ايتىلعان ۇسىنىستار قاراۋسىز قالمايدى

دەگەنمەن، كەزدەسۋ بارىسىندا وڭىرلەردىڭ بىرقاتار وزەكتى ماسەلەلەرى ايتىلدى. ماسەلەن، سۋ جەتىسپەۋشىلىگى. بۇگىندە جاڭا­قورعان اۋدانى اۋماعىنا سىر­داريا وزەنىنەن سەكۋندىنا 50 تەكشە مەتر سۋ كەلىپ جاتىر. وب­لىستاعى ۋاق مالدىڭ (قوي) 50 پايىزىنا جۋىعى وسى اۋدان­دا وسىرىلەدى. قازىر مال قىردا جايلاۋدا، كۇزدە قىردان قىستاققا تۇسەدى. وسى كەزەڭدە مال­دى سۋمەن قامتاماسىز ەتۋدە سۋ تاپ­شىلىعى تۋىنداۋ جانە مال شىعىنىنا ۇشىراۋ تاۋەكەلدەرى وتە جوعارى. ماسەلەنى شەشۋ ءۇشىن جوعارىدان سەكۋندىنا 200 تەكشە مەتر كولەمىندە سۋ ءبولىنۋى قاجەت. سونىمەن بىرگە، اۋدانداعى شالقيا كەن ورنىندا پوليمەتالل رۋداسىن ونەركاسىپتىك يگەرۋدە وندىرىستىك كاسىپورىن جوبالىق-سمەتالىق قۇجاتتامالاردا نەگىز­دەل­گەندەي سىرداريا وزەنىنىڭ سۋىن پايدالانۋ ورنىنا، جەر­استى سۋلارىن پايدالانۋدا. وسى سەبەپ­تەردەن اۋماقتاعى جەراستى سۋلا­رى تارتىلىپ، جەرگىلىكتى تۇر­عىندارعا اۋىز سۋ جانە باسقاداي قاجەتتىلىكتەرگە سۋ جەتىسپەۋشىلىگى ورىن الۋدا.

تۇگىسكەن القابىن سۋارمالى سۋمەن قامتاماسىز ەتۋ ماق­ساتىندا سىرداريا وزەنىنىڭ بو­يىنا 1،5 ملرد تەڭگە قاراجات ءبولىنىپ قالقىما توسپا سالىنعان. قازىرگى ۋاقىتتا، قالقىما توسپانى سالۋ بارىسىندا اتقارىلعان جۇ­مىستاردىڭ ساپاسىزدىعى سە­بەپتى ول ىستەن شىققان. وسىعان بايلانىستى تۇگىسكەن القابىنا بەرىلەتىن سۋ كولەمى كۇرت تومەن­دەگەن. قازىرگى كۇنى القاپتا ورنا­لاسقان ەلدى مەكەندەر مەن شارۋا­شى­لىقتاردىڭ باۋ-باقشا، ەگىستىك­تەرىنە جانە باسقالارىنا سۋ جە­تىسپەۋشىلىگى ورىن الىپ وتىر. اتالعان ماسەلەنى شەشۋ ءۇشىن، مەم­­لەكەت تاراپىنان قاراجات قاراس­­تىرىلىپ،  قالقىما توسپا­نى جەدەل قالپىنا كەلتىرۋ جۇمىس­تارى جۇرگىزىلۋى ءتيىس.

كەلەسى ماسەلە، جاڭاقورعان اۋدانىنداعى 2018 جىلى ىسكە قوسىلعان «پرەميۋم كلاسس-ستروي» جشس زاۋىتى جىلىنا 100 مىڭ تونناعا دەيىن اكتاس وندىرەدى. اكتاس زاۋىتى بۇگىنگى كۇنگە دە­يىن گاز قۇبىرىنا قوسىلماعان. قۇ­بىرعا قوسىلۋ شىعىندارىنىڭ جوعارى بولۋ سەبەبىنەن زاۋىتتىڭ ءوز كۇشىمەن قوسىلۋ مۇمكىندىگى جوق. وسى ماسەلەنى شەشۋگە مەم­لە­كەت­تىك قولداۋ قاجەت. زاۋىت گازعا قو­سىلعان جاعدايدا، ونداعى ءوندىرىس كولەمى ارتىپ، جىلىنا 500 مىڭ تونناعا دەيىن اكتاس وندى­رەتىن بولادى.

وزەكتى ماسەلەنىڭ ءبىرى – وڭىر­لەردەگى شاعىن قۇس شارۋاشى­لىعىنا قولداۋ كورسەتۋ. مىسالى، «شيەلى قۇس» جشس-ءى كۇنىنە 15 مىڭعا جۋىق جۇمىرتقا وندى­رەدى. بۇگىنگى كۇنى قۇس شارۋا­شى­لىقتارىنا بەلگىلەگەن تارتىپكە سايكەس تاعامدىق جۇمىرتقا ءوندىرۋ قۇنىن ارزانداتۋ ماق­ساتىندا سۋبسيديا بولىنەدى. بىراق اتالعان سۋبسيديا ءىرى قۇس فابري­كالارىنا قاراستىرىلعان (وتكى­زىلگەن جۇمىرتقا كەمىندە 20 ملن دانادان باستالاتىن وندىرىسكە بەرىلەدى). وسى سەبەپتى وڭىرلەردەگى شاعىن جانە كىشى قۇس شارۋاشىلىقتارىنىڭ وركەن­دەۋىنە مەملەكەت تاراپىنان قول­داۋ كورسەتۋدى، ياعني سۋبسيديا بە­رۋدى قاراستىرۋ كەرەك. بۇل ءوز كەزە­گىندە جەرگىلىكتى حالىقتى ارزان تا­عامدىق جۇمىرتقامەن تولىق قام­تاماسىز ەتۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.

سونىمەن قاتار اۋدان اكىم­دىكتەرىنىڭ ءماجىلىس زالىندا اۋدان ارداگەرلەرى، ءماسليحات دەپۋ­تاتتارى، مەكەمە-ءبولىم باسشىلارى، مەكتەپ ديرەكتورلارى جانە باق وكىلدەرىمەن كەزدەسۋ وتكىزدى. كەز­دەسۋ بارىسىندا سەناتورلار ايتىلعان ماسەلەلەر مەن ۇسى­نىس­تاردى شەشۋگە اتسالىساتىندارىن جەتكىزدى.

دايىنداعان

جولدىباي بازار،

«Egemen Qazaqstan»