كوروناۆيرۋس: الەمدەگى احۋال

الايدا ەلدە ۆيرۋس جۇقتىرۋ ستاتيستي­كاسى بىرقالىپتى. قايتا ءبىراز باياۋ­لا­عانى بايقالادى. دەمالىستا 25 063 ناۋ­قاس تىركەلگەن. ولاردىڭ 1 541-ءى بالا، 398-ءى مە­ديتسينا قىزمەتكەرى. جۇمادا 26 488 ادام ۆي­رۋس جۇقتىرسا، 4 قاراشادا 27 377 ازا­مات ىندەتكە شالدىققان.

ۋكراينادا كوروناۆيرۋس جۇقتىرعان­داردىڭ جالپى سانى 3،06 ملن-عا جەت­كەن. ۆاكتسينالاۋ ناۋقانى جاريالان­عاننان بەرى 11 296 341 ادام ەكپە سال­دىرعان. 7 858 507 ازامات تولىق ەكى كومپونەنت سالدىردى.

ۋكراينا سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ مالىمدەۋىنشە، ەۋروپالىق وداق ۋكراينا­دا كوروناۆيرۋس جاعدايلارىنىڭ ارتۋىنا جانە جالپى ەۋروپادا Covid-19-عا قاتىستى احۋالدىڭ ناشارلاپ كەتۋىنە بايلانىستى ەلدى «جاسىل تىزىمنەن» شىعاردى. ەۋروپالىق وداق شەشىمى كەلەسى اپتادان باستاپ كۇشىنە ەنەدى.

ۋكراينا 15 شىلدەدەن بەرى «جاسىل تىزىمدە» ەدى. وسى تىزىمدەگى ەلدەردىڭ ازاماتتارى ەۋروپاعا ەشبىر شەكتەۋسىز كىرە الاتىن. ءار ەكى اپتا سايىن ەلدەردەگى احۋال­دار سارالانىپ، ءتىزىم قايتا قارالىپ وتىرادى.

رەسەيدە دە COVID-19 ۆيرۋسىن جۇق­تىرۋ بويىنشا رەكورد جاڭاردى. وت­كەن سەنبىدە ەلدەگى 85 ايماقتان بارلىعى 41 335 ادام ىندەتكە شالدىققان. ءولىم سانى شامامەن 1 200-گە جەتكەن.

ۆيرۋس جۇقتىرعانداردىڭ ەڭ كوبى – ماسكەۋ تۇرعىندارى. ەل استاناسىن­دا سەنبىدە 6 880 دەرەك تىركەلگەن. ودان كەيىن 3 138 ناۋقاس سانكت-پەتەر­بۋرگ­تە، ماسكەۋ وبلىسىندا 3 085 ادام كورو­نا­ۆيرۋسقا شالدىققان. جالپى پاندەميا باستالعالى رەسەيدە 8 755 930 ادام ۆيرۋس جۇقتىرعان.

ال ءولىم-ءجىتىمنىڭ ءورشىپ تۇرعانىنا ەكى اپتا بولدى. 1 كۇن بويى كۇنىنە مىڭ­نان استام ادام ۆيرۋس سالدارىنان كوز جۇمعان. دەمالىس كۇندەرى قايتىس بول­عان­دار سانى 1 188-گە جەتتى. پاندەميا باس­تالعالى بەرى ۆيرۋستان 245 635 ازامات قايتىس بولعان.

ناۋقاستار كوبەيگەن ايماقتار قا­تارى­نا جوعارىدا اتالعانداردان بولەك بەلگورود، ساراتوۆ، تۇمەن، چەليابى، يارو­سلاۆ، ماگادان وبلىستارى مەن كراس­نويار، تاتارستان، تىۆا مەن چۋۆاشيا ايماق­تارى كىرەدى.

ىندەتتىڭ ءورشۋىنىڭ سالدارىنان ەل پرەزيدەنتى ۆلاديمير پۋتين جالاقىسى ساقتالاتىن دەما­لىس كۇندەرىن جاريالادى. رەسەيلىك­تەر وتكەن اپتادا، ياعني 30 قازان مەن 7 قا­راشا ارالىعىندا جۇمىسقا بارماسا دا، جالاقىسىن تولىق الدى. كەي ايماقتار بۇل رەجىمدى ۇزارتۋدى جوسپارلاپ وتىر.

ەۋروپادا كوروناۆيرۋسقا قاتىستى احۋال ناشارلاعان تاعى ءبىر ەل – گەرمانيا. كەشە روبەرت كوح ينستيتۋتى پاندەميا تاريحىنداعى انتيرەكورد تۋرالى حابار­لادى. گەرمانيادا كوروناۆيرۋس جۇقتىرعانداردىڭ تاۋلىكتىك ماكسيمۋمى تىركەلدى. ءبىر كۇندە 33 949 ادام اۋرۋعا شالدىعىپ، 165 ناۋقاس قايتىس بولدى.

ءبىر اپتا بۇرىن كوروناۆيرۋس جۇقتىرۋ كورسەتكىشى تاۋلىگىنە 28 037 جاعدايدى قۇراعان-دى. كوروناۆيرۋس وسىنداي قار­قىنمەن تارالسا، جاقىندا جۇقپالى اۋرۋحانالاردا ورىن بولمايدى دەيدى دارىگەرلەر.

بۇگىنگى تاڭدا COVID-19-عا قارسى ۆاكتسينانى گەرمانيانىڭ 12 جاسقا تولعان تۇرعىندارىنىڭ 66،8%-ى سالدىرعان.

ۇلىبريتانيادا دا كوروناۆيرۋستىڭ تارالۋ قارقىنى ارتىپ كەلەدى. زەرتتەۋ ماتەريالدارىنا سايكەس، 2020 جىل­دىڭ مامىر ايىنان باستاپ ەڭ جوعارى كورسەتكىش كەشە تىركەلدى. وتكەن تاۋلىك­تە SARS-CoV-2 ىندەتىنە دۋشار بولعان 41 299 ازامات انىقتالدى.

ەل ۇكىمەتىنىڭ مالىمەتى بويىنشا، ۆيرۋس جۇقتىرعان ناۋقاستاردىڭ جالپى سانى 9 171 660-قا جەتتى. ال سوڭعى 24 ساعات ىشىندە 214 ناۋقاس قايتىس بولدى.

قازىرگى ۋاقىتتا ۆيرۋسقا قارسى ەكپەنىڭ ءبىرىنشى كومپونەنتىن 50 071 683 ادام العان. بۇل جالپى حالىقتىڭ 73،8%-ى. ال 45 752 487 بريتاندىق، ياعني حالىقتىڭ 67،4%-ى تولىق ۆاكتسينالاۋ كۋرسىنان ءوتتى.

دۇنيەجۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمى ءولىم-ءجىتىمنىڭ جوعارىلاۋىنا جانە كوروناۆيرۋس ينفەكتسياسىنىڭ تارالۋىنا الاڭداۋشىلىق بىلدىرەدى. ۇيىم باسشىسى تەدروس گەبرەيەسۋس كوروناۆيرۋستان قايتىس بولۋ دەرەكتەرىنىڭ 50-دەن استام ەلدە كۇرت وسكەنىن مالىمدەدى.

«وتكەن اپتادا 56 ەل COVID-19 سالدارىنان ءولىم-ءجىتىمنىڭ 10%-دان اسقانىن حابارلادى»، دەدى ت.گەبرەيەسۋس. ددۇ باسشىسىنىڭ ايتۋىنشا، اپتا سايىن ۆيرۋستان قايتىس بولعانداردىڭ سانى 50 مىڭنان استام ادامدى قۇرايدى. وسىعان بايلانىستى گەبرەيەسۋس دامىعان ەلدەر مەن ۆاكتسينا وندىرۋشىلەرىن COVAX حالىقارالىق باعدارلاماسىنا بەلسەندى قاتىسۋعا جانە ۆاكتسينالاردى ساتىپ الۋ ءۇشىن افريكالىق جۇمىس توبىنا ءدارى-دارمەكتەردى جىبەرۋگە شاقىردى. وسى رەتتە ۇلىبريتانيا اقش-تىڭ Merck جانە Ridgeback Biotherapeutics فارما­كونتسەرنى ازىرلەگەن COVID-19 Lagevrio (Molnupiravir) ءدارىسىن قولدانۋ­دى ماقۇلداعان الەمدەگى العاشقى ەلگە اينالىپ وتىر. مەديتسينالىق ءونىمنىڭ ۆيرۋستىڭ تارالۋى مەن ءولىمنىڭ الدىن الۋ ءۇشىن ءتيىمدى ءارى قاۋىپسىز ەكەنى دالەل­دەنگەن. بۇل تۋرالى بەيسەنبىدە بريتان­دىق ءدارى-دارمەكتەر مەن مەديتسينا­لىق ماق­ساتتاعى بۇيىمداردى باقىلاۋ اگەنتتىگى حابارلادى.

ءوز كەزەگىندە ۇلىبريتانيانىڭ دەن­ساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترى سادجيد دجاۆيد بىرىككەن كورولدىك ۇيدە قول­دانۋعا بولاتىن COVID-19-عا قارسى پرەپاراتتى ماقۇلداعان الەمدەگى العاشقى ەل ەكەنىن ايتتى. ول لوندونداعى بيلىك پاتسيەنتتەرگە سەرتيفيكاتتالعان ءدارى-دارمەك بەرۋ ءۇشىن جۇمىسقا كىرىسىپ كەت­كەنىن حابارلادى.

Molnupiravir ءدارىسىن كوروناۆيرۋس تەستى وڭ ناتيجە كورسەتكەن بويدا بىردەن قابىلداۋ كەرەك.

Merck & Co كومپانياسى Ridgeback Biotherapeutics كومپانياسىمەن بىرگە كوروناۆيرۋس ينفەكتسياسىن ەمدەۋ ماقساتىندا دايىنداعان Molnupiravir پرە­پاراتىنىڭ ارەكەت ەتۋ ءپرينتسيپى ۆيرۋس­تىڭ ءوز دنق-سىن كوبەيتۋ ءۇشىن قاجەت بەلگىلى ءبىر فەرمەنتتى بلوكتاۋ ارقىلى جۇزەگە اسادى.

تابلەتكا تۇرىندە قولجەتىمدى بولىپ وتىر­عان ءدارى-دارمەكتى مۇمكىندىگىنشە ۆي­رۋس جۇقتىرعان بويدا بىردەن قابىلداۋ كەرەك، ۆيرۋس بەلگىلەرى بىلىنگەن ۋاقىتتان بەس كۇن ىشىندە ءىشۋ ءتيىمدى بولماق. وسى جىل­دىڭ سوڭىنا دەيىن Merck پرەپا­رات­تىڭ ون ميلليون دوزاسىن، 2022 جىلى تاعى 20 ميلليون دوزاسىن شىعارۋدى جوسپارلاپ وتىر.

كوستا-ريكا الەمدە ءبىرىنشى بولىپ 5-11 جاس ارالىعىنداعى بالالارعا كورو­نا­ۆيرۋسقا قارسى ەكپەنى مىندەتتەۋدە.

«ۇلتتىق ۆاكتسينالاۋ جانە ەپيدەميولوگيا كوميسسياسى ۇلداردىڭ، قىزداردىڭ جانە جاسوسپىرىمدەردىڭ مۇددەسىن قورعاۋ ماقساتىندا COVID-19-عا قارسى يممۋنداۋدى بارلىق بالاعا مىندەتتى ەتۋدى شەشتى»، دەدى كوستا-ريكا دەنساۋلىق ساق­تاۋ مينيسترلىگىندە.

مينيسترلىك كوۆيدكە قارسى ۆاكتسينانى وسى جىلدىڭ ناۋرىز ايىندا حالىق ءۇشىن مىندەتتى ەكپەلەر تىزىمىنە ەنگىزگەن ەدى، ەندى بۇل ەرەجە بالالارعا دا قاتىستى بولماق. كوستاريكالىق بالالارعا ەكپە ەگۋ كەلەسى جىلدىڭ ناۋرىزىندا باستالادى. مەملەكەت امەريكالىق Pfizer كومپانياسىمەن 3،5 ملن دوزا ۆاكتسينا الدىرۋ تۋرالى كەلىسىم جاسادى. ونىڭ ىشىندە 1،5 ملن دوزاسىن بالالار ءۇشىن ارنايى الدىرتادى. قالعان ەكى ميلليون ۆاكتسينانى ەرەسەكتەرگە ءۇشىنشى رەت ەگەدى.