ەلورداداعى №2 كوپبەيىندى قالالىق اۋرۋحانادا قاجەتتى مەديتسينالىق كومەكتىڭ بارلىعى قامتىلعانىن وتكەندە گازەتىمىزدە جارىق كورگەن ماقالادا كەڭىنەن جازعان ەدىك. بۇگىنگى ءسوز ەتەتىنىمىز، ۋادە ەتكەندەي، سول ماقالانىڭ ماقساتتى جالعاسى. ويتكەنى اتالعان اۋرۋحانانىڭ پاتسيەنتتەرگە جاسايتىن باسقا دا جاردەمدەرى كەزەكتى ماقالاعا سۇرانىپ تۇر ەدى.

اعزاداعى بۇيرەكتىڭ ورنى – جۇرەكپەن پاراپار
ددۇ-نىڭ مالىمەتتەرىنە سۇيەنسەك، الەم بويىنشا 850 ملن ادام بۇيرەكتىڭ ءتۇرلى سىرقاتتارىنان زارداپ شەگەدى ەكەن. ءبىزدىڭ ەلىمىزدە دە ولاردىڭ قاتارى از ەمەس. 2020 جىلدىڭ دەرەگىنە قاراعاندا، بۇيرەك قىزمەتىندە گەمودياليزگە بايلانعان قازاقستاندىقتار سانى 8،5 مىڭنان اسادى. كەلەشەكتە ولار بۇيرەك الماستىرعان 1700-دەن اسا جاننىڭ قاتارىن كوبەيتەتىنى دە انىق.
بايان قايىربەكقىزى جاكەەۆا – №2 كوپبەيىندى قالالىق اۋرۋحانانىڭ جوعارى ساناتتاعى نەفرولوگ دارىگەرى. جالپى، قاي جۇمىستا دا ءوز ىسىنە بار ىنتاسىمەن بەرىلگەن مامانمەن اڭگىمە جۇرەككە جايلىلىق، بىلۋگە دەگەن قۇشتارلىقتى قوزعايدى. بايان قايىربەكقىزى سونداي جان ەكەن.
«بۇيرەك جۇمىسىن كوپشىلىك ونشا باعالاي بەرمەيدى، ونى تەك نەسەپ شىعارۋمەن اينالىسادى دەپ ويلايدى. ال شىن مانىندە ونىڭ اتقارار قىزمەتى ءتىپتى ولشەۋسىز. ول اعزاداعى سۋلى-ەلەكتروليتتى تەپە-تەڭدىكتى ۇستاۋمەن قاتار، تابيعي سۇزگى رەتىندە بارلىق زياندى زاتتان، ونىڭ ىشىندە ۆيرۋس پەن باكتەريالاردان بۇكىل جۇيەنى قورعايدى. وعان قوسا، كوپشىلىك بۇيرەكتىڭ ەريتروپوەتين گورمونىن ءبولۋى جايىنان ءتىپتى دە بەيحابار. ەگەر ەريتروپوەتين بولىنبەسە، سۇيەك كەمىگىنە تۇزىلەتىن ەريتروميتسين بولماس ەدى. بۇل تۇپتەپ كەلگەندە، قاننىڭ ءتۇرلى قاتەرلى اۋرۋلارىنىڭ الدىن الۋعا اسەر ەتەتىن قىزمەت دەسە بولادى. بۇيرەكتىڭ قان قىسىمىن رەتتەۋدەگى جۇمىسى دا وراسان. سوسىن ەلدىڭ بارىنە ايان قىزمەتى – نەسەپ شىعارۋى. ءار بۇيرەكتە 1 ملن 200 – 1 ملن 300 نەفرونداردىڭ وتە ۇساق تورلارى بولادى. سول ارقىلى بارلىق ۇدەرىس توقتاۋسىز ءجۇرىپ وتىردى. قاراپ وتىرساڭىز، ءبىر تاۋلىك ىشىندە بۇيرەكتەگى وسى سۇزگىلەر ارقىلى 180 ليتر العاشقى نەسەپ تۇزىلەتىن سۇيىقتىق وتەدى. ودان ءارى نەفروندار جۇمىسىن ءارى قاراي جالعاستىرىپ اعزاعا قاجەتسىز سۇيىقتى سىرتقا شىعارادى»، دەپ دارىگەر بۇيرەك جۇمىسىن ەگجەي-تەگجەيلى ءتۇسىندىردى.
ول قانتتى ديابەت-سۋسامىر، جۇرەكتىڭ يششەميالىق اۋرۋى جانە قان قىسىمى ءجيى كوتەرىلەتىن پاتسيەنتتەردىڭ تۇبىندە بۇيرەك اۋرۋىنا ۇشىرايتىنىن العا تارتتى. ءبىر جامانى، پاتسيەنتتەر كوبىنە دەنساۋلىقتارىنا ونشا ءمان بەرە بەرمەيدى. سكرينينگكە بارۋعا ەرىنەدى. ال بۇيرەك اۋرۋىنىڭ ادامنىڭ جانىنا تيمەي جاسىرىن داميتىنى بار، كوبىنە 1-2 دارەجەدە اۋرۋ بەلگىلەرىن ونشا كورسەتە بەرمەيدى دە، اۋرۋلاردى ۇلعايتىپ الىپ كەلەدى. سكرينينگتەن ءوتىپ، كرەاتينين مولشەرىن ءاربىر 6 اي، 1 جىلدا تەكسەرتىپ تۇرسا، سىرقاتتى اسقىنتىپ الماۋعا بولادى. قاراپايىم عانا ءادىس، بىراق وسى ارقىلى دا اۋرۋدىڭ الدىن الۋدىڭ مۇمكىندىگى بار.
اۋرۋحانانىڭ گەمودياليز بولىمشەسىنىڭ مەڭگەرۋشىسى ەركەبۇلان كەرىمكۇلوۆ سوزىلمالى بۇيرەك جەتىمسىزدىگىنىڭ سوڭى پاتسيەنتتى گەمودياليزگە بايلايتىنىن ايتادى.
«ەڭ وكىنىشتىسى سول، ناۋقاستار بۇيرەكتەرىندە قانداي سىرقاتتىڭ دامىپ جاتقانىن بىلمەي، دەرتىن ابدەن اسقىندىرىپ، ەڭ سوڭعى دەڭگەيىندە كەلىپ جاتادى. وسىنداي تەرمينالدى جاعدايدا پاتسيەنت الدىندا ەكى عانا جول بار: ونىڭ ءبىرى – بۇيرەك الماستىرۋ، ەكىنشىسى – وسى گەمودياليز. كوبىنە ادامدار قانتتى ديابەت، پيەلونەفريت ءتارىزدى دياگنوزدارىنا ونشا ماڭىز بەرمەي، ساراپتاما زەرتتەۋلەرگە ءجيى بارمايدى نەمەسە قان قىسىمى كوتەرىلدى دەپ كارديولوگقا جۇگىنەدى. ال ولاردا بۇل كەزدە بۇيرەكتە قاتتى وزگەرىستەر ءجۇرىپ جاتادى. ءسويتىپ بۇيرەگى ىستەمەي قالۋعا بارعاندا بارىپ ءبىزدىڭ بولىمگە تۇسەدى. مۇنى جالپى كوپشىلىك جاساندى بۇيرەك اپپاراتى دەپ بىلەدى. ءبىزدىڭ ارمانىمىز – گەمودياليزگە جۇگىنەتىن پاتسيەنتتىڭ مەيلىنشە از بولۋى»، دەيدى ە.كەرىمكۇلوۆ.
دۇرىس دياگنوز قويۋدىڭ ماڭىزى
شاريزادا باينيازوۆادان ەستىگەن مىنا ءبىر جايت كوكەيىمەن كەتپەي قويدى.
«بولىمىمىزگە جاسى 30-دان ەندى اسقان جاس كەلىنشەك ءتۇستى. ءوزى باسقا وبلىستىڭ تۇرعىنى، اناسى اكەلىپ جاتقىزدى. بۇكىل قىلىعى، جاسايتىن ىستەرى – اقىل-ەسى ءتۇزۋ ادامنىڭ ءىسى ەمەس. سوعان قاراي جۇيكە اۋرۋلارىن ەمدەيتىن كلينيكاعا دا ءتۇسىپ شىعىپتى. ءبىز دە العاشىندا سولاي قابىلدادىق. بىراق اۋرۋ تاريحىن اناسىنان سۇراستىرا كەلە، وعان ءبىر كەزدەرى جۇيەلى قىزىل جەگى دياگنوزى قويىلعانىن، بىراق وعان ءمان بەرمەي ۇزاق جىلدار بويىنا ەلدىڭ ءجون سىلتەۋىمەن شەتەلدىك بيولوگيالىق بەلسەندى قوسىمشالاردى پايدالاعانىن بىلدىك. سودان كەيىنگى جان-جاقتى تالداۋ، زەرتتەۋ جۇرگىزۋ بارىسىندا جۇيەلى قىزىل جەگىنىڭ ءورشىپ تۇرعانى، ونىڭ جۇيكە جۇيەسىنە تەرىس اسەرى انىقتالدى. وسى اۋتويممۋندى اۋرۋدىڭ ارنايى ەمىن جۇرگىزگەن ءۇش كۇننىڭ ىشىندە قىزدىڭ اقىل-ەسى تولىق قالىپقا كەلدى. بىزدەن شىققاننان سوڭ دا ءتورت اي سايىن قاجەتتى ەمىن الىپ، دۇرىستىلىپ كەتتى. قازىر رەۆموتولوگتىڭ باقىلاۋىندا قاجەتتى تەراپياسىن، كۇندەلىكتى ىشەتىن دارىلەرىن قابىلداپ، كادىمگى سوزىلمالى سىرقاتى بار جانداردىڭ قاتارىندا قالىپتى تىرشىلىككە ەندى. وسىنداي ءار جاننىڭ قاتارعا قوسىلۋى – دارىگەر ءۇشىن ۇلكەن قۋانىش»، دەيدى ش.كەرىمبەكقىزى.
ونىڭ ايتۋىنشا، ەگەر ادامعا جۇيەلى قىزىل جەگى ءتارىزدى دياگنوز قويىلسا، ونى ءتۇرلى بيولوگيالىق بەلسەندى قوسىمشالارمەن، دارۋمەندەرمەن نەمەسە باقسى، تاۋىپكە جۇگىنىپ ەمدەلۋگە بولمايتىنىن ەش ەستەن شىعارماۋ كەرەك. تەك ماماندانعان دارىگەردەن كۇندەلىكتى پرەپاراتتارىن قولدانىپ قانا قالىپتى ءومىر كەشۋگە بولادى. ويتكەنى مۇنداي ءزىلدى اۋرۋلار ىشكى ورگانداردىڭ بارلىعىن زاقىمدايدى، سوندىقتان ءار ادامنىڭ ۇلت بايلىعى ەكەنىن ويلاپ، قوعام مۇشەلەرىنىڭ وزدەرى دە ماڭىز بەرۋى ءتيىس.
اۋرۋدىڭ سانى كوپ، الايدا سونىڭ كوپشىلىگىندە پاتسيەنتتەردىڭ مەديتسينالىق تۇرعىدا ساۋاتىنىڭ ازدىعى، جەرگىلىكتى ەمحاناداعى دارىگەرلەرمەن بايلانىسىنىڭ جەتىمسىزدىگىنىڭ سالقىنى ۇلت دەنساۋلىعىنا، كەلەشەگىنە تىكەلەي اسەر ەتەدى. ماسەلەن، ادام تىرشىلىكتە ۆيرۋستى گەپاتيتتى جۇقتىرىپ الادى. بىراق سوعان ءمان بەرمەي ءجۇرۋدىڭ اقىرى تسيرروزعا اكەلىپ، اياعى ولىمگە سوقتىرادى. نەمەسە الكوگولدىڭ اسەرىنەن تسيرروزعا ۇرىنادى، بۇعان ەلىمىزدە ەر ادامدار كوبىرەك شالدىعىپ، قايتا-قايتا بولىمشەگە تۇسەدى. مۇنداي جاعدايعا ساۋاتتىڭ ازدىعى دا ىقپال ەتەدى.
گەندىك ينجەنەريانىڭ كومەگى
2012 جىلدان بەرى قولدانىپ، ەمدەۋ بارىسىندا جاقسى كومەك بەرەتىن ادىسكە گەندىك ينجەنەريا ارقاسىندا قول جەتتى. بۇل تۋرالى بولىمشە مەڭگەرۋشىسى التىناي ادىلحانقىزى ايتىپ بەردى.
ء«بىزدىڭ بولىمشەدە پاتسيەنتتەرگە كونسەرۆاتيۆتى ەمدەۋ شارالارى قولدانىلادى. الايدا كەيبىر پاتسيەنتتەردەگى اۋرۋدىڭ اسقىنۋى انشەيىندەگى پرەپاراتتارعا كونبەيدى. سونداي ۋاقىتتا اپتىعىپ تۇرعان دەرتتى جەڭۋدە بيولوگيالىق ەم جاقسى ناتيجە بەرەدى. ول پرەپاراتتاردىڭ ارقايسىسىنىڭ پايدالانۋ جولىندا وزىندىك سحەمالارى بار. سونى ساقتاپ، دارىگەردىڭ باقىلاۋىندا 5 جىل بويى ەمدەلۋگە بولادى. بىرەۋىن ەكى ايدا ءبىر رەت السا، ەندى ءبىرى ەكى اپتادا ءبىر بەرىلەدى. ادامنىڭ سالماعىنا، اۋرۋ ەرەكشەلىگىنە بايلانىستى ءار پاتسيەنتكە جەكە ەسەپتەلىپ، وسىنداي پرەپاراتتاردىڭ ءتورت ءتۇرىن اۋرۋلاردى ەمدەۋدە قولدانامىز. كەيبىرىن تامىرعا، كەيبىرىن تەرى استىنا جىبەرەمىز. ناتيجەلەرى وتە جاقسى، بويداعى دەرت رەميسسياعا كەتەدى. اۋرۋحانامىز شۇعىل كومەك ورتالىعى بولعاندىقتان، ەلوردا تۇرعىندارى عانا ەمەس، بىزگە جۇگىنەتىن قازاقستاندىقتاردىڭ قاي-قايسى دا كوپتەگەن كومەك ءتۇرىن الىپ ءجۇر. ەمحانالىق جۇيەلەردە جوق تالدامالار ارقاسىندا، وزگە دە دياگنوستيكالىق جولداردى پايدالانۋمەن اۋرۋدىڭ ءتۇرىن انىقتاپ، قاجەتتى مەديتسينالىق جاردەم بەرەمىز. ماسەلەن، بىزدە قازىر نەدەن ەكەنى بەلگىسىز، دەنە قىزۋى تۇسپەيتىن پاتسيەنت جاتىر. سونى انىقتايمىز دەپ بارلىق اۋرۋدىڭ تۇرىنە تالدامالار الدىق. ينفەكتسيالىق، رەۆموتولوگيالىق، قابىنۋ، ىشەك، قان تامىرلار جۇيەسى ءبارى تەكسەرىلىپ، سەبەپ ولاردان ەمەسىن انىقتادىق. ەندى مۋلتي قابىنۋ سيندرومى بارلىعىنا كوز جەتكىزىپ، سوعان لايىقتالعان ەمدى قولدانۋ ارقىلى قىزۋ قالپىنا كەلدى. ءار پاتسيەنتتىڭ دياگنوزى ءۇشىن، ونىڭ دۇرىس ەم الىپ، قالىپتى ومىرگە ورالۋى جولىندا ىزدەنۋدەن ەش جالىققان ەمەسپىز»، دەيدى ا.ادىلحانقىزى.
اۋرۋ – استان
سونىمەن قاتار اۋرۋحانا دارىگەرلەرى اتا-انالار بالالارىنىڭ ءتۇرلى زنەرگەتيكالىق سۋسىنداردى ىشپەۋىن قاداعالاۋ كەرەك ەكەنىن ايتتى.
«بىزگە بىرىنەن سوڭ ءبىرى ەكى جاپ-جاس جىگىت ءتۇستى. جاعدايلارى اۋىر. بىراق اۋرۋدىڭ تابيعاتىن تانۋ وڭايعا سوقپادى. سويتسە جاس جىگىتتەردىڭ ءبىرى تۇنگى كلۋبتا، ەندى ءبىرى كۇزەتتە ەڭبەك ەتەدى ەكەن. سول ەكەۋى دە تۇندە جۇمىستا ۇيىقتاپ قالماۋ ءۇشىن «گوريللا» اتتى ەنەرگەتيكالىق سۋسىندى ۇزبەستەن ءىشىپ ءجۇرىپتى. اقىرىندا كادىمگىدەي اۋرۋعا ۇشىرادى. نەمەسە قازىر ادامدار اعزاسىنا قاجەت بولسىن-بولماسىن دارۋمەندەرگە قۇشتار. ەشقانداي تالداۋسىز، اناۋ ايتتى، مىناۋ ايتتى دەپ ءجونسىز دارۋمەندەردى ءىشىپ، قىتايدىڭ ارىقتاتاتىن ونىمدەرىن قولدانادى. قىتايدىڭ ارىقتاتىن پرەپاراتتارىندا اريستولوح قىشقىلى بار، ال ول بۇيرەككە وراسان زياندى. ءسويتىپ جاپ-جاس بولا تۇرا بويلارىنا اۋىر كەسەل جابىسقان جانداردىڭ ارقايسىسى جادىمىزدا. سوسىن ينتەرنەتتەن كورىپ اس سوداسىن، سۋتەگىنىڭ اسقىن توتىعىن ىشەدى. سالدارىنان باۋىردىڭ، بۇيرەكتىڭ اسا قاۋىپتى اۋرۋلارىن بويلارىنا ومىرلىك جابىستىرادى. سوندىقتان ەگەر مۇمكىن بولسا، قۇرامىندا ادام اعزاسىنا زيانى بار ونىمدەردى ساتۋدى شەكتەۋدى مەملەكەتتىك تۇرعىدا قاراستىرسا ەكەن. كۇندەلىكتى ومىردە پالما مايىنىڭ ونىمدەرىن تۇتىنۋدى، ببق پايدالانۋدى، ەنەرگەتيكالىق سۋسىنداردى ساتۋدى شەكتەيتىن توسقاۋىل قويىلماسا، ۇلت ساۋلىعىنا قاۋىپ. بالكىم، ولاردىڭ باعاسىن كوتەرەر نەمەسە ساتۋشىلار ءۇشىن سالىقتى ۇلعايتار. ايتەۋىر ءبىر شارا قولدانباسا، زاڭدىق كەدەرگى بولماسا، ۇلت ساۋلىعى، بولاشاقتا دەنى ساۋ ۇرپاق جەتىلدىرەمىز دەگەن ويىمىز ارمان كۇيىندە قالۋى مۇمكىن. بۇل مەملەكەتتىك ماڭىزى بار، اتا-انا ءۇشىن ءوزىنىڭ جالعاسى باۋىر ەتىنىڭ بولشاعى ءۇشىن ءبىلۋى ءتيىس جايت»، دەيدى دارىگەرلەر.
№2 كوپبەيىندى قالالىق اۋرۋحانانىڭ ءبىر عانا تەراپيا بولىمىندەگى ءبىر كۇن وسىلاي ءوتتى.
المانىڭ اتاسى: جەتىسۋ سيۆەرسىنىڭ جايى قانداي؟
ايماقتار • بۇگىن، 00:18
قوعام • بۇگىن، 00:15
ەكونوميكانىڭ وسۋىنە ناقتى سەكتور ۇلەس قوسىپ وتىر
ساياسات • بۇگىن، 00:12
ايماقتار • بۇگىن، 00:11
ايماقتار • بۇگىن، 00:10
وزگەرمەلى الەمدەگى ىنتىماقتاستىق جولى
ساياسات • بۇگىن، 00:06
جەتىنشى سەزدىڭ ارقالاعان جۇگى قانداي؟
قازاقستان • بۇگىن، 00:03
يەمەندە جاعداي تۇراقتالىپ كەلەدى
الەم • بۇگىن، 00:02
ەلەكتر ەنەرگياسىنان باس تارتۋ كىمگە ۇتىمدى؟
الەم • بۇگىن، 00:00
اشتىققا ۇشىراعاندار سانى ارتا ءتۇستى
الەم • كەشە
ايماقتار • كەشە
ەنەرگەتيكالىق تاپشىلىق: داعدارىس پەن مۇمكىندىك
ەكونوميكا • كەشە
قارجى • كەشە
قارجى • كەشە
قوعام • كەشە
قوعام • كەشە
جۋرناليستيكا جامپوزى ومارعالي قۇدىشەۆ تۋرالى ءبىر ۇزىك سىر
قازاقستان • كەشە
رۋحانيات • كەشە
ادەبيەت • كەشە
ءوسۋ مەن ءوشۋدىڭ اراسى ەكى-اق تارماق
ادەبيەت • كەشە
قازاقستان • كەشە
اباي وقۋلارى: حاكىم مۇراسىنىڭ جاس زەرتتەۋشىلەرى
اباي • كەشە
جەرگىلىكتى تۇلعالار ەسكەرۋسىز قالا بەرە مە؟
قوعام • كەشە
كورشىلەرمەن بايلانىس ارتىپ كەلەدى
ەكونوميكا • كەشە
ونەر • كەشە
ايەلىن ۇرىپ ولتىرگەن تۇركىستاندىق 17 جىلعا سوتتالدى
ايماقتار • كەشە
بىرنەشە وڭىردە اۋا رايىنا بايلانىستى ەسكەرتۋ جاريالاندى
اۋا رايى • كەشە
مەملەكەت باسشىسى «بايتەرەك» حولدينگىنىڭ باسقارما توراعاسىن قابىلدادى
پرەزيدەنت • كەشە
باسەكەلەستىكتى قورعاۋ جانە دامىتۋ اگەنتتىگىنىڭ توراعاسى تاعايىندالدى
تاعايىنداۋ • كەشە
پرەزيدەنت ەسەپ كوميتەتىنىڭ توراعاسىن قابىلدادى
پرەزيدەنت • كەشە
ەلوردادا بىرقاتار كوشە ۋاقىتشا جابىلدى
ەلوردا • كەشە
الماتىدا ەسىرتكى ساتۋمەن اينالىسقان توپ ۇستالدى
وقيعا • كەشە
قاڭتار وقيعاسىندا 238 ازامات قايتىس بولدى - باس پروكۋراتۋرا
قازاقستان • كەشە
مەملەكەت باسشىسى ماڭعىستاۋ وبلىسىنىڭ اكىمىن قابىلدادى
پرەزيدەنت • كەشە
نۇر-سۇلتاندا بوس جۇمىس ورىندارى جارمەڭكەسى وتەدى
ەلوردا • كەشە
ەكىباستۇز قالاسىنىڭ اكىمى تاعايىندالدى
تاعايىنداۋ • كەشە
ۇقساس جاڭالىقتار