ورماندى قورعاۋ وتاندى قورعاۋمەن تەڭ

قولدانىلۋعا ءتيىستى اعاش سۇ­رە­گى­نىڭ جالپى كولەمى ەلدە 127 ملن تەكشە مەتر بولسا، سونىڭ 15 پايىزى سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىنا تيەسىلى. ونى قورعاۋ، كۇزەتۋ، ءوسىرۋ، ورتتەن ساقتاۋ جۇ­مىس­تارىمەن وبلىستىڭ ورمان شارۋاشىلىقتارىنداعى 800-دەي ادام اينالىسادى. جەرىمىزدىڭ «جاسىل بايلىعى» دەپ سانالاتىن بۇل سالانى امان ساقتاۋ ءاربىر ازاماتتى تولعاندىرادى. كە­سىل­­گەن اق قايىڭداردى كورگەندە جۇ­­رەگى شىم ەتپەيتىن ادام جوق شىعار. بىراق كەسىلگەن اعاشتىڭ ورنىنا جاڭا ءتۇپ ەگىلەتىنىن قالىڭ كوپشىلىك بىلە بەرمەيدى.

جاقىندا وبلىستاعى ورمان شارۋاشىلىعىنىڭ قۇرىل­عانىنا 75 جىل تولۋى سالتاناتتى ءىس-شارا­مەن اتالىپ ءوتتى. جيىندا سويلەگەن سوزىندە سول­تۇس­تىك قازاقستان وبلىسى اكى­مىنىڭ ورىنباسارى ءساتجان ابلا­ليەۆ مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ جالپى ەلىمىز بويىنشا بەس جىل­دىڭ ىشىندە 2 ملرد ءتۇپ اعاش وتىر­عىزۋ جونىندە تاپسىرما بەر­گەنىن ەسكە سالدى. «سونىڭ ىشىندە ءبىزدىڭ وبلىس 100 ملن ءتۇپ اعاش وتىرعىزۋىمىز كەرەك. وبلىس اكىمدىگى وسى جۇ­مىس­تاردى اتقا­رۋ­عا بارلىق جاع­­­دايدى جاساپ وتىر. سوڭعى جىل­­دارى عانا ورمان شارۋا­شى­لىق­تارىنا جارتى ملرد تەڭگە قاراجات ءبولىندى. الداعى ۋاقىتتا شارۋاشىلىقتارعا جاسالاتىن قارجىلاي كومەك ارتا بەرەدى»، دەدى س.ابلاليەۆ.

ورمانشى قىزمەتى جەڭىل جۇمىس ەمەس. قىستىڭ قاقاعان ايازى مەن جازدىڭ اپتاپ ىستى­عىندا ورماننىڭ كۇزەتى مەن قا­ۋىپ­سىزدىگىن باقىلاپ ءجۇرۋدى وڭاي شارۋا دەي المايسىز. ونىڭ ۇستىنە اعاش ەگۋ ماۋسىمىندا تاناپتارداعى وسكىننىڭ ءساتتى تامىر جايىپ كەتۋىن باقىلاپ، ۇنەمى اتتان تۇسپەي، شارۋامەن اينالىسىپ جۇرگەنى. ورمان تاناپتارىنا ءتيىستى جەرلەردى كەيبىر جەر پايدالانۋشى شارۋاشىلىقتاردىڭ جايپاپ تاستايتىنى دا سوڭعى جىلدارى ۇلكەن ماسەلە بولىپ وتىر. بۇل ورماننىڭ جايىلۋىنا كەدەرگى كەلتىرەدى جانە ونىڭ قۇنارىنا شىعاتىن جەمىستەردىڭ گۇلدەنۋىنە مۇمكىندىك بەرمەيدى.

وبلىستاعى ورمان شارۋا­شى­لىعىنىڭ مەرەيتويىنا وراي كوپتەگەن ەڭبەك سىڭىرگەن ورمان­شىعا مەملەكەتتىك جانە ۆەدومس­تۆ­ولىق ماراپاتتار بەرىلدى. سو­نىڭ ءبىرى – م.جۇماباەۆ اۋدا­نىنداعى بۋلاەۆ ورمان شارۋا­شى­لىعىندا قىرىق جىلدان ارتىق قىزمەت ەتكەن جۇماعالي بالپاڭوۆ. اقساقال قازىرگى ورمان شارۋاشىلىقتارىنىڭ ماتە­ريال­دىق-تەحنيكالىق بازاسى بۇرىن­عى­عا قاراعاندا الدەقايدا قۋاتتى ەكەنىن ايتتى. «قازىر بارلىق شا­ر­ۋا­­شىلىقتارعا كىلەڭ جاڭا تراك­تورلار، سوقالار مەن ۇلكەن سى­يىم­دىلىقتار الىنعان. بۇرىن مۇندايدىڭ ءبىرى بولمايتىن. بيىل بارلىق ورمانشىلاردى جاڭا ۋنيفورمالارمەن دە قامتاماسىز ەتتى. وسىنىڭ ءبارى – جەرگىلىكتى بيلىكتىڭ ورمان قور­عاۋ مەن ءوسىرۋ ىسىنە قامقورلىق كور­سەتىپ جاتقاندىعىنىڭ بەلگىسى. بۇل ءىستى جوعارىدان قولعا العان پرەزيدەنتكە دە ريزامىز»، دەدى ول.

وبلىس اكىمىنىڭ قۇرمەت گراموتاسىمەن ماراپاتتالعانداردىڭ اراسىندا ورمانشىلىق قىزمەت ءوتىلى 12 جىل بولعان بەرىك قا­لىقوۆ تا بولدى. قازىر ول قىزىل­جار ورمان شارۋاشىلىعى مەم­لەكەتتىك مەكەمەسىنىڭ ديرەكتورى. ول ورماندى ساۋىقتىرۋ، ساقتاۋ، قورعاۋ مەن مولايتۋ جۇ­مىس­تارىن ءبىر مەزگىلدە اتقا­رىپ، ۇنەمى ات ۇستىندە جۇرە­تىن­­دەرىن ايتتى. «حالىق اراسىندا ورمانداردىڭ زاڭسىز وتا­لىپ جاتقانى تۋرالى اڭگىمە كوپ. ءىشىنارا وندايلاردىڭ بولاتىنى جاسىرىن ەمەس. ءبىز ولارمەن كۇرەسىپ، سوتتاسىپ تا جاتامىز. كەيبىر ورمان القاپتارىنىڭ جەكەشەلەندىرىلىپ كەتكەنى جانە ولاردىڭ كەلىسىمشارت بويىنشا تەك بەلگىلى مەرزىمگە دەيىن عانا ءپروفيلىن ساقتايتىندىعى تۋرالى شارت ءبىزدىڭ جەڭۋىمىزگە مۇم­كىندىك بەرمەيدى. بىراق مۇن­داي قۇجاتى جوقتارعا سوت­ ار­قىلى ءتۇر­لى شارالار قولدا­نى­لىپ جاتىر»، دەدى ول.

كوزدىڭ كوركى، تابيعاتتىڭ سۇلۋ ءپىشىنى – جاسىل بايلىقتىڭ ازىپ-توزباۋىنا بارلىق ادام مۇددەلى. وتتەگىن شىعارىپ، كوكىرەك كوزىن اشاتىن تازا اۋانىڭ تۇراعى دا جاسىل ورمان. سوندىقتان ادام­دار­دىڭ ءبارى ولاردىڭ قور­عالۋىنا جاناشىرلىقپەن ارالاسۋى كەرەك.

سولتۇستىك قازاقستان وبلىسى