كوۆيدپەن اۋىرعاندارعا ۆاكتسينا كەرەك پە؟

«ۆاكتسيناتسيا - بۇل پاندەميامەن ءتيىمدى كۇرەسۋدىڭ جالعىز ءادىسى، بۇل بىزگە بەلگىلى ءبىر دارەجەدە بۇرىنعى ومىرىمىزگە ورالۋعا مۇمكىندىك بەرەدى»، دەدى الماز شارمان بۇگىن جۋرناليستەرمەن ونلاين جۇزدەسۋ بارىسىندا.

ۆيرۋسولوگ ناقتىلاپ وتكەندەي،  يزرايل بۇل پوستۋلاتتى ءوز مىسالىمەن دالەلدەدى - حالىقتىڭ 53% -ى ەكى دوزادان قابىلداعاننان كەيىن، ەلدەگى بارلىق اۋرۋحانالارداعى كوۆيدتىك بولىمشەلەر جابىلدى.

وسى تۇستا، ا. شارمان ايتىپ وتكەندەي، الەمگە بوساڭسۋعا بولمايدى.  الايدا، الەمنىڭ دەمالۋى ءالى ەرتە. بىرىنشىدەن، پاندەميانىڭ ەپيتسەنترى ءۇندىستان سياقتى دامۋشى جانە كەدەي ەلدەرگە اۋىستى،بۇل ەلدە  كۇنىنە 300 مىڭنان استام  اۋرۋ جۇقتىرىپ جاتىر. بۇل  مۋتاتسيالاردىڭ كوبەيۋىنە ىقپال ەتەدى ۆيرۋستىڭ.

ەكىنشىدەن، COVID-19 جاساردى. «ەگەر بۇرىن كوروناۆيرۋس نەگىزىنەن ەگدە جاستاعى ادامدارعا اسەر ەتسە، جاقىندا جاستاردىڭ ينفەكتسياسىنىڭ ۇلەسى ايتارلىقتاي ءوستى. بۇل ءىشىنارا كوپتەگەن ەلدەردە ەگدە جاستاعى ادامدارعا باسىم ۆاكتسينالار جاسالاتىندىعىمەن بايلانىستى. الايدا كوروناۆيرۋستىڭ مۋتاتسياسىنا بايلانىستى بيولوگيالىق سەبەپتەر دە بولۋى مۇمكىن»، دەدى شارمان.

ۇشىنشىدەن، COVID-19 كلينيكالىق كۋرسى بارعان سايىن بولجانبايتىن بولىپ كەلەدى. بۇل پاتسيەنتتەردىڭ ەداۋىر سانىندا اۋرۋ تولقىن ءتارىزدى ۇزاققا سوزىلاتىن سيپاتقا بولا باستاعانىن بايقاتىپ تۇر.

ا. شارمان ناقتىلاپ وتكەندەي،  ء سىز دەمىڭىزدى 8 سەكۋند ۇستاي الماساڭىز، وندا قانداعى وتتەگىنىڭ دەڭگەيى 95% -دان اسپايدى. «ەگەر تىنىس الۋدى 5 سەكۋندتان ارتىق ۇستاۋعا بولمايتىن بولسا، وندا وتتەگىنىڭ دەڭگەيى وتە تومەن دەڭگەيگە ءتۇسىپ، 90% -دان تومەن بولىپ، مەديتسينالىق كومەكتى قاجەت ەتەدى»، دەپ ءتۇسىندىردى ول.

كوۆيدتىڭ تاعى ءبىر ايىرىقشا ەرەكشەلىگى - ونىڭ پوست-كوۆيد سيندرومى دەپ اتالاتىن زارداپتارى. بۇل شابۋىل السىزدىك، شارشاعىشتىق، قالدىق جوتەل، كەۋدەدەگى اۋىرسىنۋ، شوعىرلانۋ قيىندىقتارى، ب ۇلىڭعىر سانا، دەپرەسسيادا كورىنەدى. سونداي-اق ساۋىعىپ كەتكەندەر باس اۋرۋى، بۇلشىقەت جانە بۋىن اۋرۋلارىنا شالدىققان. بۇل بورتپەلەر، شاشتىڭ ءتۇسۋى، ءيىس پەن ءدام سەزۋ قابىلەتىنىڭ ناشارلاۋى تۋرالى ايتپايدى.

«اتاقتى يممۋنولوگ جانە يەل ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ پروفەسسورى اكيكو يۆاساكي COVID-19 ءجۇرىسىنىڭ سوزىلۋىنىڭ ەكى مۇمكىن سەبەبىن اتاپ ءوتتى. ء«بىرىنشىسى - ينفەكتسياعا ۇشىراعان ناۋقاستاردىڭ اعزاسىندا ۆيرۋستىڭ قالدىقتارى ۇزاق ۋاقىت بويى ساقتالادى، ولار كوپتەگەن بۇزىلۋلار تۋدىرادى. وسى تۇرعىدان العاندا، پوستكويدتىق سيندرومى بار ناۋقاستاردىڭ شامامەن 40% -ىندا كوروناۆيرۋسقا قارسى ۆاكتسيناتسيا سوزىلعان بەلگىلەردىڭ اۋىرلىعىن جەڭىلدەتىپ، جاعدايدى ەداۋىر جاقسارتتى دەپ ايتۋعا بولادى»، دەپ الماز شارمان ەمدەۋ ادىستەرىنىڭ ءبىرىن اتادى.

«ۆيرۋستار دەنەگە ەنگەن كەزدە يممۋندىق جۇيە انتيدەنەلەرمەن، سونداي-اق ولاردى ىزدەيتىن جانە تانيتىن جاسۋشالارمەن كۇرەسە باستايدى. ادام سىرقاتتانعاننان كەيىن يممۋندىق جاسۋشالار ۆيرۋستى جاتتاپ الادى جانە «شابۋىلدا وتىرادى»، كەلەسى شابۋىلدى كۇتەدى - سوندىقتان ولاردى ەس جاسۋشالارى دەپ اتايدى. قانداعى انتيدەنەلەردىڭ دەڭگەيى تومەندەۋى مۇمكىن، بىراق ەستە ساقتاۋ جاسۋشالارى دايىن كۇيىندە قالادى. يممۋندىق قورعانىستىڭ ءمانى وسىندا. ول الدىڭعى ينفەكتسيانىڭ ناتيجەسىندە نەمەسە ۆاكتسيناتسيا ناتيجەسىندە پايدا بولۋى مۇمكىن»، دەپ ءتۇسىندىردى دوكتور شارمان.   

ا. شارماننىڭ تۇسىندىرۋىنشە،  COVID-19 اۋىر تۇرىمەن اۋىرعاندار  ۆاكتسيناتسياعا مۇقتاج بولماۋى مۇمكىن، ويتكەنى ولار قازىردىڭ وزىندە جادى جاسۋشالارىن قۇردى. «جەڭىل تۇردە اۋىرعان ادامدارعا ۆاكتسيناتسيا جاساعان دۇرىس، ويتكەنى ولاردىڭ يممۋنيتەتى جەتكىلىكسىز دامىعان، ۆاكتسيناتسيا يممۋندىق قورعانىستى جۇزدەگەن رەت كۇشەيتە الادى. ۆاكتسينانىڭ ءبىرىنشى دوزاسى ولارعا ەكىنشى دوزا بەرىلگەندەي اسەر ەتەدى»، دەپ اتاپ ءوتتى سپيكەر.