مىنە, وسى ماسەلەنى جان-جاقتى سارالاعان قاراعاندى قالاسىنىڭ اتقارۋشى بيلىگى باتىل قادام, تىڭ شەشىمدەرگە بارا باستادى. سونىڭ ناتيجەسىندە, قوقىس تاسۋشى كولىكتەر جۇرگىزۋشىلەرىنىڭ, جوندەۋ قىزمەتى قىزمەتكەرلەرىنىڭ جانە «گوركومترانس» قاراعاندى كومپانياسىنا قاراستى جۇك تيەۋشىلەردىڭ ەڭبەكاقىلارىن 30%-دان 50%-عا دەيىن ءوسىرۋ مۇمكىندىگىنە قول جەتكىزىلدى.
نەگىزىندە, كەنشىلەر استاناسىندا قاتتى تۇرمىستىق قالدىقتار جيناۋمەن جانە شىعارۋمەن «گوركومترانس», «ەكوالەمقازاقستان» جانە «رەسايكلينگ تك» سىندى ءۇش مەكەمە اينالىسادى. بيىلعى ءساۋىر ايىندا وسى قىزمەت كورسەتۋشى كومپانيالار مەن قاراعاندى قالالىق اكىمدىگى اراسىندا مەموراندۋمعا قول قويىلعان بولاتىن. ونداعى ۋاعدالاستىق بويىنشا, قوقىس شىعارۋشى كومپانيالار بيىلعى
1 مامىردان باستاپ ءتاريفتى كوتەرگەنىمەن, قىزمەتكەرلەردىڭ جالاقىسىن ارتتىرۋعا جانە تەحنيكانى جاڭالاۋعا ۋادە بەرگەن ەدى.
«گوركومترانس» جشس باس ديرەكتورىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى مارات بيماعانبەتوۆ بۇگىندە قىزمەتكەرلەردىڭ جالاقىسىن ناقتى كوتەرگەندەرىن ايتادى. سونىمەن قاتار ول كادر تاپشىلىعىن دا سەزىنىپ وتىرعاندىقتارىن جاسىرمادى.
– بۇرىن قوقىس تاسيتىن كولىكتىڭ جۇرگىزۋشىسى 180 مىڭ تەڭگە الىپ كەلسە, ونىڭ قازىرگى ەڭبەكاقىسى 250 مىڭ تەڭگەنى قۇرايدى. سونىمەن بىرگە باسقا قىزمەتكەرلەردىڭ دە جالاقىسى ءوستى. بىراق وسىعان قاراماستان, بىزدە ءالى دە بولسا بوس جۇمىس ورىندارىنىڭ بار ەكەنىن ايتقىم كەلەدى. جۇرگىزۋشىلەر, جۇكشىلەر, اۆتودانەكەرلەۋشىلەر جەتىسپەي جاتىر, – دەيدى ول.
جالپى, قالادا قۇرامىندا جۇرگىزۋشى مەن جۇك تيەۋشىسى بار ەكيپاج جينالعان قوقىستى بەكىتىلگەن ۋچاسكەلەردەن كۇنىنە ءبىر رەت شىعارۋعا مىندەتتى. كەيدە تەحنيكا سىنىپ نەمەسە جۇمىسشىلار سىرقاتتانىپ قالعان جاعدايدا, جۇمىس كەستەسىنىڭ بۇزىلۋى مۇمكىن. ونىڭ ۇستىنە قازىرگى ەپيدەميالىق جاعداي دا تولىق قۋاتتا جۇمىس ىستەۋگە مۇمكىندىك بەرمەي تۇر. دەگەنمەن قازىر جۇمىس بەلگىلى ءبىر تۇراقتى جۇيەگە تۇسكەن دەپ ايتۋعا نەگىز بار. «قالاي بولعاندا دا, ءبىز كەستەگە سايكەس جۇمىس ىستەۋگە تىرىسامىز. كوپتەگەن جۇرگىزۋشىلەر ەكى اۋىسىمعا شىعادى», دەيدى م.بيماعانبەتوۆ.
قاراعاندى قالاسى بويىنشا «جۇمىسپەن قامتۋدىڭ جول كارتاسى» باعدارلاماسى اياسىندا قازىبەك بي اتىنداعى اۋداندا 3 مىڭنان استام كونتەينەر جانە وكتيابر اۋدانىندا 2 مىڭنان استام قوقىس جاشىگى ورنالاستىرىلعان. جەكە سەكتوردا قاتتى تۇرمىستىق قالدىقتار مەن كۇل-شلاكتى شىعارۋ ءۇشىن 200-دەن استام كونتەينەر قالپىنا كەلتىرىلگەن. الداعى ۋاقىتتا تاعى 2 300 قوقىس باكتارىن قالپىنا كەلتىرۋ جانە ورناتۋ جوسپاردا بار ەكەنىن ايتادى «گوركومترانس» جشس باس ديرەكتورىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى.
قىزمەت بەرۋشى كومپانيا قوقىس كولەمىن ازايتۋ ءۇشىن 25 اپپاراتتى-پرەسس-كومپاكتورلار ورناتقان. وسىنداي ءبىر ماشينانىڭ ءوزى قاراپايىم كونتەينەردىڭ 100-ءىن الماستىرادى ەكەن. بۇدان بولەك, قايتالاما شيكىزاتتى بولەك جيناۋ ءۇشىن 775 كونتەينەر قويىلعان. سونداي-اق اتالعان كومپانيا كەلەسى جىلى ليزينگ بويىنشا 10 جاڭا قوقىس تاسىعىش تەحنيكا ساتىپ الماق. جالپى, قازىرگى ۋاقىتتا قاراعاندىداعى ەكى اۋداندا قوقىس شىعاراتىن 55 ارنايى ماشينا جۇمىس ىستەيدى. قاراعاندى قالاسى بويىنشا بيىل تاعى 15 قوقىس جيناۋ پۋنكتىن اشۋ جوسپارلانعان. ال قازىر وڭتۇستىك-شىعىس شاعىن اۋدانى مەن ورتالىقتا 6 قوقىس جيناۋ پۋنكتى جۇمىس ىستەپ تۇر. وبلىس ورتالىعىندا قۋاتى جىلىنا 200 مىڭ توننا قوقىس وڭدەۋگە جەتەتىن جانە ون فراكتسيا بويىنشا ءبولۋ جۇرگىزەتىن زاۋىت جۇمىس ىستەپ تۇر. بۇگىندە ونداعى قايتا وڭدەۋ ۇلەسى 28%-دى قۇرايدى. كومپانيا رۇقسات ەتىلمەگەن پوليگونداردى جويۋ جۇمىستارىنا دا اتسالىسادى. مىسالى, ولار جىل سايىن 15 زاڭسىز قوقىس ۇيىندىلەرىن جوق قىلادى ەكەن.
جالپى, وبلىس ورتالىعى بويىنشا 34 گەكتار جەرگە قوقىس بەيبەرەكەت شاشىلعان دەگەن دەرەك بار. قالانىڭ ءوز باسىندا جانە ماڭايىندا 250-گە تارتا رۇقسات ەتىلمەگەن قوقىس وشاقتارىنىڭ بار ەكەنى انىقتالعان. بيىلدىڭ وزىندە بۇل كەمشىلىكپەن كۇرەسكە 30 ملن تەڭگە قاراجات ءبولىنىپتى.
قاراعاندى وبلىستىق ەكولوگيا دەپارتامەنتىنىڭ رەسمي وكىلى بىلتىر وڭىردەگى 1 275 قوقىس ءۇيىندىسىنىڭ جويىلعانىن ايتادى. ال بيىلدىڭ وزىندە عارىشتان جاسالعان مونيتورينگ بارىسىندا رۇقسات ەتىلمەگەن 640 قوقىس ءۇيىندىسى انىقتالعان.
قوقىستى بەيبەرەكەت توگەتىندەرمەن كۇرەس تە توقتاۋسىز جۇرگىزىلىپ جاتىر. ماسەلەن, جىل باسىنان بەرى 60-تان استام جەكە جانە زاڭدى تۇلعالارعا رۇقسات ەتىلمەگەن جەرلەرگە قوقىس توككەنى ءۇشىن جالپى سوماسى 4 ملن تەڭگە بولاتىن ايىپپۇل سالىنعان.
رۇقسات ەتىلمەگەن قوقىس پوليگوندارىن جويۋ جۇمىستارى جەزقازعان قالاسىندا دا ەكپىندى تۇردە قولعا الىنعان. مىسالى, مۇنداعى بەلسەندى ازاماتتار ەكولوگيالىق اكتسيا ۇيىمداستىرىپ, مىسشىلار قالاسىنداعى قابانباي باتىر شاعىن اۋدانىنداعى قوقىس ۇيىندىلەرىن تازالادى. جاسىراتىنى جوق, بۇل جەردەگى كولەمدى قالدىقتار جىلدار بويى جيناقتالىپ, تاۋ-تاۋ بولىپ ءۇيىلىپ قالعان ەدى. قالالىق اكىمدىكپەن بىرلەسىپ ۇيىمداستىرىلعان تازالاۋ اكتسياسى بارىسىنداعى جۇمىستارعا 2 جۇك كولىگى جانە 2 تيەگىش جۇمىلدىرىلىپ, سونىڭ ناتيجەسىندە قالادان سىرتقا 150 توننادان استام قوقىس شىعارىلعان.
ال قاراعاندىداعى «گوركومترانس» كومپانياسى بۇگىندە قوقىس شىعارۋ قىزمەتىنە اقى تولەمەيتىن تۇرعىندار اراسىندا بەلسەندى تۇردە ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارىن جۇرگىزە باستاعان. ولاردىڭ اراسىندا جوسىقسىز تولەۋشىلەردى انىقتاۋ ماقساتىندا جۇمىس ىستەيتىن باقىلاۋشىلار بار.
«دەگەنمەن قىزمەت كورسەتۋشى كومپانيا قالانىڭ تازا بولۋىنا, جۇمىس ساپاسىنىڭ ارتۋىنا ەڭ ءبىرىنشى كەزەكتە ءمان بەرەدى», دەيدى م.بيماعانبەتوۆ.
ايتا كەتەتىن ءبىر جايت, وڭىردە رۇقسات ەتىلمەگەن جەرلەرگە قوقىس توگەتىندەرمەن كۇرەستى ۇدەتە ءتۇسۋ جانە ونىڭ ءتۇرلى امالدارىن قولدانۋ جۇمىستارى قولعا الىنعان. سونىڭ ءبىرى – 109 ءنومىرى بويىنشا اشىلعان جەدەل جەلى. تۇرعان جەرىنىڭ, اينالاسىنىڭ تازالىعىنا جاۋاپكەرشىلىكپەن قارايتىن ءاربىر سانالى ازامات ءوزى كۋا بولعان تارتىپسىزدىكتى وسى جەلى ارقىلى حابارلاي الادى. ۋاقىت كورسەتكەندەي, بۇل شارا ءوزىنىڭ جەمىسىن بەرە باستاعان.
قاراعاندى وبلىسى
