عاسىرلىق شەجىرەسى بار اۋلەت

قوعام • 01 ناۋرىز، 2021

عاسىرلىق شەجىرەسى بار اۋلەت

40 رەت كورسەتىلدى

«ت.شەۆچەنكو اتىنداعى ۋكراين مادەنيەتىنىڭ پاۆلودار سەرىكتەستىگى» وبلىستىق قوعامدىق بىرلەستىگى ەلىمىزدىڭ بىرلىگىن نىعايتۋعا قىزمەت ەتىپ كەلە جاتقان قۇرىلىمداردىڭ ءبىرى.

فاريدا بىقاي

قازاقستاندا تۇراتىن ۋكراينداردىڭ سالت-ءداستۇرىن، ادەت-عۇرپىن جانە مادەنيەتىن جاڭعىرتۋ، وڭىردەگى ەتنوستار دوستىعى مەن ءوزارا كەلىسىمدى نىعايتۋ، تاۋەلسىز قازاقستان ەلىنىڭ مادەني جانە ەكونوميكالىق دامۋ ۇردىسىنە ۋكرايندىقتاردى تارتۋ بويىنشا جۇمىستاردى ۇيىمداستىرىپ وتىرعان بۇل بىرلەستىكتىڭ ءاربىر مۇشەسى وزدەرىنىڭ قازاق ەلىندە ءوسىپ-ءونىپ وتىرعاندارىن ماقتانىشپەن ايتىپ جۇرەدى. ماسەلەن، اتالعان بىرلەستىكتىڭ بەلسەندى مۇشەسى اناتولي ۆاسيلەۆيچ نەۋمىۆاكو قازاقستان ءوز وتباسى ءۇشىن قۇتتى مەكەن بولعانىن ايتادى.

– ءيا، ءبىزدىڭ اۋلەتىمىز قازاق جەرىندە ءبىر عاسىردان استام ءومىر ءسۇرىپ كەلەدى. وسى جەردە تۋىپ-ءوسىپ، ءبىلىم الىپ، وتباسىن قۇرىپ، قىزمەت ەتۋدەمىز. وسى ەلدىڭ ازاماتى رەتىندە قازاق حالقىنا شىن جۇرەكتەن العىس ايتامىن! – دەيدى ول.

ءبىر عاسىر دەمەكشى، 1907 جىلى اتاسى فەدور مەن اجەسى دومنا قازاق جەرىنە، قازىرگى ەرتىس اۋدانىنا ۋكراينانىڭ حاركوۆ گۋبەرنياسىنان كوشىپ كەلگەن ەكەن. اشتىق جىلدارىن، ستاليندىك قۋعىن-سۇرگىندى، ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىس كەزىندەگى قيىندىقتاردى قازاق حالقىمەن بىرگە باستان وتكەرگەن. وزدەرىنىڭ ۋكراينالىقتارعا ءتان ەڭبەكقورلىعىمەن ۇرپاق ءوسىرىپ، اتا-اناسى وتباسىنداعى بەس بالامەن اۋلەت كوبەيتىپ وسى جەردە ماڭگى تۇراقتاپ قالادى.

– مەن ءوزىم 1949 جىلى ەرتىس اۋدانى سىلەتى اۋىلىندا دۇنيەگە كەلدىم. مەكتەپتە ءبىلىم الىپ، اسكەري بورىشىمدى وتەگەن سوڭ، پاۆلودار پەداگوگيكالىق ينستيتۋتىن ءبىتىردىم. العاشقى ەڭبەك جولىمدى تۋعان اۋىلىمداعى مەكتەپتە ۇستازدىق قىزمەتتەن باستادىم. كەيىن وبلىس ورتالىعىنا كوشىپ كەلىپ، №17 مەكتەپتە مۇعالىم بولدىم، – دەيدى اناتولي ۆاسيلەۆيچ.

بىراق ول قالالىق تۇرعىن بولسا دا تۋعان جەرى – ەرتىس اۋدانىنا ءجيى بارىپ تۇرادى. ونداعى دوستارى، وقۋشىلارى – ولاردىڭ الدى زەينەتكە دە شىعىپ ۇلگەردى – ءار كەلگەن سايىن ونى قۋانا قارسى الادى.

قازىرگى كەزدە اناتولي ۆاسيلەۆيچ ءوزى مۇشەسى بولىپ تابىلاتىن جەرگىلىكتى بىرلەستىكتەگى «حالىق حورىنىڭ» ءانشىسى. بىرلەستىك قۇرامىنا نەگىزىنەن باسقارما، اقساقالدار القاسى كىرەدى. سەرىكتەستىكتە جاستار قاناتى، كىتاپحانا، وقۋ زالدارى، ۋكراين شامشىراعى جۇمىس ىستەيدى.

ۋكراين ۇلتتىق ورتالىعىندا «حالىق حورى» كوللەكتيۆى، «چاريۆني سترۋنى» باندۋريستەر ۆوكالدى اسپاپتار ءانسامبلى، «لىلەيا» جانە «دجەرەلو» جاستار ۆوكالدى ۇجىمدارى، «ۆەسەلكا» حورەوگرافيالىق ۇجىمى بار.

2019 جىلى اناتولي نەۋمىۆاكو اسسامبلەياداعى ءوز ارىپتەستەرى، ىنتىماعى جاراسقان باسقا دا قوعامدىق بىرلەستىكتەردەگى دوستارى ورتاسىندا 70 جاسقا تولعان مەرەيتويىن اتاپ ءوتتى. ارىپتەستەرى ونىڭ انشىلىك ونەرىن جاقسى باعالايدى، 1996 جىلدان باستاپ قوعامدىق بىرلەستىكتىڭ مادەني ومىرىنە بەلسەنە ارالاسادى، تۇرلىمادەني كەشتەر، ارنايى فەستيۆالدارعا قاتىسادى. اناتولي نەۋمىۆاكو 150-گە جۋىق ۋكراين اندەرىن حورمەن دە، جەكە ءوزى دە ورىندايدى. حور مۇشەلەرى ۋكراين اندەرىنەن باسقا، ابايدىڭ، باسقا دا قازاق كومپوزيتورلارىنىڭ اندەرىن ورىندايدى.

– ەكى ۇل، ءبىر قىز ءوسىرىپ، ەر جەتكىزدىك. ۆالەنتينا نيكولاەۆنا ەكەۋىمىز نەمەرەلەرىمىزدى تاربيەلەپ وتىرمىز. ءبىز باقىتتى وتباسىمىز. ەل تاۋەلسىزدىگىنىڭ 30 جىلدىق مەرەيتويى قارساڭىندا بارشا وتانداستارىما قۇت-بەرەكە، بەيبىت ءومىر تىلەيمىن. «اقىلى كوپتى داۋ المايدى، دوسى كوپتى جاۋ المايدى» دەمەكشى، ەلىمىزدەگى ەتنوستاردىڭ دوستىعى مەن ىنتىماعىن ارتتىرىپ، تۋعان جەرىمىزدى كوركەيتۋگە ءبارىمىز ءبىر كىسىدەي اتسالىسايىق دەگىم كەلەدى، – دەيدى ا.نەۋمىۆاكو.

پاۆلودار وبلىسى

كۇننىڭ ماڭىزدى جانە وزەكتى جاڭالىقتارىن «ەگەمەن قازاقستان» تەلەگرام كانالىنان وقىڭىز