ينكليۋزيۆتى ءبىلىم: ەرەكشە وقىتۋدىڭ ماسەلەلەرى تۋرالى

اقىل-ويى تەجەلگەن بالعىندار كوپ

بۇل سالادا كەيىنگى جىلدارى اۋىز تولتىرىپ ايتۋعا تۇرارلىق شارۋا جۇزەگە اسىرىلدى دەسەك تە، ارنايى ماماندار مەن ساپالى وقۋلىقتىڭ جەتىسپەۋشىلىگى، ەڭبەكاقىنىڭ ازدىعى ەرەكشە بالالاردىڭ بارلىعىن قامتۋعا مۇمكىندىك بەرمەي وتىر. وڭىرلىك ءبىلىم بەرۋ باسقارماسىنان سۇراپ بىلگەنىمىزدەي، قازىرگى ۋاقىتتا وبلىس­تا 6 928 ەرەكشە بالا بار بولسا، ونىڭ ىشىندە 1 813-ءىنىڭ مۇمكىندىگى شەكتەۋلى دەپ تانىلعان. جاسوسپىرىمدەردىڭ دەنى پاۆلودار مەن ەكىباستۇز قالالارىندا تۇرسا، اۋىلدىق جەرلەر بويىنشا پاۆلودار، تەرەڭكول، باياناۋىل اۋداندارىندا كەيىنگى جىلدارى پسيحولو­گيالىق دامۋىندا تەجەلىس بار بالا-
لار سانى ادەۋىر ارتقانى بايقالادى.

ەرەكشە قاجەتتىلىكتەرى بار بالالار ءوز قۇربى-قۇرداستارىمەن تەڭ دەڭگەيدە ءبىلىم الۋعا قۇقىلى. ءار بالاعا قوعامعا پايدا كەلتىرۋگە جانە ونىڭ تولىققاندى مۇشەسى بولۋىنا مۇمكىندىك بەرۋ ينكليۋزيۆتى ءبىلىم بەرۋدىڭ نەگىزگى ماقساتى دەيدى ماماندار.

ەڭ اۋەلى بۇل ەرەكشە بىلىمگە زاڭ تۇر­عىسىنان قانداي مارتەبە بەرىلگەنىن شو­لىپ وتەيىك. مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆ 2021 جىلى ينكليۋزيۆتى ءبىلىم بەرۋدى دامىتۋ جونىن­دەگى زاڭعا قول قويعانى ءمالىم. ءبىلىم جانە عىلىم ءمينيسترىنىڭ 2022 جىلعى 12 قاڭتارداعى «ەرەكشە ءبىلىم بەرۋ قاجەتتىلىكتەرىن باعالاۋ قاعيدالارىن بەكىتۋ تۋرالى» №4 بۇيرىعىنا ساي­كەس بالالاردىڭ ەرەكشە ءبىلىم بەرۋ قا­جەت­تىلىكتەرىن باعالاۋ (ەببقب) مەكتەپكە دەيىنگى ۇيىمداردا، ورتا ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارىندا، پسيحولوگيالىق-مەديتسينالىق-پەداگوگيكالىق كونسۋلتاتسيالاردا (پمپك) جۇزەگە اسىرىلادى. بۇل باعالاۋعا بالالاردىڭ قاجەتتىلىكتەرىن وقۋ ۇردىسىندە انىقتاۋ، وقۋدا قيىندىقتارى بار بالالاردى تەرەڭ­دەتىلگەن تەكسەرۋ، پمپك بو­يىن­شا بالالاردىڭ دامۋىن باعالاۋ، پسي­حو­لوگيالىق-پەداگوگيكالىق تۇزەتۋ كا­بينەتتەرىندەگى بالالاردىڭ ەببق پان­ارالىق كوماندالىق باعالاۋى ەنە­تىنىن ايتىپ وتەيىك.

بىلتىر وسى وزگەرىستەرگە سايكەس جالپى ءبىلىم بەرۋ مەكتەپتەرىندەگى ۇجىمعا كو­مەكشى پەداگوگ-اسسيستەنت مامان­دىق­تا­رى ەنگىزىلدى. قازىرگى كۇنى وبلىستاعى ەرەكشە ءبىلىم بەرۋ قاجەتتىلىكتەرى بار بالالاردى قولداۋ ءۇشىن 51 پەداگوگ-اسسيستەنت جۇمىس ىستەيدى. ولاردىڭ 37-ءسى پاۆلودار قالاسىندا قىزمەت كورسەتەدى. بۇعان قوسا مەكتەپكە دەيىنگى جانە جالپى ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارىندا 334 ارنايى پەداگوگ ەڭبەك ەتىپ ءجۇر.

وكىنىشكە قاراي، پاۆلودار وبلىسىندا جىل ساناپ ەرەكشە پەداگوگيكالىق ءتاسىلدى قاجەت ەتەتىن بالالاردىڭ سانى ارتىپ كەلەدى. پسيحيكالىق-فيزيكالىق دامۋ ەرەكشەلىكتەرىنە بايلانىستى ولار قاراپايىم قۇربىلارىمەن تەڭ دارەجەدە مەكتەپ باعدارلاماسىن مەڭگەرە المايدى. مۇنداي بالالار سوڭعى ۋاقىتقا دەيىن ارنايى تۇزەتۋ مەكتەپتەرى مەن مەكتەپ-ينتەرناتتارىندا تاربيەلەنىپ، وقىتىلىپ كەلگەنى ءمالىم. ينكليۋزيۆتى ءبىلىم بەرۋدى ەنگىزۋ، ياعني ەرەكشە بالالاردى قوعامعا كىرىكتىرۋگە، دەنى ساۋ قۇربىلارىمەن بىرگە وقۋعا جانە قوعامنىڭ تولىققاندى مۇشەسى بولۋعا كومەكتەسۋ بويىنشا رەفورمالار جۇرگىزىلە باستاعالى ولار ادەتتەگى مەكتەپتەرگە بارىپ ءبىلىم الىپ جاتىر. وسى ماقساتتا سوڭعى جىلدارى بارلىق ورتا ءبىلىم بەرۋ مەكەمەلەرىندە پسيحولوگيالىق-پەداگوگيكالىق قولداۋ قىزمەتى قۇرىلعان. ال 2018 جىلى قولداۋ قىزمەتىنىڭ ماماندارىنا قاناتقاقتى رەجىمدە كومەك كورسەتۋ ءۇشىن پاۆلودار قالاسىنداعى №26 ورتا مەكتەپ بازاسىندا رەسۋرستىق ورتالىق تا اشىلدى.

ناۋقاس بالاسىمەن اۋدانعا سابىلىپ ءجۇر

قوعامدا دامۋى تەجەلگەن بالالارىن ينكليۋزيۆتى ورتالىقتارعا بەرگىسى كەلەتىن اتا-انالار وتە كوپ. ينكليۋزيانى قولداۋ جونىندەگى كابينەتتىڭ ادىسكەرى ءزۇلفيا كارىمباەۆا تەك ءوزى بىلەتىن 200-دەي انا بالالارىن ارنايى ورتالىقتارعا ورنالاستىرا الماي وتىرعانىن ايتىپ، قىنجىلدى. جەكەمەنشىك ورتالىقتاردا مۇلدە ورىن جوق. ارينە، جەكەمەنشىك ۇيىمداردا بالاباقشاعا، مەكتەپ جاسىنا دەيىن­گى بالالارمەن جەكە شۇعىلداناتىن ماماندار جۇمىس ىستەيتىندىكتەن، ناتيجە بارشىلىق. كوبى جەتكىنشەكتەرىن سوندا بەر­گىسى كەلەتىنى تۇسىنىكتى. الايدا ورىن جە­تىس­پەۋشىلىگى قانشاما اتا-انانى تى­عى­­رىققا تى­رەپ وتىر.

ەكىنشى تۇرعىدان العاندا، جەكەمەن­شىك ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارىنىڭ قىزمەت اقىسىن ەكىنىڭ ءبىرىنىڭ قالتاسى كوتەر­مەيدى. مەملەكەت مۇگەدەكتىگى بار بالاعا، ونىڭ اسىراۋشىسىنا جاردەماقى تولەي­تى­نى راس. الايدا ول قاراجات بالا­نىڭ ەم-دومى ءۇشىن قاجەتتىلىكتەردەن ارتىلمايدى.

– جەكەمەنشىك ورتالىقتاردا ەمدىك دەنە شىنىقتىرۋدىڭ ءبىر ساباعى – 5 مىڭ، ارنايى باسسەيندە ءجۇزۋ 3،5 مىڭ تەڭگەدەن باستالادى. مۇنداي قىزمەت تۇرلەرىنىڭ كەيبىرىن مەملەكەتتىك مەكەمەلەردەن تابۋعا بولادى. الايدا ولارعا بارۋ ءۇشىن كەمىندە 2-3 اي كەزەك كۇتۋگە تۋرا كەلەدى. بالانىڭ فيزيكالىق دامۋىن تەجەلتپەۋ ءۇشىن مۇنداي جاتتىعۋلار ۇزىلمەۋگە ءتيىس قوي. بۇل جالپى دەنە جاتتىعۋىنا عانا قاتىستى پروبلەمالار. ال ينكليۋزيۆتى ءبىلىم بەرۋدەگى ماسەلەلەر ودان دا اسىپ تۇسەدى. ينكليۋزيۆتى ءبىلىم بەرۋدىڭ ءبىر ايلىق قۇنى 40 مىڭ تەڭگەدەن 200 مىڭ تەڭگەگە دەيىن جەتىپ تۇر. جۋىقتا سوناۋ ەكىباستۇز قالاسىنان ءۇش بىردەي مۇمكىندىگى شەكتەۋلى بالاسىن جەتەكتەپ وبلىس ورتالىعىنا كەلگەن انانى كەزدەستىردىم. «BrainPark» دەپ اتالاتىن جەكەمەنشىك وقۋ ۇيىمى ەكى بالاسىن اقىلى، ءۇشىنشىسىن قايىرىمدىلىق جاساپ تەگىن تۇردە قابىلداپتى. ەكىباستۇزدا قاجەتتى ماماندار جەتىسپەيتىنىن ايتتى. وتباسى بارلىق تاپقان تابىسىن سول ءۇش بالاپانىنىڭ دامۋىنا جۇمساپ وتىر. مۇنداي مىسالدار ايتا بەرسەك كوپ. اسىرەسە ەڭ كۇردەلى ماسەلە اۋىل­دىق جەرلەردە قالىپتاسقان. جەلە­زين اۋدانىنداعى بەرەگوۆوي اۋىلىندا تۇراتىن ءبىر وتباسى اۋتيزمگە شالدىققان بالاسىن اپتاسىنا ءبىر مارتە اۋدان ورتالىعىنداعى لوگوپەدكە اكەلەدى ەكەن. بالانىڭ سويلەۋ داعدىسىن دامىتۋ ءۇشىن ونىمەن لوگوپەد ەمەس، دەفەكتولوگ كۇن سايىن جۇمىس ىستەۋى كەرەك. سوندىقتان اۋىلدىق جەرلەرگە ارنايى ورتالىقتار، ماماندار قاجەت دەر ەدىم، – دەيدى ز.كارىمباەۆا.

تاعى ءبىر كەمشىلىك، وبلىستا تيۋتورلار، ياعني پەداگوگ-اسسيستەنتتەردىڭ جەتىس­پەيتىنى دە بايقالادى. اتا-انا بالا­سىن الدەبىر ينكليۋزيۆتى وقىتۋ مەكەمەسىنە بەرگەندە ۇيىنەن الىپ كەتەتىن پەداگوگ-اسسيستەنتتەردى ىزدەپ، الەككە ءتۇسىپ جاتادى. بۇعان دالەل، جاقىن مەكتەپتەردەن ارنايى مامان ىزدەگەن جارنامالاردى كوزىمىز ءجيى شالادى.

وڭىرلىك ءبىلىم بەرۋ باسقارماسى باس­شى­سىنىڭ ورىنباسارى روزا اقانوۆا قازىرگى تاڭدا مەكتەپكە دەيىنگى مەكەمەلەردە، جالپى ءبىلىم بەرۋ مەكتەپتەرىندە، كوللەدجدەردە 4 355 بالا ينكليۋزيۆتى ءبىلىم بەرۋمەن قامتىلعانىن جەتكىزدى. بۇل وڭىردەگى ەرەكشە بالالاردىڭ 62،8 پايىزىن قۇرايدى. تاعى 1 643 جەتكىنشەك پەن ءجاسوسپىرىم ارنايى بالاباقشالارعا، مەكتەپتەر مەن مەكتەپ-ينتەرناتتارعا بارىپ ءجۇر. سويلەۋ ءتىلى بۇزىلعان جانە پسيحيكالىق دامۋى تەجەلگەن بالالاردى وقىتۋ ءۇشىن وبلىستاعى مەكتەپتەردە 108 ارنايى سىنىپ قۇرىلعان. ولاردا پسيحيكالىق دامۋى تەجەلگەن، كورۋ جانە ەستۋ قابىلەتى بۇزىلعان، سويلەۋ قابىلەتىنىڭ اۋىر بۇزىلىستارى بار بالالار، اۋتيزمگە شالدىققان جانە تىرەك-قوز­عالىس اپپاراتى بۇزىلعان بالا­لار ءبىلىم الادى. بۇعان قوسا 183 لوگو­پەديالىق ورتالىق اشىلىپ، پاۆلودار، ەكىباستۇز، اقسۋ قالالارىندا، اقتوعاي، باياناۋىل، ماي، پاۆلودار، تەرەڭكول اۋداندارىندا پەداگوگ-اسسيستەنتتىڭ مولشەرلەمەسى ەنگىزىلدى. تەك بىلتىر 811 مۇعالىم ينكليۋزيۆتى ءبىلىم بەرۋ بويىنشا بىلىكتىلىكتى ارتتىرۋ كۋرستارىنان وتكەن.

پاۆلودار قالاسىنىڭ №2، 6، 18 جانە م.الىمباەۆ اتىنداعى ورتا مەك­تەپتەرىندە، ەكىباستۇزدىڭ № 10 مەك­تە­­بىن­دە بۇگىندە ينكليۋزيانى قولداۋ كا­بي­­نەتتەرى ناتيجەلى جۇمىس ىستەپ جاتىر. № 6 ورتا مەكتەپتىڭ ديرەكتورى ءساليما قالياسقاروۆا ءار بالانى قوعامعا تارتىپ، الەۋمەتتەندىرۋ ءۇشىن دەفەكتولوگتەر مەن پسيحولوگتەر تالماي ەڭبەك ەتىپ جاتقانىن جەتكىزدى. تالاپقا ساي مۇندا 9 بالانى قابىلداۋ كەرەك بولعان. الايدا اتا-انالار وتىنگەن سوڭ ولاردىڭ سانى بۇگىندە 13-كە جەتىپتى. ءار پەداگوگ-اسسيس­تەنت بەلگىلى ءبىر وقۋشىعا جاۋاپتانىپ، كۇنى بويى سونىمەن جۇرەدى.

– ينكليۋزيانى قولداۋ كابينەتىندە 1-دەن 6-سىنىپقا دەيىنگى بالالار ءبىلىم الادى. وقۋشىلاردىڭ كەيبىرى بارلىق ساباقتى وتسە، ەندى ءبىرى كەيبىر ساباق­ت­ارعا قاتىسپايدى. ءوز ورتاسىنا بەيىم­دەلۋى، ءۇزىلىس بارىسىندا، اسحانادا ءوزىن-ءوزى ۇستاۋى، اقپاراتتى قابىلداۋى، ساباق ۇلگەرىمى، بارلىعى باقىلانىپ، دامۋ كورسەتكىشتەرى قاعازعا تۇسىرىلەدى. ارنايى كوميسسيا جىل سايىن سوعان وراي قورىتىندىلارىن ءتۇزىپ وتىرادى. كەيبىر بالالاردا ناتيجە از بولسا، ارنايى تۇزەتۋ مەكتەپتەرىنە جىبەرىلەدى. بىراق اتا-انالار ونداي مەكەمەلەرگە بالالارىن جىبەرگىسى كەلمەيتىنى انىق. پسيحولوگيالىق تۇرعىدان قيىنداۋ. سون­دىقتان ءبىز، تيۋتورلار قولدان كەل­گەنشە كومەكتەسۋگە تىرىسامىز، – دەيدى مەكتەپتەگى ينكليۋزيانى قولداۋ كابي­نەتىنىڭ ادىسكەرى ءزۇلفيا كارىمباەۆا.

نەگىزى دامۋىندا كەمىستىك بار وقۋشى­لار كەيىن مەكتەپ، كوللەدج بىتىرگەن سوڭ دا ۇلكەندەردىڭ كومەگىنە مۇقتاج بولىپ قالا بەرەدى. ونداي بوزبالالار مەن بويجەتكەندەر قوعامدىق كولىكتە جولاقىسىن ءوزى تولەپ، ۇيگە كەلەتىن كوممۋنالدىق قىزمەت تولەمدەرىن اجىراتىپ، ينتەرنەت ارقىلى تولەم جۇرگىزە بىلسە، سونىڭ ءوزى ۇلكەن ناتيجە دەيدى مامان.

ارنايى كابينەت ارقىلى №6 مەكتەپتە قازىردىڭ وزىندە ءوز قابىلەتتەرىن بايقاتقان وقۋشىلار از ەمەس. مىسالى، 6-سىنىپ وقۋشىسى ناستيا رەزانكو اعىلشىن ءتىلى بويىنشا وليمپيادالاردا ۇزدىك ناتيجە كورسەتىپ قانا قويماي، سۋدا جۇزۋدەن قالالىق سايىستا 2-ورىنعا يە بولعان. ال 6-سىنىپتىڭ تاعى ءبىر وقۋشىسى ارنۇر قوجان مۋزىكالىق باي­قاۋلارعا قاتىسىپ، شەتەلدە وتكەن فەستيۆالدەردە باق سىناپ كەلگەن.

وڭىردەگى ينكليۋزيۆتى ءبىلىم بەرۋ سالاسىندا كەڭ اۋقىمدى جۇمىستىڭ جۇر­گىزىلگەنىنە قاراماستان ءالى دە بولسىن 930 بالا وقۋمەن قامتىلماعانىن ايتۋ كەرەك. ونىڭ 324-ىنە پسيحيكالىق دامۋى اۋىر جاعدايدا تەجەلگەن، وقۋعا جاتپايدى دەگەن دياگنوز قويىلىپتى. تاعى 409 بالا 3 جاسقا تولماعان جانە 197 جەتكىنشەك الەۋمەتتىك قورعاۋ، دەناۋلىق ساقتاۋ ورگاندارىمەن قامتىلعان. بۇل بالالاردىڭ قوعامعا ءسىڭىسۋى، دامۋى بويىنشا كەلەشەكتە ماسەلەلەر تۋىنداۋى عاجاپ ەمەس.

وقۋ-اعارتۋ مينيسترلىگىنىڭ نورما­تيۆتىك-قۇقىق اكتىنە نازار سالساق، 50 مىڭ بالاعا 1 پمپك قاراستىرىلۋعا ءتيىس ەكەن. ال كەرەكۋدەگى بۇل كورسەتكىش 67 227 بالانى قۇرايدى. مۇنى ەسكەرگەن جەرگىلىكتى بيلىك بيىل اقسۋ قالاسىندا ارنايى كونسۋلتاتسيا بولىمشەسىن جانە وبلىس ورتالىعىندا 5 ينكليۋزيانى قولداۋ كابينەتىن اشۋدى جوسپارلاپ وتىر. وسى رەتتە بيىلدان باستاپ وڭىرىمىزدە العاش رەت بالالاردى كوررەكتسيالىق قولداۋمەن قامتۋدى ارتتىرۋ ماقساتىندا ارنايى پسيحولوگيالىق-پەداگوگيكالىق قولداۋعا جانە ەرتە باستان تۇزەتۋگە مەملەكەتتىك ءبىلىم بەرۋ تاپسىرىسىن ءبولۋ جوسپارلانىپ وتىرعانىن ايتىپ وتەيىك. بۇل جالپى سانى 250-دەن اسا بالانى قامتيدى جانە جەكەمەنشىك ورتالىقتاردىڭ قۇزىرەتىنە بەرىلەدى.

«BrainPark» جانە «GamePark»

قازىر بالاسىنا ينكليۋزيۆتى ءبىلىم ىزدەگەن جەرگىلىكتى اتا-انالار اراسىندا «BrainPark» دەپ اتالاتىن ورتالىق ماقتاۋلى. مۇنداعى مامانداردىڭ بىلىكتىلىگى، باسشىلىقتىڭ ۇنەمى ىزدەنىس ۇستىندە جۇرەتىنى، جاڭا تەحنولوگيالاردى ەلدىڭ الدى بولىپ ەنگىزەتىنى ءجيى ايتىلادى.

جەكەمەنشىك ۇيىمنىڭ باسشىسى جانار اۋباكىروۆانى اڭگىمەگە تارتىپ، بۇل سالادا ءبىلىم بەرۋدىڭ قيىندىعى جايىندا سۇرادىق. ورتالىق 2020 جىلى قۇرىلىپتى. سول ۋاقىتتان بەرى 200-دەن اسا بالانى وقىتىپ ۇلگەرگەن.

– «BrainPark» اتاۋى انا تىلىمىزگە اۋدار­عاندا «ميدى جەتىلدىرۋ پاركى» دەگەن ماعىنانى بىلدىرەدى. مۇندا ارنايى پەداگوگيكالىق جانە نەيروتيپتىك وقۋ قاتار جۇرگىزىلەدى. ياعني اقىل-ەسى تولىق ساۋ بالالار مەن وي-سانا دامۋىندا اقاۋى بار بالالار بىرگە وقىتىلادى. 20 مۇعالىمىمىز كۇندەلىكتى 52 بالاعا ساباق وقىتادى. بۇعان قوسا تاعى 20 نەيروتيپتى بالا ساباققا قاتىسادى. ءبىز بالالاردى وتە ەرتە جاستان، 18 ايعا تولعاندا قابىلداي بەرەمىز. ءتىل ۇستارتۋ، سويلەۋ داعدىسىن جەتىلدىرۋ بويىنشا تاجىريبەمىز مول. بالا 3 جاسقا تولعانشا جالعىز ءوزى وتىرىپ وقىتىلادى. بىزدەن وقىپ شىققان بالالاردىڭ كوبى ارنايى بالاباقشاعا ەمەس، ادەتتەگى بالاباقشالارعا بارا بەرەدى. قوعامعا تەز بەيىمدەلۋ ءۇشىن ماماندارىمىز بارلىق ءبىلىم بەرۋ مۇمكىندىگىن پايدالانادى، – دەيدى ۇيىم باسشىسى.

جانار تولەگەنقىزى وتاندىق ينك­ليۋزيۆتى ءبىلىم بەرۋدە بىرقاتار پروب­لەما بارىن جەتكىزدى. ەڭ اۋەلى قازاق تىلىندەگى وقۋلىقتار مەن كىتاپتار جوقتىڭ قاسى. ماسەلەن، مۇندا ورىس تىلىندەگى جۇمىس داپتەرلەرىنىڭ 50-دەن اسا ءتۇرى بار بولسا، انا تىلىمىزدە تەك بىرەۋى عانا قول­دانىسقا ەنگىزىلگەن. ونىڭ ءوزىنىڭ كور­نە­كىلىگى تومەن. مەملەكەتتىك تىلدە جا­زىل­عان بىرەن-ساران ادىستەمە اۋدارما تۇرىندە كەلەدى ءارى ساپاسىز دايىندالعان. فيلولوگيالىق تۇرعىدان العاندا ورىس تىلىنەن اۋدارىلعان كىتاپتار قازاق ءتىلىنىڭ فورماسىنا ساي ەمەس. سوندىقتان ەلىمىزدىڭ عالىمدارى رەسەيدىڭ سانكت-پەتەربۋرگ قالاسىنداعى ارىپتەستەرىمەن بىرلەسىپ قازاق تىلىندە ساپالى وقۋلىقتار شىعارۋدى ويلاستىرىپ جاتىر. ال ازىرشە قانشاما اتا-انا دامۋى كەنجە قالعان بالالارىن ورىس تىلىندە وقىتۋعا ءماجبۇر بولىپ وتىر.

مۇندا قالىپتاسىپ وتىرعان تاعى ءبىر ماسەلە – كادر جەتىسپەۋشىلىگى. ورتالىققا دەفەكتولوگ، لوگوپەد، وليگوفرەنوپەداگوگ ماماندارى قاجەت. ايماقتاعى ينكليۋزيۆتى بىلىمگە دەگەن سۇرانىستىڭ تىم كوپ بولۋى مامان جەتىسپەۋشىلىگىنىڭ سالدارى دەپ سانايدى بىلىكتى مامان. ءبىر عانا «BrainPark»-كە 100-دەن اسا بالا رەزەرۆتە تۇر.

– ءار بالانىڭ قابىلەتى ءارتۇرلى. كەيبى­رى ينفورماتيكانى، كومپيۋتەردى جاقسى مەڭگەرۋى مۇمكىن. ولاردىڭ بويىنان بايقاعان تالابىن ۇشتاۋدى وزىمىزگە ماقسات ەتەمىز. ناتيجەسىندە، كوپتەگەن وقۋ­شى مەكتەپكە اۋىسقاندا ماتەماتيكادان، ينفورماتيكادان وزدەرىنىڭ جاق­سى ۇلگەرىمدەرىن بايقاتادى. تاعى ءبىر با­لالار روبوتتەحنيكامەن، حيميامەن اۋەستەنەدى. بۇل بالعىنداردىڭ دا ەرەك­شە­لىگىن ەسكەرگەن ابزال. ەرەكشە بالالار تاربيەسىندە بارلىق مۇمكىندىك قامتىلادى، – دەيدى ج.اۋباكىروۆا.

اتاپ وتەرلىگى، «BrainPark» ورتالى­عىنىڭ دامىتۋ ويىنشىقتارى مەن ديداك­تيكالىق ماتەريالداردى شىعا­راتىن «GamePark» دەپ اتالاتىن ينكليۋزيۆتى تسەحى دا بار. پاۆلودارداعى شاعىن يندۋستريالىق ايماقتا ورنالاسقان تسەحتا كوبىنە مۇمكىندىگى شەكتەۋلى جاندار ەڭبەك ەتەدى. بۇل جەردە اعاشتان ءتۇرلى كەسكىندەمەلەر، كورنەكى قۇرالدار ويىلىپ جاسالادى. ويىنشىقتار مەن ديداكتيكالىق ۇلگىلەر تەك ينكليۋزيۆتى ءبىلىم بەرۋگە ارنالماعان، ادەتتەگى بالا­باق­شا مەن باستاۋىش سىنىپتار ءۇشىن دە مۇندا قاجەتتى دۇنيەلەر بارشىلىق. «GamePark» ونىمدەرىن وبلىسپەن قاتار، استانا، الماتى، اتىراۋ قالالارىنان تۇراقتى ساتىپ الاتىن ۇيىمدار بار كورىنەدى. ساپا تۇرعىسىنان قىتاي مەن رەسەيدە جاسالعان اعاش بۇيىمداردان ارتىق بولماسا، كەم ەمەس.

ءبىر ەرەكشەلىگى، ۇيىم سوڭعى ۋاقىتتا قازاق تىلىندەگى كورنەكى قۇرالدار مەن ويىنشىقتار شىعارۋعا دەن قويا باستاعان. ءتۇرلى ساناۋىشتار مەن ەسەپتەگىشتەر، بوياعىشتار، ءتۇس الماستىرعىشتار، قۇراس­تىر­عىشتار انا تىلىمىزدە جاسالىپ، قى­زىل-جاسىل بوياۋىمەن كوزدىڭ جاۋىن الادى. ولارعا سۇرانىس تا ارتىپ، تاپسىرىس­پەن جۇمىس ىستەي باستاعان.

جالپى، قازاقستانداعى ينكليۋزيۆتى ءبىلىم بەرۋ سالاسى 15-16 جاسقا دەيىنگى ازاماتتارعا عانا ارنالعان. ال ءارى قا­راي بوزبالالار مەن بويجەتكەندەر ەشبىر دامۋسىز وتىرىپ قالادى. ەۋروپا مەن اقش ەلدەرىندە بۇل ماسەلەمەن كۇرەسۋ ءۇشىن ءتۇرلى قورلار قۇرىلعان. وسى تاجىريبەنى ەلىمىزدە كەڭىنەن ەن­گىزسە ارتىق بولماس ەدى. بۇل سالاعا قى­زىعۋشىلىقتىڭ اسا جوعارى بولماۋىنا پەداگوگ-اسسيستەنتتەر ەڭبەكاقىسىنىڭ تومەندىگى دە اسەر ەتەتىنى داۋسىز. بۇگىندە مەكتەپتەردەگى الگىندەي مامانداردىڭ جالاقىسى 150 مىڭ تەڭگەدەن باستالادى. جاۋاپتى مينيسترلىك جوعارىدا اتالعان ماسەلەلەرگە زەيىن قويىپ، تۇيتكىلدەردىڭ ءتۇيىنىن تارقاتۋدىڭ جولىن تابادى دەگەن ۇمىتتەمىز.

پاۆلودار وبلىسى