن باقىلاۋشىلاردىڭ ءتىزىمىن جاساۋعا جانە باسقا دا ماسەلەلەرگە قاتىستى ناقتى تاپسىرما بەرىلدى.

– قازاقستان حالىق پارتياسى، ساياسي پارتيالاردىڭ ىشىندە سايلاۋ الدىنداعى سەزدى ءبىرىنشى بولىپ وتكىزىپ وتىرمىز. ءبىرىنشى بولۋدىڭ جاۋاپكەرشىلىگى – ۇلكەن، جۇگى – اۋىر. ال ءبىرىنشى بولۋ – ءبىزدىڭ سايا­سي الاڭداعى ۇستانىمىمىزعا اينالدى. بارشاڭىزعا بەلگىلى، بىلتىر حالىق پارتياسى مەملەكەت باسشىسىنىڭ پرەزيدەنت جانە پارلامەنت سايلاۋى تۋرالى باستاماسىن ءبىرىنشى بولىپ قولدادى. سايلاۋدا قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ كانديداتۋراسىن قولداۋعا حالىق كواليتسياسىن قۇرۋدى دا ءبىرىنشى بولىپ ۇسىندى. ءبىز ءماجىلىس جانە ءماسليحاتتار سايلاۋىنا كانديداتتاردى دا ءبىرىنشى بولىپ ۇسىنىپ وتىرمىز. سوندىقتان ءبىز سايلاۋدا دا باسىم ءتۇسىپ، ءبىرىنشى بولاتىنىمىزعا سەنەمىز.

بابالارىمىزدىڭ «بىرلىك بولسا – تىرلىك بولادى» دەگەن امانات وسيەتى بار. ارينە، بارشامىزعا بىرلىك كەرەك. دەگەنمەن دەموكراتيا جاعدايىندا پارلامەنت سايلاۋىندا پليۋراليزم، ياعني پىكىر الۋاندىعى قاجەت. ءار پارتيا ءوزى ءۇشىن كۇرەسەدى. كۇرەس دەگەنىمىز – ديالەكتيكانىڭ ءبىرىنشى زاڭى. تەك ساياسي كۇرەسپەن عانا بىرلىككە قول جەتكىزە الامىز. بارلىق سايلاۋشىنى ادىلەتسىزدىك پەن زاڭسىزدىققا توزە بەرگىسى كەلمەسە، سايلاۋعا قاتىسىپ، ءوز تاڭداۋىن جاساۋعا شاقىرامىن. بۇل – سىزگە بەرىلىپ تۇرعان مۇمكىندىك. ەڭ باستىسى سايلاۋ كابيناسىنا كىرگەن ساتتە ءسىز حالىقتىڭ اجىراماس ءبىر بولشەگى ەكەنىڭىزدى ەسكە الىڭىز. ءار كانديداتقا ايتارىم – ءبىز تاباندى كۇرەس جولىنا تۇسەمىز، ءبىز حالىق مۇددەسىن جاقتايمىز، – دەپ قۇرىلتايدى تۇيىندەدى ە.ەرتىسباەۆ.