ءۇشىنشى رەت وتكىزىلىپ وتىرعان جيىنعا پرەزيدەنت اكىمشىلىگىنىڭ باسقارۋشى قۇرامى, پرەمەر-مينيستر مەن ۇكىمەت مۇشەلەرى, مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ باسشىلارى, وتاندىق جانە حالىقارالىق ساراپشىلار قاتىستى.
قاسىم-جومارت توقاەۆقا ستارتاپتار اللەياسى تانىستىرىلىپ, Astana Hub IT ەكوجۇيەسىنىڭ قازىرگى جۇمىسى تۋرالى ايتىلدى.
جيىننان كەيىن پرەزيدەنتتىڭ توراعالىعىمەن تسيفرلاندىرۋ جۇيەسىن ەنگىزۋ ماسەلەلەرى جونىندەگى كوميسسيانىڭ وتىرىسى ءوتتى.
جيىن بارىسىندا مەملەكەت باسشىسى پراكتيكالىق, قولدانبالى تسيفرلاندىرۋ ماسەلەسى ءبىزدىڭ ستراتەگيالىق مىندەتىمىز جانە مەملەكەتىمىزدىڭ باسىمدىعى ەكەنىن العا تارتتى.
وسى تۇستا, قاسىم-جومارت توقاەۆ بىرقاتار باسىم مىندەتكە نازار اۋدارۋ قاجەت ەكەنىن ەسكە سالدى.
اتاپ ايتقاندا, پرەزيدەنت كورسەتىلەتىن مەملەكەتتىك قىزمەتتىڭ بارلىق ءتۇرىن ۇنەمى جاڭعىرتىپ وتىرۋدىڭ ماڭىزدىلىعىنا نازار اۋداردى.
«مىندەت – قىزمەتتەردى وفلاين رەجيمنەن ونلاين رەجيمگە اۋىستىرۋ عانا بولماۋى كەرەك. «تسيفر» كورسەتىلەتىن مەملەكەتتىك قىزمەتتىڭ جانە وعان قاتىستى سۇرانىمداردىڭ, جاۋاپتاردىڭ, كەلىسىمدەردىڭ سانىن قىسقارتۋعا ءتيىس. كورسەتىلەتىن مەملەكەتتىك قىزمەتتەر كەشەندى جانە ساپالى بولۋعا ءتيىس. مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ تسيفرلىق ترانسفورماتسياسىن بيۋروكراتيامەن, سىبايلاس جەمقورلىقپەن جانە تيىمسىزدىكپەن كۇرەس قۇرالى رەتىندە قاراستىرعان ءجون», دەدى پرەزيدەنت ءوز سوزىندە.
قاسىم-جومارت توقاەۆ ۇكىمەتكە «اتامەكەن» ۇكپ-مەن بىرلەسىپ, كورسەتىلەتىن بارلىق مەملەكەتتىك قىزمەتكە تەكسەرىس جۇرگىزىپ, ولاردىڭ تسيفرلىق تۇرعىدان وڭتايلاندىرىلۋىن قامتاماسىز ەتۋدى تاپسىردى. مەملەكەت باسشىسى ءىس جۇزىندە ەڭ تۇيتكىلدى دەگەن ەكى سالانى – قۇرىلىس پەن جەر قاتىناستارىن ەرەكشە اتاپ ءوتتى.
مەملەكەت باسشىسى قۇرىلىس سالاسىنداعى جاعداي تۋرالى ءسوز قوزعاپ, تەحنيكالىق-ەكونوميكالىق نەگىزدەمەلەردى, جوبالىق-سمەتالىق قۇجاتتاردى جانە مەملەكەتتىك ساراپتامانى ازىرلەۋ كەزىندە قاعاز قۇجاتتاردان تسيفرلىق فورماتقا كەزەڭ-كەزەڭمەن كوشۋ قاجەتتىگى تۋرالى ايتتى.
«BIM تەحنولوگيالارىن قولدانۋ ماسەلەسىن قازىرگى نورماتيۆتىك-قۇقىقتىق تۇرعىدان رەتتەۋدى قامتاماسىز ەتۋ كەرەك. بۇل جۇمىستىڭ ورىندالۋ مەرزىمىن ايتارلىقتاي قىسقارتادى, وسى سالاداعى سىبايلاس جەمقورلىقتى ازايتادى, سونداي-اق قۇرىلىس قۇنىن تومەندەتەدى. ۇكىمەتكە اتالعان سالانى تسيفرلىق كەڭسە جۇمىسىنداعى باسىمدىقتاردىڭ ءبىرى رەتىندە ايقىنداۋدى تاپسىرامىن», دەدى مەملەكەت باسشىسى.
قاسىم-جومارت توقاەۆ بيزنەس ءۇشىن جەر ۋچاسكەلەرىن تاڭداۋ جانە ءبولۋ ماسەلەسىن تولىق تسيفرلاندىرۋدى, جىلجىمايتىن م ۇلىكتىڭ بىرىڭعاي مەملەكەتتىك كاداسترىن قۇرۋ جۇمىستارىن جەدەلدەتۋدى جانە وسى اقپاراتتىق جۇيەنى 2022 جىلدىڭ ءبىرىنشى جارتىجىلدىعىنان كەشىكتىرمەي ىسكە قوسۋدى تاپسىردى.
«قۇرىلىس جۇمىستارىنىڭ ساپاسىن انىقتاۋ ءۇشىن تسيفرلىق قۇرالداردى بەلسەندى ءارى كەڭ كولەمدە ەنگىزۋ قاجەت. نەگىزگى قۇرىلىس كومپانيالارى تۇرعىن ءۇي, مەكتەپ, اۋرۋحانا, جول جانە باسقا دا الەۋمەتتىك ءمانى بار ماڭىزدى نىساندار سالۋ ءۇشىن مەملەكەت قارجىسىن مولىنان يگەرۋدە. بىراق, اشىعىن ايتايىق, ولاردىڭ ساپاسى كوبىنەسە كوڭىلگە قونبايدى. كۇمان تۋعىزادى. بۇل جاعداي ازاماتتاردىڭ نارازىلىق جاساۋىنا الىپ كەلەدى. سوندىقتان ۇكىمەت وسى ماسەلەگە باسا ءمان بەرىپ, تسيفرلىق قۇرالداردى قولدانۋعا ءتيىس», دەدى پرەزيدەنت.
سونداي-اق, پرەزيدەنت تسيفرلاندىرۋ ىسىنە جاۋاپتى ۆيتسە-مينيسترلەر جۇمىسىنىڭ ناتيجەلىلىگىن سىنعا الدى. ونىڭ ايتۋىنشا, ولاردىڭ باستى مىندەتى – كۇندەلىكتى بيۋروكراتيالىق جۇمىس ەمەس, تسيفرلىق رەفورمالار مەن وزگەرىستەردى جۇزەگە اسىرۋ. وسىعان بايلانىستى جىل سوڭىنا دەيىن تسيفرلاندىرۋعا جاۋاپتى ءاربىر ۆيتسە-مينيستر ناقتى KPI ازىرلەۋى كەرەك.
قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ پىكىرىنشە, بيزنەس-قوعامداستىق اتسالىسپاي, جالپىمەملەكەتتىك «تسيفرلىق سەكىرىس» جاساۋ مۇمكىن ەمەس, ال كومپانيالاردىڭ باسەكەگە قابىلەتتىلىگى ولاردىڭ تسيفرلاندىرىلۋ دەڭگەيىمەن انىقتالادى.
««Siemens» كومپانياسىنىڭ باعالاۋى بويىنشا, وتاندىق ونەركاسىپتىك كاسىپورىنداردىڭ 80 پايىزىندا اۆتوماتتاندىرۋ دەڭگەيى وتە تومەن, ياعني يندۋستريا 2.0 دەڭگەيىندە. ەستەرىڭىزگە سالا كەتەيىن, ءبىز يندۋستريا 4.0 داۋىرىندە ءومىر ءسۇرىپ جاتىرمىز. بۇل – اسا اۋقىمدى ماسەلە. ونىڭ تالاپتارىنا تۇجىرىمدامالىق جاعىنان دا, پراكتيكالىق تۇرعىدان دا ناقتى ءارى لايىقتى جاۋاپ بەرۋ كەرەك. تسيفرلىق شەشىمدەردى قولداۋدىڭ ءتيىمدى قۇرالدارىن, ەڭ الدىمەن, وڭدەۋ سەكتورىندا كەڭەيتۋ كەرەك», دەدى مەملەكەت باسشىسى.
پرەزيدەنت وتاندىق IT يندۋسترياسىنىڭ باسەكەگە قابىلەتتىلىگىنە ەرەكشە نازار اۋداردى. قاسىم-جومارت توقاەۆ بۇل سالاداعى بارلىق وتاندىق بيزنەس ىشكى نارىققا, كوپ جاعدايدا, مەملەكەتتىك جانە كۆازيمەملەكەتتىك سەكتورلاردىڭ سۇرانىمدارىنا جاۋاپ بەرۋگە باعىتتالعانىن ايتتى.
«IT شەشىمدەردىڭ ەكسپورتى وتاندىق ەكونوميكانى ءارتاراپتاندىرۋدىڭ ماڭىزدى باعىتتارىنىڭ ءبىرى بولا الادى جانە بولۋعا ءتيىس. ءبىز العاشقى قادامداردى جاسادىق. بۇگىن كورمەدە باسەكەگە قابىلەتتى IT ونىمدەردى, سونداي-اق بىلىكتى ءارى جاس IT كوماندالاردى كوردىك. ولارعا جان-جاقتى كومەك كورسەتۋ كەرەك», دەدى مەملەكەت باسشىسى.
مەملەكەت باسشىسى ەلىمىزدەگى ينتەرنەت پەن بايلانىس ساپاسىنا كوڭىلى تولمايتىنىن جەتكىزدى.
«قازىرگى كەزدە ناقتى ەمەس نارسەنى ساتۋ قالىپتى جاعدايعا اينالدى. ولار ينتەرنەت پارامەترلەرىنىڭ ءبىرىن جارنامالايدى دا, شىن مانىندە مۇلدە باسقاسىن ۇسىنادى. جاقسارىپ جاتقان ەشتەڭە جوق. ماعان بەرىلگەن مالىمەت بويىنشا, ءتىپتى ەلوردانىڭ وزىندە, ءسوز بەن ءىستىڭ الشاقتىعى 40-50 پايىزعا دەيىن جەتەدى. بۇل, شىن مانىندە, تۇتىنۋشىلاردى الداۋ دەگەن ءسوز. مۇنداي ورەسكەلدىكتى دوعارۋ كەرەك. ۇكىمەتكە اكىمشىلىك قۇرامدى زاڭدىق نەگىزدە بەكىتۋدى جانە بۇنداي زاڭ بۇزۋشىلىقتار ءۇشىن سانكتسيالار بەلگىلەۋدى تاپسىرامىن. ءبىز ۇنەمى قازاقستاننىڭ اۋماعى ءجۇز پايىزعا جۋىق ينتەرنەتپەن قامتىلدى دەپ ايتىپ ءجۇرمىز. كانەكي ماسەلەنىڭ باسىن اشىپ الايىق, وسى ءىس جۇزىندە راستالعان اقپارات پا الدە جوق پا؟ نەمەسە ويىمىزداعىنى شىندىق دەپ سانايمىز با؟», دەدى پرەزيدەنت.
قاسىم-جومارت توقاەۆ جەكە مالىمەتتەردىڭ قاۋىپسىزدىگىنە دە توقتالا كەتتى.
«تسيفرلىق ينفراقۇرىلىم قالىپتاستىرۋ ماسەلەسى, ونىڭ قاۋىپسىزدىگىنە دەگەن جاۋاپكەرشىلىكتى قوسا جۇكتەيتىنىن ءتۇسىنۋ كەرەك. ياعني, جەكە مالىمەتتەر قۇقىقتىق تۇرعىدان دا, فيزيكالىق جاعىنان دا ساپالى قورعالۋعا ءتيىس. بۇل مەملەكەتتىك جۇيەلەرگە عانا ەمەس, مەملەكەتپەن تىعىز ينتەگراتسيالانعان جالپى تسيفرلىق ەكوجۇيەگە دە قاتىستى. ۇكىمەت ازاماتتاردىڭ جەكە دەرەكتەرىنىڭ جوعالۋىنا جانە ۇرلانۋىنا قاتىستى جاۋاپكەرشىلىكتى قاتاڭداتۋ جونىندە زاڭنامالىق وزگەرىستەر توپتاماسىن ازىرلەۋى كەرەك», دەدى مەملەكەت باسشىسى.
جيىندى سوڭىندا پرەزيدەنت كوميسسيا مۇشەلەرى مەن شاقىرىلعان ساراپشىلارعا مازمۇندى پىكىرتالاس ۇيىمداستىرعاندارى ءۇشىن العىس ايتىپ, بارلىق ستەيكحولدەردىڭ اتسالىسۋى كوميسسيانىڭ جۇمىسىن جاڭا دەڭگەيگە كوتەرىپ, قازاقستاننىڭ تسيفرلىق ترانسفورماتسياسىن قامتاماسىز ەتۋگە مۇمكىندىك بەرەتىنىنە سەنىم ءبىلدىردى.
ايتا كەتسەك, جيىن بارىسىندا تسيفرلىق دامۋ, يننوۆاتسيالار جانە اەروعارىش ونەركاسىبى ءمينيسترى باعدات مۋسين, McKinsey & Company كومپانياسىنىڭ اعا سەرىكتەسى توماس ۋولتەر يشەرۆۋد, Huawei كومپانياسىنىڭ ەۋرازيالىق وڭىرلىك وكىلدىگىنىڭ پرەزيدەنتى دەنيەل چجوۋ, «قازاقتەلەكوم» اق باسقارما توراعاسى قۋانىشبەك ەسەكەەۆ جانە StrategEast جاڭا ەكونوميكا ورتالىعىنىڭ پرەزيدەنتى اناتولي موتكين ءسوز سويلەدى.
