اۋىل شارۋاشىلىعى مينيسترلىگى «كۋبلەي» زاۋىتىنا قاتىستى مالىمدەمە جاسادى

بىتپەي كەلە جاتقان داۋ 2020 جىلى «كۋبلەي» زاۋىتىنىڭ جانىنان اكىمدىكتىڭ «تسيولكوۆسكي» تۇرعىن ءۇي كەشەنىن سالۋعا رۇقسات بەرگەن كۇننەن  باستالعانىن ەسكە سالا كەتەيىك. اكىمدىك 2014 جىلى ۇكىمەت بەكىتكەن قالانىڭ باس جوسپارىنا وزگەرىس ەنگىزىپ، 2020 جىلدىڭ مامىر ايىندا زاۋىتتىڭ سانيتارلىق قورعاۋ ايماعىنا كوپقاباتتى تۇرعىن ءۇي سالۋعا رۇقسات بەرەتىن قاۋلىنى شىعارىپ جىبەرگەن.

تەك سوڭعى ءۇش جىلدا مەملەكەتتىك بيۋدجەتكە 5 ميلليارد 652 ميلليون تەڭگە سالىق تولەگەن «كۋبلەي» زاۋىتىنا تونگەن قاۋىپ ەلدەگى اۋىل شارۋاشىلىعى سالاسىنا دا تىكەلەي كەرى اسەرىن تيگىزەتىنىن جوققا شىعارماۋ قاجەت. وسى ماسەلەگە وراي زاۋىت وكىلدەرى الماتىدا دا ءباسپاسوز ءماسليحاتى ءوتىپ، باق وكىلدەرىنەن اراشا سۇراپ كەلگەنىن بىلەمىز. ەگەر اتالعان زاۋىتتىڭ ماسەلەسى وڭدى شەشىلمەسە وتاندىق قايتا وڭدەۋ سالاسى قۇلدىراپ، اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ باسەكەگە قابىلەتتىلىگى تومەندەي تۇسەتىندىگى بەلگىلى.

«كۋبلەي» جشس – 30 جىلدىق تاريحى بار ەت، بالىق جانە كوكونىس كونسەرۆىلەرىن وندىرەتىن ءىرى وتاندىق كاسىپورىنداردىڭ ءبىرى. كاسىپورىننىڭ ەت جانە ەت-وسىمدىك كونسەرۆىلەرىن وندىرۋدەگى ۇلەسى 65% قۇرايدى. وسىلايشا، بۇل كاسىپورىن ىشكى نارىقتى ەت ونىمدەرىمەن قامتاماسىز ەتۋگە ىقپال ەتەدى. سونىمەن قاتار تەك قازاقستاندى عانا ەمەس، ونى وزبەكستانعا، قىرعىزستانعا، تاجىكستانعا جانە ت.ب. ەكسپورتتايدى. بۇگىنگى تاڭدا كونسەرۆىلەۋ زاۋىتى 100-دەن استام كونسەرۆىلەۋ ونىمدەرىن شىعارادى: ەت، ەت جانە كوكونىس، بالىق، دەليكاتەس، جەمىس-كوكونىس كونسەرۆىلەرى، تاۋىق كونسەرۆىلەرى، دايىن تۇسكى اس جانە ءسۇت كونسەرۆىلەرى. ونىڭ قۋاتى ءبىر اۋىسىمدا 200 مىڭ بانكا كونسەرۆىلەر. باتىس قازاقستان وبلىسىنىڭ 3 مىڭعا جۋىق شارۋا قوجالىعى كاسىپورىنعا ەت جەتكىزەدى»، دەدى اۋىل شارۋاشىلىعى ۆيتسە-ءمينيسترى جەڭىس وسەرباي.

مينيسترلىكتىڭ مالىمەتىنشە «كۋبلەي» زاۋىتى زاماناۋي اپپاراتتارمەن تولىقتاي جابدىقتالعان، تاۋلىگىنە 70 تونناعا دەيىن كونسەرۆى ونىمدەرىن شىعاراتىن جەتەكشى ءوندىرىس ورنى. ۆيتسە-ءمينيستردىڭ جاۋابىندا، زاۋىت ەت ونىمدەرى 405 تونناعا دەيىن ارتتىرعانى جازىلعان.

«كونسەرۆىلەۋ زاۋىتىنا دەليكاتەس كونسەرۆىلەرىن ءوندىرۋ تسەحى، كوكونىس كونسەرۆىلەرىن ءوندىرۋ تسەحى، كوكونىس قويماسى، ەت كونسەرۆىلەرىن ءوندىرۋ تسەحى، بالىق كونسەرۆىلەرىن ءوندىرۋ تسەحى، ءسۇت كونسەرۆىلەرىن ءوندىرۋ تسەحى، توڭازىتقىش كامەرالارى، شيكىزاتتى ساقتاۋ قويمالارى، تەمىرجول كىرمە جولدارى بار دايىن ءونىمدى ساقتاۋ قويمالارى كىرەدى. زاۋىتتىڭ جابدىقتالۋى مەن ينفراقۇرىلىمى تاۋلىگىنە 70 تونناعا دەيىن كونسەرۆى ونىمدەرىن شىعارۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. باتىس قازاقستان وبلىسىندا 2021 جىلعى قاڭتار-قازان كەزەڭىندە وتكەن جىلدىڭ سايكەس كەزەڭىمەن سالىستىرعاندا ەت كونسەرۆىلەرىنىڭ ءوندىرىسى 26،1%-عا (3 418 توننادان 4 311 تونناعا دەيىن)، ەت جانە وسىمدىك كونسەرۆىلەرىنىڭ ءوندىرىسى 46،8%-عا (405 توننادان 595 تونناعا دەيىن) ۇلعايدى»، دەدى ۆيتسە-مينيستر.

مينيسترلىك «كۋبلەي» جشس زاۋىتىنىڭ باسىنا تونگەن قاۋىپ شەشىلمەي، ءوندىرىس ورنى شەنەۋنىكتەردىڭ كەسىرىنەن جابىلسا باتىس قازاقستان وبلىسىنداعى شامامەن 3 500 شارۋا قوجالىعىنا كەرى اسەرىن تيگىزەتىنىن ەسكەرتىپ وتىر.

«كۋبلەي» جشس زاۋىتى جابىلۋى ول شيكىزاتتىڭ جەتكىلىكسىزدىگىمەن، ىشكى نارىقتى ەت ونىمدەرىمەن قامتاماسىز ەتۋى تومەندەۋىمەن ەلدەگى اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ جۇمىسىنا كەرى اسەرىن تيگىزەدى. سونىمەن قاتار ەكسپورتقا شىعارىلاتىن تاۋارلار تومەندەپ، يمپورتتىق تاۋاردىڭ ىشكى نارىقتا كوبەيۋىنە اكەلىپ سوعادى. زاۋىتتىڭ جابىلۋىنىڭ ناتيجەسىندە 700 ادام جۇمىسسىز قالادى. «كۋبلەي» جشس كونسەرۆىلەۋ ونىمدەرىن شىعاراتىن زاۋىتتىڭ وكىلدەرى ەكى جىل بويى ورال اكىمدىگىمەن سوت ءىسىن جۇرگىزۋدە. كاسىپورىن وكىلدەرىنىڭ ايتۋىنشا، اكىمدىك زاۋىت ورنالاسقان ونەركاسىپتىك ايماقتىڭ ەگجەي-تەگجەيلى جوسپارلاۋ جوباسىن زاڭسىز بەكىتكەن. ناتيجەسىندە وسى ايماقتا كوپپاتەرلى تۇرعىن ۇيلەر سالىنا باستادى. سانيتارلىق-قورعاۋ ايماعى تۇرعىن الابىنان كەمىندە 100 مەتر بولۋى ءتيىس»، دەپ جاۋاپ بەردى اۋىل شارۋاشىلىعى مينيسترلىگى.

وسى ىسكە ارالاسىپ جۇرگەن زاڭگەر باقىتجان بازاربەك: «بۇل جەردە بەيتاراپ شەشىم جوق. ويتكەنى ورال قالاسى اكىمىنىڭ قاۋلىسى زاڭسىز شىعارىلعان. ۋاكىلەتتى ورگانداردىڭ كەلىسىمى جوق. ەگجەي-تەگجەيلى جوباسى ورال قالاسىنىڭ باس جوسپارىنا سايكەس بولۋى كەرەك. ساۋلەت-قالا قۇرىلىسى تۋرالى تالاپتارعا ساي ونەركاسىپتىك اۋماقتاردا تۇرعىن ءۇي سالۋعا تىيىم سالىنعان. زاڭنىڭ اتى زاڭ عوي ەندى.

قورشاعان ورتانى قورعاۋ سحەماسى مەن ەگجەي-تەگجەيلى جوسپاردى دايىنداۋ تاپسىرماسى جوق. نەگىزگى ۋاكىلەتتى ورگاننىڭ قورىتىندىسى جانە 8-9 ۋاكىلەتتى ورگاننىڭ كەلىسىمى بولۋى كەرەك، قالا قۇرىلىسىنىڭ توپوگرافيالىق سۋرەتى بولۋى ءتيىس، قالا قۇرىلىسى زونالارىن راستايتىن جوسپار بولۋى قاجەت. ودان بولەك، سانيتارلىق-ەپيدەميولوگيالىق قورىتىندى بولۋى كەرەك، ەكولوگيالىق ساراپتامانىڭ قورىتىندىسى بولۋى قاجەت. ەشنارسە جوق»، دەيدى.