قوعام • 19 قاڭتار، 2022

سارى قوشقار باتىردىڭ ساۋىتى

قوستاناي وبلىسى ارقالىق قالالىق دالا ولكەسى مۇراجايىندا سارى قوشقار باتىردىڭ كىرەۋكە ساۋىتى ساقتالعان. تاريحي جادىگەردى مۇراجايعا 1973 جىلى امانگەلدى مەموريالدىق مۋزەيىنىڭ ديرەكتورى جاڭبىرشى جاڭعابىلوۆ تاپسىرعان.

ازامات ەسەنجول

تورعاي جۇرتى قولى اشىق جومارت، سوزگە شەشەن، قيىن ساتتە جول تابا بىلگەن كوسەم، اۋزى دۋالى اۋليە، بولجاعانى قاتە كەتپەيتىن كورىپكەل دەپ دارىپتەيتىن سارى قوشقار داۋ ۇلى قابىرعا وزەنىنىڭ سۋى مەن شابىندىعى مول قوڭىرتۇبەك دەگەن جەرىندە ءومىر سۇرگەن. بەيىتى دە سوندا. جاسىنىڭ ۇلعايىپ قالعانىنا قاراماستان قوشقار باتىر 1837-1847 جىلدارى كەنەسارى حان باستاعان رەسەي وتارشىلدىعىنا قارسى ۇلت-ازاتتىق كوتەرىلىسىنە قاتىسىپ، جان-جاقتى قولداۋ كورسەتكەن. حان كەنە دە قارت باتىردى قادىرلەپ، سىيلاعان.

قوشقار بابامىز حالىق باتىرى امانگەلدىنىڭ اتاسى يمانمەن تۋىس قانا ەمەس، جاقىن دوس بولعان. ەل ىشىندە ەكى باتىردىڭ دوستىعى تۋرالى ەسكى اڭگىمەلەر جەتەرلىك. سونىڭ ءبىر مىسالى رەتىندە قارت جۋرناليست بوگەتباي الماعامبەت ۇلىنىڭ «سارى قوشقار باتىر» اتتى ماقالاسىنان ءۇزىندى كەلتىرەيىك:

«كەنەسارى حان تورعايدان وڭتۇستىككە اۋعاندا ەل جاقسىلارىنا ادامدارىن جۇمساپ، وزىنە ەرۋدى تالاپ ەتكەن. قوشقارعا يمان باتىردى جۇمساعان.

− حانعا سالەم ايتا بار. رەنجىمەسىن. ەندى وعان ەرە المايمىن. جاس ۇلعايدى. بۇل ساپاردا حاننىڭ جولى بولمايدى، − دەپتى يمانعا قوشقار باتىر. − قىرعىز جەرى تاۋ-تاستى وتكەل بەرمەيدى. قازاقتىڭ دالادا وسكەن جىلقىسى تاۋ-تاستى جەرگە جارامايدى. ادامدار دا قىرعىز جەرىنىڭ وي-شۇقىرىن بىلمەيدى. ولار جەرىن سوعىسسىز بەرمەيدى. سوعىس بولادى. ونىڭ ارتى جاقسىلىقپەن بىتپەيدى. سەن حاننىڭ وڭ جاعىندا وتىرىپ، قويدىڭ باسىن تارتقاندا كوز مايىن كوپ جەپ ەدىڭ، سەن قالا المايسىڭ. نە كورسەڭ دە حانمەن بىرگە كور. سەن مەنەن بوزتارلان اتىمدى دامەتىپ كەلگەن شىعارسىڭ. ءمىنىپ كەت. سەن ەلگە ورالمايسىڭ. بوزتارلان قوڭىرتۇبەككە كەلىپ ولەر» دەپ ايتقان» دەيدى. شىنىندا، قاريالار باتىردىڭ بوزتارلانى تۋعان جەرىنە امان-ەسەن كەلگەندىگىن ايتىپ وتىراتىن.

جالپى، سارى قوشقار باتىردىڭ ۇرپاقتارى اتا داڭقىنا ساي بولعان. ونىڭ ۇلكەن بالاسى اياپبەرگەن ايتۋلى بي بولسا، نەمەرەسى بيجان 1916 جىلى پاتشانىڭ قازاق جاستارىن قارا جۇمىسقا الۋ جونىندەگى جارلىعىنا قارسى شىعىپ، ورىنبور مەن سانكت-پەتەربۋرگكە تورعايدان بارعان اتاقتى ءتورت ادامنىڭ ءبىرى. بيجاندا باتىردىڭ كىرەۋكە ساۋىتى ساقتالعان دەيدى. ول كىسى ۇزىن بويلى، دەنەلى ادام بولسا دا، اتاسىنىڭ ساۋىتىن كيگەندە تىزەسىنەن ءتۇسىپ، يىقتارى سالبىراپ تۇرادى ەكەن.

كۇننىڭ ماڭىزدى جانە وزەكتى جاڭالىقتارىن «ەگەمەن قازاقستان» تەلەگرام كانالىنان وقىڭىز