پاريجگە سىيماعان پول

تىرشىلىككە پايداسىز تالانتتىڭ بارى مەن جوعى تۋرالى بۇلقىنا سوي­­لەۋىمىزگە پول گوگەننىڭ ءومىرى سە­بەپ بولىپ وتىر. كوزىنىڭ تىرىسىندە شال­قىپ ءومىر سۇرمەگەن سۋرەتشىنىڭ كار­تينالارىن ەشكىم مەنسىنبەپتى. ءتىپتى ءوز ورتاسىندا مويىندالعان جوق: تالانتسىز سۋرەتشى دەستى. سويت­كەن پول گوگەننىڭ تۋىندىلا­رى قازىر ەسسىز اقشاعا ساتىلادى. ماسەلەن، ونىڭ ايگىلى «توي قاشان؟» اتتى كارتيناسى 300 ميلليون دوللارعا ساتىلدى. سۇمدىق. ەڭ قى­زىعى ءھام ەڭ وكىنىشتىسى، بۇل «سۇم­دىقتى» گوگەننىڭ ءوزى كورگەن جوق.

ەجەن انري پول گوگەن، نەگى­زىنەن فرانتسۋز سۋرەتشىسى دەپ اتالادى. الايدا ونىڭ اكەسى – فرانتسۋز، ال اناسى پەرۋاندىق – ارعى تەگى يسپاندار مەن ۇندىلەرمەن بايلانىسادى. سۋرەتشىنىڭ ءوزى دە بالالىق شاعىن پەرۋدە وتكىزدى (كارتينالارىندا ەكزوتيكالىق تابيعات ءجيى كەزدەسەتىنى سودان). ونەرگە تازا اۋەس­­قويلىقپەن كەلگەن ول سۋرەت سالۋ­­دى ەشكىمنەن ۇيرەنبەگەن، وقى­ماعان.

جالپى، گوگەننىڭ سۋرەتتەن باسقا دا ىسكە ەبى ءھام ارمان-ماقساتى كوپ بولعان. ماسەلەن، ول سوناۋ با­لا كەزىندە تەڭىزشى بولدى. اتا-انا­سىمەن اتلانت مۇحيتىن ەكى رەت كەسىپ وتكەن پول تەڭىزدەن ەرەك­شە اسەرلەندى. ءتىپتى سودان كەيىن تەڭىزشى بولۋدى ارماندادى. فرانتسياعا ورالعان سوڭ پول تەڭىز ءىسىنىڭ نەگىزدەرىن يگەرىپ، كەمە جۇرگىزۋشىسىنىڭ كومەكشىسى بولىپ جۇمىسقا ورنالاستى. بىرنەشە جىلدار بويى ۋاقىتىن سۋدا جۇزۋمەن وتكىزدى.

گوگەن العاشقى سۋرەتتەرىن، شامامەن 25-27 جاسىندا سالا باستادى. ال وعان دەيىن ول ءجۇزۋدى تاستاپ، پاريجگە كوشتى، ۇيلەندى، دەلدال بولىپ مانساپ قۋدى ءھام بەس بالالى اكە اتاندى. دەگەنمەن، سۋرەتشىنىڭ ما­زاسىز تابيعاتى ونى ءبىر جەردە تۇراقتاتپادى: گوگەن قايتادان الەم­نىڭ ءتۇۋ ءبىر تۇكپىرىنە قاشتى. تايتيگە.

ايتا كەتەيىك، ول بۇعان دەيىن دە تايتيگە بارىپ، 1891-1893 جىلدارى سەكسەنگە جۋىق كارتينا سالعان ەدى. وسى ۋاقىتتا سۋرەتشى ءونىمدى ەڭبەك ەتتى. كەيىن ۇلكەن قالالارعا قايتا ورالعانىمەن، سول قوعامداعى كەيبىر تۇسىنىكتەردى قابىلداي المادى: وركەنيەتتەگى كەيبىر جيىركەنىشتى جايتتارعا توزبەدى ءھام قىسىم كوپ دەپ سانادى. سول ءۇشىن دە ەۋروپادا ءومىر سۇرە المادى. تايتي، پەرۋ، ماركيزا ارالدارىندا كوشىپ ءجۇردى. ال سىنشىلار «سۋرەتشى نە ءۇشىن پاناماعا، ودان مارتينيكاعا نەمەسە تايتيگە ساياحاتتاۋى كەرەك؟ شابىت ساپاردا ەمەس، سۋرەتشىنىڭ جۇرەگىندە. تالانتتى سۋرەتشى ناعىز ناتۋرانى پاريجدەن دە تابا الادى» دەپ شۋلاستى. بالكي، گوگەندى پاريجگە سىيدىرماعان دا وسى «قاڭقۋ».

ونىڭ شىعارماشىلىعى، نە­گىزىنەن پوستيمپرەسسيونيزم باعى­تىندا جازىلدى. سۋرەت­شىلەردىڭ قالامى، كوبىنەسە تابيعات­قا جا­قىن. تابيعاتپەن تىلدەسەدى، تابي­عاتتى جىرلايدى. گوگەن دە سولاي. ول كارتينالارىندا ادام مەن تابيعاتتىڭ ۇيلەسىمىن، تاۋەلدىلىگىن، ەكى كەڭىس­تىكتەگى سۇلۋلىقتى، جى­لىلىقتى، جارىقتى بەينەلەيدى.

پول ناتيۋرمورتتى ارقاشان تا­بيعاتقا قاراماي، تەك ءوز قيالىمەن جازعان. كوبىنەسە جانرلاردى ارالاس­تىرىپ، ماسەلەن، پورترەت پەن ناتيۋرمورتتى بىرىكتىرىپ سالا بەرەدى. ۆان گوگ «كۇنباعىستاردى» سالعان كەزدە گوگەن ونىڭ جۇمىس ىستەپ تۇر­عانىن بەينەلەيتىن كارتينا جازدى.

سونداي-اق سۋرەتشى قىشتان قۇمى­را جاساۋدى دا بىلەتىن. ول مۇسىندەپ، قىش ىدىستاردى قۇمىرا دوڭگەلەگىن پايدالانباي كۇيدىرەتىن. گوگەن شە­بەرحاناداعى بۇل تۋىن­دىلارىنىڭ ءبارىن، تەك قولمەن ىستەدى. سودان بولار، ولارداعى ساندىك ەلەمەنتتەر ءسال ورەسكەل، بى­راق وتە ەرەكشە كورىنەتىن.

ال قارجىلىق قيىندىقتار سۋ­رەتشىنى اعاش ويۋعا دا ۇيرەتتى. ول بۇل كاسىپكە بوياۋ الۋعا اقشاسى جوق تۇستا شابىتىن قۇرتۋ ءۇشىن قىزىقتى. ويداعى كارتيناسىن مىڭ بوياۋمەن ەمەس، پىشاقپەن تاق­تانى ويىپ سالدى. ءتىپتى مار­كيزاداعى ءۇيىنىڭ اعاش ەسىكتەرىن ويۋ-ورنەكتەرمەن ءوزى بەزەن­دىرگەن. گوگەن – مىقتى.

ءىنجىل ماتىندەرىن مۇقيات زەرتتەگەن سوڭ سۋرەتشى سونىڭ جەلىسىمەن ءتورت كارتينا جازادى. ول ءار تۋىن­دىدا عايسا پايعامباردىڭ بەي­نەسىندە ءوزىن سۋرەتتەيدى. بۇل ناعىز داۋ تۋعىزاتىن كەنەپتەر ەدى. كەيىن اۆتور ولاردىڭ ءبىرىن جۇرتتان جاسىرىپ ۇستادى.

گوگەننىڭ تاعى ءبىر اسىرە تالانتتى سۋرەتشى ۆان گوگپەن دوس بولعانىن بىلەمىز. ۆان گوگتىڭ قۇلاعىن كەسەتىن اتى-شۋلى اڭگىمەسى دە وسى گوگەننىڭ تۇسىندا بولعان. شىعارماشىل جانداردى ءتۇسىنۋ قيىن دەيمىز. ولاردىڭ ميىندا كەز كەلگەن مينۋتتا ءبىز ەلەستەتە المايتىن جارىلىستار بولۋى ابدەن مۇمكىن. قۇلاق كەسۋ دە، مىنە، وسىنداي جارىلىستىڭ سالدارى بولسا كەرەك. القيسسا.

سۋرەتشى ءومىرىنىڭ سوڭىندا كوپ ەڭبەك ەتتى. مۇحيت حالىقتارىنىڭ شىنايى ءومىرى مەن كۇندەلىكتى تۇر­­مىسىن جەرگىلىكتى اڭىز-اپسا­نالارمەن ءوزارا بايلانىستىرىپ سۋرەت سالا بەردى. الايدا بۇل ونىڭ اۋرۋىنا، جان كۇيزەلىسىنە، ءتىپتى تۇرمىستىق احۋالىنا دا كومەكتەسە المادى. ءسويتىپ ءوزى شەبەر، ءوزى تەڭىز­شى، ءوزى سۋرەتشى پول گوگەن 1903 جىلى 54 جاسىندا ءوز-وزىنە قول جۇم­ساپ، ومىردەن ءوتتى.

داڭق سۋرەتشىگە قايتىس بولعان­نان كەيىن قوندى. 1906 جىلى پاريجدە وتكەن كورمەدە گوگەننىڭ 227 كارتيناسى قويىلىپ، قوعامدى ءدۇر سىلكىندىردى. ومىردەن الدەقاشان ءوتىپ كەتكەن سۋرەتشىنىڭ جۇلدىزى ەندى جانعانداي، شىعارمالارى قايتا تۋعانداي بولدى. ارينە، بۇل دا ادىلەتسىزدىك.

ايتا كەتەيىك، سومەرسەت موەم­نىڭ «اي مەن قاراباقىر» («لۋنا ي گروش») رومانىنىڭ ءپروتوتيپى – پول گوگەن. سونداي-اق گوگەننىڭ قۇر­مەتىنە مەركۋريدەگى كراتەر «پول گوگەن» دەپ اتالادى.