وسىدان 80 جىل بۇرىن, 1941 جىلدىڭ قاراشاسىندا تەاتر جاڭا عيماراتقا قول جەتكىزدى. بۇگىندە شاھاردىڭ ەڭ كورىكتى اۋدانىندا اسقاقتاپ تۇرعان ونەر وشاعى الماتىداعى بىرەگەي ساۋلەت ەسكەرتكىشتەرىنىڭ توبىنا كىرەدى. ەۋروپا ارحيتەكتۋراسى ۇلگىسىندە سالىنعان كلاسسيكالىق ونەر وشاعى كوپتىڭ كوڭىل تورىندە ەڭ الدىمەن وسى ەڭسەلى عيماراتىمەن قوناقتاپ قالعان. وپەرا مەن بالەت ونەرىنىڭ قالىپتاسىپ, قانات جايۋىنا بايلانىستى تەاتر دامۋىنىڭ ءارتۇرلى كەزەڭدەرىندە ونىڭ ايدەنتيكاسى دا وزگەرىپ وتىردى. زامانا وزگەرىسىنە وراي ءارتۇرلى ايدەنتيكانى ۋاقىت رۋحىنا سايكەس كەلەتىن بىرىڭعاي ستيلگە باعىندىرۋ جانە ونىڭ بەلگىسىندە تەاتردىڭ باي مۇراسىن كورسەتۋ ماسەلەسىنىڭ تۋىنداۋى – قالىپتى زاڭدىلىق.
«اباي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق وپەرا جانە بالەت تەاترى – العاشقى قازاق وپەرالارى مەن بالەتتەرىنىڭ بەسىگى, ارتىستەردىڭ, كومپوزيتورلاردىڭ, ديريجەرلەردىڭ, سۋرەتشىلەر مەن رەجيسسەرلەردىڭ الماماتەرى بولىپ تابىلاتىن قازاقستاننىڭ كاسىبي مۋزىكالىق ونەرىنىڭ ناعىز سيمۆولى. العاش حح عاسىردىڭ 30-جىلدارى مۋزىكالىق ستۋديا رەتىندە پايدا بولعان اباي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق وپەرا جانە بالەت تەاترى بيىل 88-ماۋسىمىنىڭ شىمىلدىعىن ءتۇردى. تەاتر بىرتىندەپ جۇزجىلدىق مەرەيتويىنا قاراي قادام باسىپ كەلەدى. 1941 جىلى تەاتر ءوزىنىڭ جەكە عيماراتىن العاننان كەيىن ونەر ورداسى ءۇشىن ماڭىزدى سانالاتىن «اكادەميالىق» مارتەبەگە يە بولدى. بۇگىن, 80 جىلدان كەيىن اباي اتىنداعى قازۇوبت ءوزىنىڭ تاريحي عيماراتىندا جاڭا «ۇلتتىق» مارتەبەسىن يەلەندى. ءومىر ءبىر ورىندا تۇرمايدى, ءبىز بەلسەندى تۇردە العا جىلجي بەرەمىز جانە ۋاقىتقا ساي دامىپ وتىرۋدى مۇرات تۇتامىز», – دەيدى تەاتر ديرەكتورى مىندەتىن اتقارۋشى تاير قاراتاەۆ.
2021 جىلى قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇكىمەتىنىڭ قاۋلىسىمەن تەاتر اباي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق وپەرا جانە بالەت تەاترى بولىپ قايتا اتالدى. تەاتر ومىرىندەگى بۇل ماڭىزدى وقيعا ۆيزۋالدى ءستيلدى وزگەرتۋگە تۇرتكى بولدى, ەندى ەلىمىزدىڭ باس تەاترىندا عيماراتتىڭ بىرەگەي ساۋلەتىن باسا كورسەتۋ ارقىلى تاريحقا تۇسپال جاساعان جاڭا زاماناۋي لوگوتيپ پايدا بولدى. ونەردەگى وسى ەلەۋلى وقيعاعا وراي ۇيىمداستىرىلعان ءباسپاسوز ءماسليحاتىندا ءسوز العان قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن ءارتىسى شاحماردان ءابىلوۆ, بالەت ترۋپپاسىنىڭ جەتەكشىسى گۇلجان تۇتكىباەۆا تەاتردىڭ وتكەن كۇنىنەن قىزىقتى سىر شەرتىپ, تاريحتى جاڭاشا بەزبەندەگەن لوگوتيپ ءۇشىن جۇرەكجاردى قۋانىشىن ءبىلدىردى.
لوگوتيپ قىزىل جانە قارا تۇستەن تۇرادى. سەبەبى تەاتر تاريحىنا كوز جۇگىرتسەك, الپىس, جەتپىس جىل بۇرىنعى سپەكتاكل افيشالارى وسى ەكى تۇستە عانا دايىندالاتىن. ال ABAY دەگەن جازۋ ۇلى شايىردىڭ العاشقى ولەڭدەرى باسىلىپ شىققان باسپانىڭ ارابشا ستيلدەگى يرەك قارپىنىڭ ۇلگىسىمەن ۇيلەستىرە تاڭدالعان. تەاتردىڭ ۇلتتىق ماڭىزى ەسكەرىلە وتىرىپ, جاڭا لوگوتيپ وزەگىنەن ەسكى تاريحقا قۇرمەت وسىنداي ىزدەنىستەرمەن بايىتىلىپ, كورىنىس تابادى. «جۇمىس ءبىر جارىم جىلعا سوزىلدى: ءبىز مۇراعات ماتەريالدارىن تىنىمسىز زەردەلەدىك, كوپتەگەن ەسكى افيشا مەن جازبانى اقتاردىق, ديزاينەرلەرىمىز عيماراتتىڭ ساۋلەتىن كىرپىشىنە دەيىن زەرتتەپ, تەاتردىڭ ءار بۇرىشىن سۋرەتكە تۇسىردىك», دەيدى ءوز جۇمىسىنىڭ قىر-سىرىمەن تانىستىرعان SEED اگەنتتىگىنىڭ كرەاتيۆتى ديرەكتورى نايل مۋراتوۆ. سونىمەن قاتار تاعى ءبىر مىندەت عيماراتتىڭ بىرەگەيلىگى مەن سۇلۋلىعىن, ونىڭ ۇلتتىق ەرەكشەلىكتەرىن جەتكىزۋ بولدى – تەاتر ءجيى گاسترولگە شىعادى, سوندىقتان لوگوتيپتى شەتەلدىك قاۋىمنىڭ قابىلداۋىنا سايكەستەندىرۋ ماڭىزدى بولدى. ءسويتىپ عيماراتتىڭ سىرتقى عانا ەمەس, سونىمەن قاتار ىشكى ساۋلەتتىك بولشەكتەرىنەن شابىت الاتىن ادەمى شەشىم تابىلدى. عيماراتتىڭ ىشكى ەرەكشەلىكتەرى ساۋساق ىزدەرى سياقتى, ءار دەتالى شەبەردىڭ قايتالانبايتىن قولتاڭباسىمەن كومكەرىلگەنى بەلگىلى بولدى. ءدال وسى ارحيتەكتۋرالىق ەرەكشەلىكتەر قولدان جازىلعان لەتتەرينگكە نەگىز ەتىپ الىندى. لوگوتيپتەگى ءار ءارىپ تەاتردىڭ سىزباسىن جەتكىزەدى. نەگىزگى گرافيكالىق ەلەمەنت – بۇل تەاتردىڭ ىشكى جانە سىرتقى ديزاينىندا ءجيى قايتالاناتىن ويۋ ەلەمەنتى.
الماتى
