عاسىر تۇلپارىنىڭ تاعدىرى نەمەسە سايگ ۇلىكتىڭ قاسقا ماڭدايىنا تيگەن قامشى

ارعى اتاسى – ابسەنت

«ات جەتپەيتىن جەر جوق» دە­گەندى بابالارىمىز قالاي تاۋىپ ايت­قان دەسەڭىزشى. تۇياعىنىڭ دۇبىرىمەن قارا جەردىڭ ءۇستىن دۋمانعا بولەيتىن تۇلپاردى ءدال قا­زاق­تاي جاقىن تۇتقان حالىق جوق تا شىعار. جەتى قازىنا­نىڭ ىشىن­دەگى ەر جىگىتكە ەڭ جاقىنى دا جۇيرىك تۇلپار. تاريح­قا كوز جۇگىرت­سەك، الپامىس باتىر­دىڭ «باي­شۇبارى»، قوبىلان­دىنىڭ «تاي­بۋرىلى»، يساتاي­دىڭ «اق­تا­بانى» قازاق باتىر­لا­رى­نىڭ اينىماس سەرىگىنە اينالعان...

اتى «سامال» دەمەسەڭىز، زاتى جەلمەن جارىسقان ناعىز جۇي­رىكتىڭ ءوزى. ونى جۇرت «التىن تۇلپار» الامانىندا ەكى دۇركىن توپ جارعان سايگ ۇلىك رەتىندە بى­لەدى. سارتاپ دالا، جۋساندى قىردا ەركىن ويقاستاعان جۇي­رىكتىڭ ۇزاققا شابۋى ءۇشىن جالى مەن بەلى، تۇياعىنداعى جەلىنە اتبەگىلەر ايرىقشا نازار اۋدارادى. تىنىسى ەرەك، شابىسى بولەك قاناتتى ارعىماق سامال سول دودادا كوپتىڭ كوزىنە ىلىكتى. سونشاما قادالعان كوپ كوزدىڭ وزىنە زيان شەكتىرەرىن قايدان ءبىلسىن...

ءبارىن باسىنان باستايىق. 2014 جىل بولاتىن. ۇلتتىق سپورت قاۋىمداستىعى سول كەزەدەگى Nur Otan پارتياسىنىڭ (قازىرگى Amanat) قولداۋىمەن «التىن تۇلپار» اتتى الامان بايگە ۇيىمداستىردى. قۇيرىعىن جەل جەلپىگەن كىل جۇيرىك دالا ءتوسىن دۇبىرگە بولەگەن العاشقى دودادا قاراعاندىلىق باقتورى اتتى جۇيرىك شاشاسىنا جاڭ جۇق­تىر­ماي مارەگە ءبىرىنشى كەلەدى. ايتا كەتۋ كەرەك، 75 قىل قۇيرىقتى باق سىناعان وسى العاشقى الاماندا اتتار 43 شاقى­رىمعا شاپقان ەدى. كەلەسى جىلى قاشىقتىق 51 شاقىرىمعا دەيىن ۇزارتىلدى. قاتىسۋشىلار سانى دا 96-عا جەتتى. بۇل جولى قور­دايدىڭ «سا­مالى» مارە سىزى­عىن جەكە دارا كەسىپ وتەدى. جەل­مەن جارىسقان سامالدىڭ «ال­تىن تۇلپارداعى» تابىسى مەن شا­بىسىنا قالىڭ ەل قاتتى ءسۇيسىندى.

اراعا جىل سالىپ، ياعني 2017 جىلعى الاماندا سول سامال تاعى دا توپ جارادى. نەبىر مىقتى اتبەگىلەردىڭ سىنىنان وتكەن كىل جۇيرىكتى جولدا قالدىرعان سامالعا باي-باعلاندار دا، باسقالار دا قىزىعا قارايدى. ءبارى وسى جەردەن باستالدى. ول تۋرالى كەيىنىرەك...

«تۇلپار بولار ق ۇلىن جەلىدە تۇرىپ وينايدى» دەگەن سوزدە ۇلكەن ءمان جاتسا كەرەك. «سامالدى» جۇرتتىڭ ءبارى «قور­دايدىڭ جۇيرىگى» دەپ تانىعانىمەن، جانۋار شىن مانىندە تۇرار رىسقۇلوۆ اۋدانىنا قاراستى كوكدونەن اۋىلىندا تۋعان ەكەن.

«سامال» – قولتۋما جۇيرىك. ول «قو­زى­كۇرەڭ» اتتى ايعىردىڭ كىن­دى­گىنەن تارايدى. ال ەنەسى «شاديار» دەگەن بيە الەمگە ايگىلى ابسەنتتىڭ تۇقى­مى بولاتىن. ءبىر وليمپيادادا توپ جا­رىپ، ەكى وليمپيادادا جۇلدە العان «ابسەنت­تى» بىلمەيتىن قازاق جوق... «سامال­دىڭ» قىسقا­شا شەجىرەسى وسىنداي.

ايگىلى سايگ ۇلىكتىڭ باپتاۋشىسى ەسبول جاپباسوۆتىڭ سوتتالىپ كەتۋىنە باي­لانىستى، ونىڭ وزىمەن تىلدەسۋ مۇمكىن بولمادى.

ء«بىز بۇل جىلقىنى تۇرار رىسقۇلوۆ اۋدانىنا قاراستى كوكدونەن اۋىلىندا تۇراتىن يەسىنەن ساتىپ العانبىز. شىن جۇيرىكتى قولعا تۇسىرمەس بۇرىن ونىڭ الەۋەتىن بايگەلەردە بايقادىق. قايبىر جىلى قاراعاندىدا وتكەن ۇلكەن تويدا ءبىزدىڭ «تيتان» دەگەن تۇلپارىمىز توپ جاردى. «تيتانىمىز» جول تالعامايتىن كولىك ۇتقان الامانعا بىزگە دەيىنگى يەسى وسى «سامالدى» دا قوسىپ، ءۇشىنشى بولىپ شىلبىر ۇستاتتى. سول جارىستا «سامالعا» بىردەن كوزىمىز ءتۇستى. بۇدان كەيىن قۇلاندا وتكەن الاماندا «تيتان» تاعى دا ءبىرىنشى ورىن يەلەندى، «سامال» وسى جولى ەكىنشى ورىن الدى. «سامالعا» ەكىنشى ورىن بۇيىرسا دا، ءبىز ونىڭ شىن جۇيرىك ەكەنىن تانىدىق. تىنىس الىسى، قۇيرىق قاعىسى، ءاربىر قيمىلى تىم ەرەكشە كورىندى. ويلانباستان ات يەسىمەن سويلەسىپ، قولقا سالىپ، ساتىپ الدىق. قاتەلەسپەپپىز. «سامالىمىز» جيىرما ءبىرىنشى عاسىردىڭ تۇلپارى اتاندى. ەكى رەت «التىن تۇلپاردا» توپ جاردى. ۇلى الاماندا وزگە تۇلپارلاردى ماڭىنا ­جۋىت-­­
پاي، مارە سىزىعىن ءبىرىنشى بولىپ كەس­تى. ودان باسقا قانشاما دودادا توپ جاردى دەسەڭىزشى؟ ۇزدىك تۇلپاردى انىقتاۋ­عا ارنالعان ونلاين داۋىس بەرۋ راسىمىن­دە 46 مىڭ وتانداسىمىزدىڭ تاڭداۋى «سامالعا» تۇسكەنىنىڭ ءوزى كوپ نارسەنى اڭعارتا تۇسسە كەرەك»، دەيدى ەسبولدىڭ ناعاشى اعاسى ءادىلحان شىنتاسوۆ.

ونىڭ ايتۋىنشا، ەسبولدىڭ «سامال» سايگ ۇلىككە دەگەن ادالدىعى ونى جازىق­سىز جالامەن تەمىر تورعا توعىتۋعا سەبەپ بولعان...

«دوسىممەن باستەسۋگە شاق قالدىم»

وسى سايگ ۇلىك تۋرالى جازۋعا ىزدەنىپ، جاقىن تاني باستاعالى بەرى، ايتۋلى اقىن سۆەتقالي نۇرجاننىڭ مىنا ءبىر الاپات شۋماقتارى ويعا ورالا بەرەتىن بولدى:

«كەزدەردە كەيدە قارا بۇلت

ايدى بۇكتەگەن،

ۇيىمە ءۇنسىز تۇنجىراپ

قايعىرىپ كەلەم.

تالىقسىپ جاتىپ سودان سوڭ كەتەمىن

ۇيىقتاپ،

ۇيىقتاپ كەتسەم، تۇسىمدە

سايگ ۇلىك كورەم...»

دەگەن جولدار سانا تورىندە جاڭعىرىپ تۇرىپ الادى.

راسىندا دا، «سامالدىڭ» تۇرىسى دا، شا­بىسى دا، ءتىپتى وسقىرىنۋى دا بو­لەك وسى شۋماقتار ارقىلى سۋرەتتەلىپ تۇرعانداي. جوعارىدا «سامالدىڭ» تۇرار رىس­قۇلوۆ اۋدانىنداعى كوكدونەن اۋىلىندا تۋعانىن ايتتىق. العاشقى يەسى – دۋمان ماقۇلباەۆ. عاسىر تۇلپارىن ق ۇلىن كەزىندە باپتاعان دۋمان دارا جۇي­رىكتى نەگە ساتتى؟ وسى ساۋالدى دۋمان­نىڭ وزى­نە قويعان ەدىك.

«نەگىزى «سامال» قۇلاندا ەمەس، تا­رازدا وتكەن دودادا ەكىنشى ورىن الدى. شاباندوزىم قاتەلىككە بوي الدىرما­عان­دا ءبىرىنشى ورىن بۇيىرىپ تۇرعان. ونى ەسبولدىڭ ءوزى دە بىلەدى. مويىنداعان. وسىدان كەيىن «سامالدى» كىم ساتىپ العىسى كەلمەدى!؟ جول تالعامايتىن «تايوتا» كولىگىن ۇسىنعاندارعا دا ايىرباستامادىم. بىراق ەسبول ەكەۋمىز بىرگە وسكەن دوسپىز ءارى باۋىرمىز. سول بايگەدەن كەيىن ەسبول «سامالدى» وزىنە ساتۋىمدى قيىلىپ ءوتىندى. «دۋمان، بىرگە جۇرگەن دوسپىز عوي. ماعان ساتشى»، دەپ ابدەن قيىلدى. ويلاسا كەلە، 30 مىڭ اقش دوللارىنا ەسبولعا بەردىم. ەسبول قاتار وسكەن باۋىرىم بولعان سوڭ عانا «سامالدى» سوعان ساتتىم. ايتپەسە، سول كەزدە باسقا جۇيرىكتەرىمىزگە دە 50 مىڭ دوللاردان ۇسىنىپ جاتقاندار بولدى عوي. بۇل جەردە ءبارىن دوستىق شەشتى»، دەدى سايگ ۇلىكتى ق ۇلىنىنان باعىپ-قاعىپ وسىرگەن دۋمان.

«التىن تۇلپارعا» قاتىستى ءبىر قى­زىقتى ايتىپ بەرەيىن. جۇرت اسىعا كۇت­كەن العاشقى «التىن تۇلپار» الامانى باستالماي تۇرىپ، ارمان دەگەن دوسىم: «سەن بالەسىڭ عوي، «سامالدى» 30 مىڭ دوللارعا ءوز دوسىڭا قىمباتقا ساتىپ جىبەردىڭ»، دەپ قاعىتتى. مەن وعان بۇل باعانىڭ ەش قىمبات ەمەس ەكەنىن، ونىڭ بۇدان الدەقايدا باعالى جانۋار ەكە­نىن ءتۇسىندىرىپ، سول بايگەدە سامالدىڭ ءبىرىنشى ورىن الاتىنىن ايتتىم. ول سەنىڭ­كىرەمەي كۇلدى. «باستەسەيىك» دەدىم. قوماقتى قاراجاتقا باستەسەتىن كەزدە ول قولىن كەرى تارتىپ الدى. ايتىپ ايتپاي، «سامال» سول «التىن تۇلپاردا» جەڭىسكە جەتكەن كەزدە، الگى ارمان دوسىم ۇيىنە قوناققا شاقىردى. داستارقان باسىندا: ء«سال بولماعاندا جەڭىلىپ قالا جازدادىم. ءدال ايتىپسىڭ»، دەپ ريزاشىلىعىن بىلدىرگەن بولاتىن. «سامال» تۋرالى اسىق­پاي اڭگىمەلەسسەك، تاعى ءبىر كو­لەمدى ماقالا جازۋىڭا تۋرا كەلەدى. وسى ماقا­لاڭدى ماعان حابارلاسپاي جازعانىڭدا رەنجيتىن ەدىم»، دەپ كۇلدى ول ءوز ويىن تۇيىندەپ.

ءيا، كەيدە ەكى ادامنىڭ دوستىعى كوپ ماسەلەنى شەشىپ جاتاتىنى بار. دۋمان ماقۇلباەۆتىڭ سوزىنەن دە سونى تۇسىندىك. جاقىن دوسى سۇراماعاندا ول «سامالدى» ساۋدالامايتىن ەدى عوي...

ات يەسى ارقالاعان جازا

ءبىز «سامالدىڭ» قازىرگى يەسىن اب­دەن ىزدەدىك. ءبىر-ەكى بىلەتىن ازاماتقا حابار­لاس­قانىمىزدا: «ەسبولعا نە بولعانىن بىلمەيتىن بە ەدىڭ؟» دەپ وزىڭە تاڭىرقاپ قارايدى دا، ارتىن جۇمباقتاپ جاۋاپ­سىز قالدىرا بەردى. سودان كەيىن جامبىل وبلىستىق دەنە شىنىقتىرۋ جانە سپورت باسقارماسى باسشىسىنىڭ ورىنباسارى نۇرجان جولداسبەكوۆكە حابارلاسقان ەدىك. ول جەڭىس دەگەن قوردايلىق اتبەگىنىڭ ءنومىرىن بەرىپ، سول ازامات ارقىلى تابۋى­مىزعا بولاتىنىن ايتتى. جەڭىس بىزگە جاعدايدى ءتۇسىندىرىپ، ەسبولدىڭ ناعاشى اعاسى ءادىلحان شىنتاسوۆتىڭ دەرەگىن بەردى. وسىلايشا، «سامالدىڭ» قازىرگى يەلەرىنە ايدىڭ-كۇننىڭ امانىندا، ادامنان ادام جالعاپ ازەر شىقتىق. سويتسەك، بەكەر ەمەس ەكەن.

«سامالدىڭ» اقى يەسى ەسبول جاپ­باسوۆ دەگەن مەنىڭ جيەن ءىنىم عوي. ونىڭ اتاقتى اتبەگى ەكەنىن جۇرت جاقسى بىلەدى. 2017 جىلى ەڭ بەدەلدى «التىن تۇ­عىر» سىيلىعىن العان بولاتىن. ۇلتتىق سپورت­قا سىڭىرگەن ەڭبەگى از ەمەس. ەسبولعا قا­ۋىپسىزدىك كوميتەتىنىڭ ادامدارى جوق جەردەن جالا جاۋىپ، ءتۇرلى ارەكەتتى قولدان ۇيىمداستىردى. ەل تانىمايتىن دەپۋتاتتىڭ قاسىنا قوسىپ، ۇيىنە وزدەرى قارۋ لاقتىرىپ، ونى ءتىنتۋ كەزىندە تا­ۋىپ العان بولىپ، اقىرى قاماپ تاستادى. ودان كەيىن دە قۇزىرلى ورگاننىڭ ءبىر توپ قىزمەتكەرى اتقوراعا كەلدى. قىزمەتتىك كۋالىكتەرىن كورسەتتى. كىلەڭ پولكوۆنيكتەر ەكەن. قارا ءتۇستى جول تالعامايتىن كولىكپەن كەلگەندەردىڭ ىشىندە ءبىر ايەل ادام بولدى. ولار «سامالدى» الىپ كەتۋگە كەلگەندەرىن ايتتى. نە ءۇشىن ونداي قادامعا بارۋعا بەكىنگەندەرىن سۇرادىق. ىشىندە ءبىر-ەكى مال دارىگەرى بار ەكەن. ولار: «ەشقانداي ۆاكتسينا الماعان، زاڭ تالابىن بۇزعان» دەگەن سياقتى سىلتاۋلاردى ايتتى. ول جەردە تاعى بەس-التى جۇيرىك ات بار بولاتىن. ءبىز: «يەسى قاماۋدا وتىر، ءبىز بەرە المايمىز»، دەپ ايقاۋ-شۋ شىعاردىق. ولار سوتتىڭ شەشىمىن الىپ كەلەتىندەرىن ايتىپ، كەتىپ قالدى. الگى ادامداردىڭ سول كەلىسىنەن قورىقتىق. سويتتىك تە، «سامالدى» جانە وزگە اتتاردى شاراسىزدىقتان وزبەكستان اۋماعىنا ۋاقىتشا وتكىزىپ جىبەردىك. بۇل جاقتان تاۋىپ الاتىنىن انىق بىلدىك»، دەيدى ءادىلحان شىنتاسوۆ جاعدايدى ءتۇسىندىرىپ.

ونىڭ ايتۋىنشا، «سامال» باستاعان ساناۋلى تۇلپاردى وزبەكستانداعى تانىس باۋىرلارىنىڭ قولىنا قاراي تۇرۋعا بەرگەن. كەيىن كەرى قايتارىپ العان ەكەن. وسىلايشا، ايگىلى جۇيرىك الا شاپاندى اعايىن ەلىندە ءبىراز ۋاقىت باس ساۋعالاپ ءجۇرىپتى...

«الگى ازاماتتار قايتا كەلگەن كەزدە «سامالدىڭ» جوق ەكەنىن كورىپ، بۇل­قان-تالقان بولدى. ىشىندەگى ءبىر پولكوۆنيك ەسبولدىڭ اعاسىن شاقىرىپ الىپ، اتتاردىڭ قايدا ەكەنىن سۇراعان. ءتىپتى كەيىننەن قايسىبىر باپ بويىنشا قىلمىستىق ءىس اشقان. بۇل جەردە ۇلكەن ادامداردىڭ تاپسىرماسى تۇرعانىن بىردەن بىلدىك. كەيىن 5-6 تۇلپارىمىز وزبەكستاندا قالعانىمەن، «سامالدى» قايتادان الىپ كەلدىك. باسقا جەردە بابىنا كەلتىرىپ، 2020 جىلى اقشيدە وتكەن 41 شاقىرىمدىق ۇلى الامانعا قۇپيا تۇردە قاتىستىردىق. ابىروي بولعاندا ەش­كىم بىلگەن جوق. ال سول جارىستا «سامال» تاعى دا ءبىرىنشى ورىن الدى.

ۋاقىتىندا جۇيرىكتىڭ جۇيرىگىنە بالانعان «سامالعا» ءبىر بەدەلدى ادامدار «قۇدا ءتۇستى» دەگەن اڭگىمە تاراعان بولاتىن. بىراق ءارتۇرلى سەبەپپەن بۇل اڭگىمە جابىلىپ قالا بەرەتىن، اتبەگى­لەر بىلسە دە، ايتۋعا ق ۇلىقسىز سياقتى كورى­نەتىن ەدى. ەسبول جاپباسوۆتىڭ نا­عاشى اعاسى سول ءسوزدى راستادى. «بەلگىلى كىسىلەر تاراپىنان «سامالعا» دەگەن قىزىعۋشىلىق بولعانى راس. بەرىك­­تاستا وتكەن الاماندا ەسبولدى شاقى­رىپ الىپ قۇشاقتاپ: «ناعىز جىگىت ەكەن­سىڭ»، دەپ جاقسى سويلەپ تۇرعان. سول جەردە ەسبولدىڭ جاقىن دوسى، اتبەگى جىگىت ءىنىمدى شاقىرىپ: «اتتى وسى كىسى­گە سىيلاساڭشى»، دەيدى. ەسبول بولسا «سامال» دەسە ىشكەن اسىن جەرگە قوياتىن. جۇرەگى زىرق ەتكەن بويدا ەشتەڭە ايتپاي كەتىپ قالدى. مۇنى كەيىن ەسبولدىڭ ءوزى ايتىپ بەردى. اتتى سۋىتىپ، كولىككە سالار كەزدە الگى اعامىزدىڭ وققاعارلارى كەلىپتى. ەسبولدى اسقا شاقىرعانىن جەت­كىزدى ولار. ەسبول اڭگىمەنىڭ «سامال» تۋرالى بولاتىنىن ءبىلىپ، بارماي قويعان ەدى. تۇلپاردى كولىگىنە سالىپ، ول جەردەن تا­يىپ تۇردى. كەيىن الگى اتبەگى دوسى ارنايى ات باسىن بۇرىپ جاعدايدى ءتۇسىن­­دىرىپ، ماسەلەنىڭ ارتى ۋشىعىپ كەتۋى مۇمكىن ەكەنىن ايتقان. دوسى ابدەن ەسكەرتسە دە، ەسبول «سامالدى» بەرە الماي­تىنىن ايتىپ شىعارىپ سالادى. ءدال ول كىسىنىڭ قاتىسى بار-جوعىن بىل­مەيمىز عوي، بىراق وسى وقيعادان كەيىن ءارتۇرلى تۇسىنىك­سىز ارەكەتتەر باستالىپ كەتتى. اۋىلعا قۇ­زىرلى ورگان ادامدارى كەلە باستادى. باۋىرىما شابۋىل باستالعانىن ءتۇسىندىم. وسىلايشا، «سامالدىڭ» دا تاعدىرىنا قاۋىپ ءتونىپ تۇرعانىن دا ۇقتىق. قازىر ءبارى ەسىمە تۇسسە جىلاعىم كەلەدى»، دەيدى ول وتكەن شاققا كوز جۇگىرتىپ.

«قاندىقول قاستاندىقپەن ۇرۋىن-اي»

ءادىلحان شىنتاسوۆ بايانداعان وقيعا­لاردىڭ ءبارى 2017 جىلى باستاۋ العان ەكەن. سول جىلى وتكەن «التىن تۇلپار» الامانىنا «سامال» ەكىنشى رەت قاتىسىپ، تاعى دا توپ جارادى. ءبىر قىزىعى، ول بايگەگە اۋىر جاراقاتىمەن قاتىسىپتى. ءدال وسى الامان باستالار تۇستا اينالىمدا سۋىتىلىپ جۇرگەن قاس جۇيرىككە قاسكوي بىرەۋ كەلىپ، قۇلاق-شەكەدەن دىراۋ قامشىمەن اياۋسىز تارتىپ كەتكەن. «سامالدى» سوققىعا جىققان كىم؟

شىنتاسوۆ بىلاي دەيدى:

«ەسبول 2017 جىلى سامالدى سۇراعان ادامدارعا بەرمەي قويعان بولاتىن. سول جىلى ەلوردادا «التىن تۇلپار» دوداسى ۇيىمداستىرىلدى. ءبارىمىز سول جەردە جۇردىك. بايگەنىڭ الدىندا ات سۋىتىلاتىن ارنايى الاڭ بار. سوندا «سامالدىڭ» ۇستىندە شاباندوز بالامىز اقجول وتىرعان. ەلدىڭ ءبارى كورىپ تۇر. ساپتاما ەتىك كيگەن، قاپساعاي دەنەلى جىگىت شاۋىپ كەلىپ، كۇتپەگەن جەردەن «سامالدى» جۋان قامشىمەن قوس قۇلاعىنىڭ ورتاسىن كوزدەپ ۇرىپ، قاشىپ كەتكەن. ءبىر قاراساق، اتىمىز تەڭسەلىپ، الدىڭعى ەكى اياعى بۇگىلە قۇلاپ بارادى. جابىلىپ ورنىنان تۇرعىز­دىق. سول كەزدە ەسبول ابدەن اشۋلاندى. «ەندى بۇل الامانعا قوسا المايمىز عوي. قۇلاعىنىڭ ارتىنان قان اعىپ تۇر»، دەدى. اقجول جىلاپ جىبەردى. «اعا، مەن بەكەر كەلدىم بە؟ شا­بايىنشى، كورەيىنشى، السىرەپ بارا جاتسا، شىعارا سالامىز جارىستان»، دەپ قيىلدى. اقىلداسا كەلە، جارىسقا قوستىق. ودان ءارى ءوزىڭ بىلەسىڭ، تەكتى جا­نۋار عوي، سوققى السا دا سىر بەرمەي ءبىرىنشى بولىپ كەلدى. الگىندەي كوكپارشىنى جاي ادام جىبەرمەيدى عوي. ارتىندا ۇلكەن ادام تۇرعان بولار دەپ توپشىلايمىز.

ەسبولعا جابىلعان جالا، كونتراباندا دەگەن اڭگىمە، قىرعىز دەپۋتاتپەن وتىرىك بايلانىستىرۋ، قاساقانا قارۋ لاقتىرىپ كەتۋ سەكىلدى جاعدايلاردى ايتسام، سەريال سياقتى. ونىڭ ءبارىن سۇحبات الساڭ، كەيىن ايتا جاتارمىن. سەبەبى بۇل بولەك اڭگىمە. باۋىرىم ءالى اباقتىدا وتىر. ال ءبىزدىڭ ەسبولمەن بىرگە سوتتاعان قىرعىز دەپۋتاتى بولعان دامير اسىلبەكۋلۋ بۇگىندە بوستاندىققا شىقتى. ءتىپتى ونى سادىر جاپاروۆ ارنايى ماراپاتتادى. ءبىز دە ەسبولدىڭ جالادان ارىلىپ، بوستاندىققا شىعاتىنىنان ءۇمىتىمىزدى ۇزبەيمىز»، دەيدى ءادىلحان شىنتاسوۆ.

باتىراشتار ءالى بار ەكەن...

تالايلارعا ارمان بولعان «سامال» تەك ءتىرى قالدى دەمەسەك، تاعدىرى ايگىلى «قۇلاگەردەن» ەش كەم ەمەس. قۇلاقتان تيگەن سوققىدان امان قالعانى عانا قۋانتادى. وسىندايدا بەلگىلى اقىن باقىتجان الدياردىڭ:

ء«ومىرىم ءومىر ەمەس، سۇراق بەلگى،

كوڭىلىم كوپ كەششەدەن جىراقتا ءولدى.

ۋاقىتتىڭ بايگەسىنەن قۇلاگەرىم،

قۇداي-اي، قۇلاپ كەلمەي،

 جىلاپ كەلدى.

قۇلاگەر قۇلامادى، جىلادى كەپ،

قۇدايدىڭ قانداي قيىن سىناعى دەپ.

تۇنجىراپ كوز الدىمدا تۇرادى كوپ،

تىم قۇرىسا جۇباتسامشى

ءبىر-اق رەت.

تۇرادى تۇلپار قۇلا تۇرالاعان،

تۋاتىن جان ەدىك قوي ءبىر انادان.

جانۋار، سەن جىلقى ەدىڭ،

مەن جالقى ەدىم،

كوپ كەششە جۇيرىكسىڭ دەپ كىنالاعان»، دەپ كەلەتىن ولەڭ جولدارى ويعا ورالا بەردى.

وسىنداي قاسكوي كەلىپ، دىراۋ قام­شىسىمەن باستان ۇراتىنداي، جانۋاردىڭ نە جازىعى بار ەدى؟ قوينىنا بالتاسىن جاسىرعان باتىراشتار جيىرما ءبىرىنشى عاسىردا دا بار ەكەن عوي دەيسىڭ...

ءادىلحان شىنتاسوۆ جاڭا قازاق­ستاننىڭ جاڭا بيلىگى بىرگە سوتتالعان قىر­­عىز دەپۋتاتى سياقتى ەسبولدى دا اقتاپ، بوستاندىققا شىعارعانىن كور­گىسى كە­لەدى. سولاي بولاتىنىنا سەنگىسى كەلەدى. «ۋاقىتىندا ەسبولدى اياقتان شالعان­­داردىڭ ءبارى ءىستى بولدى. ۋاقى­تىندا بەي­نە­ۇندەۋ جاساعانىمدا ەسكى بيلىك نازار اۋدار­ماپ ەدى. ەندى جاڭا بيلىك جاڭا­شا قادام جاسايتىن شىعار»، دەيدى ول.

ءبىر جاقسىسى، بۇگىندە «سامالدىڭ» كىندىگىنەن تاراعان بىرنەشە ق ۇلىن قۇل­دى­راڭداپ ءوسىپ كەلەدى. «قۇلاگەردەن» قال­ما­عان ق ۇلىن «سامالدان» قالدى. بايگەگە شابا ال­مايدى دەمەسەڭىز، «سامال» قور­داي­­دىڭ قوڭىر جەلىنە جالىن تاراتىپ ءجۇر.

نەگە ەكەنىن قايدام، مەنىڭ قۇلا­عى­ما سوققىعا جىعىلعان «سامال» مەن ۋاقى­تىندا «سامالدى» مىنگەن شاباندوز اق­جولدىڭ زارلى داۋسى كەلە بەردى. اششى ءۇن...

جامبىل وبلىسى،

قورداي اۋدانى