جۋىردا ەلىمىزدە بىرجولعى زەينەتاقى تولەمىن ەم-دومعا پايدالانۋ ەرەجەسى قوعام تالقىلاۋىنا ۇسىنىلعان بولاتىن. ءتيىستى قۇجات ءنورماتيۆتى-قۇقىقتىق اكتىلەر اشىق پورتالىنا ورنالاستىرىلدى. بىرجولعى زەينەتاقى تولەمدەرىن ەمدەلۋگە پايدالانۋ قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ازاماتتارىنا كەپىلدەندىرىلگەن تەگىن مەديتسينالىق كومەك جانە (نەمەسە) مىندەتتى الەۋمەتتىك مەديتسينالىق ساق­تان­­دىرۋ اياسىندا قاراستىرىلماعان مە­دي­تسينالىق قىزمەتتەردى قوسىمشا الۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.

وتانداستارىمىز وزدەرىنىڭ زەينەتاقى جيناقتارىنىڭ ءبىر بولىگىنە ەلىمىزدەگى كلينيكالاردا قانداي ەم الا الادى؟ جۋىردا ورتالىق كوممۋنيكاتسيالار الاڭىندا وتكەن بريفينگتە دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنىڭ مەديتسينالىق كومەكتى ۇيىمداستىرۋ دەپارتامەنتى ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى گۇلنار سارسەنباەۆا وسى ساۋالعا جاۋاپ بەردى.

«ازاماتتار قازاقستانداعى كەز كەلگەن كلينيكادا جانە ستوماتولوگيالىق قىزمەتتەردى قوسپاعاندا شەت ەلدەر­دە بارلىق قىزمەتتى الا الادى. بىراق بۇل رەتتە كەلىسىمشارت جاسالاتىن مە­دي­تسي­نالىق ۇيىمدا اتالعان مەدي­تسي­نا­لىق قىزمەت ءتۇرىن كورسەتۋگە ارنالعان ليتسەنزيا بولۋى ءتيىس. ونى الۋ ءۇشىن ازامات بجزق-نىڭ ينتەرنەت-رەسۋرسى نەمەسە «ەلەكتروندى ۇكىمەت» ۆەب-پورتالى ارقىلى بىرجولعى زەينەتاقى تولەمىنىڭ قولجەتىمدى سوماسىن انىقتاۋى قاجەت. ەگەر قورداعى سوما جەتكىلىكتى بولسا، وندا ازامات تىركەلگەن جەرى بويىنشا مەديتسينالىق ۇيىمعا جۇگىنىپ، دارىگەرلىك كوميسسيانىڭ بىرجولعى زەينەتاقى تولەمدەرى ەسەبىنەن ەمدەلۋگە جىبەرۋ تۋرالى قورىتىندىسىن الۋى قاجەت»، دەدى گ.سارسەنباەۆا.

ماماننىڭ تۇسىندىرۋىنشە، دارىگەرلىك كوميسسيا ءوتىنىش بەرگەن كۇننەن باس­تاپ 5 جۇمىس كۇنىنەن كەشىكتىرمەي زەينەتاقى تولەمدەرى ەسەبىنەن ەمدەلۋگە جىبەرۋ تۋرالى نە مەديتسينالىق كورسەتكىش بولماعان جاعدايدا باس تارتۋ تۋرالى شەشىم قا­بىلدايدى. قورىتىندى دارىگەرلىك كو­ميسسيانىڭ وتىرىسى وتكىزىلگەن كۇننەن باستاپ 2 جۇمىس كۇنى ىشىندە بەرىلەدى. جيناقتالعان زەينەتاقى قاراجاتى ەسەبىنەن ازاماتتار ورفاندىق اۋرۋلاردى ەمدەۋ، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ اۋماعىندا ورنالاسقان مەديتسينالىق ۇيىمداردا كورسەتىلەتىن ستوماتولوگيالىق قىزمەتتەر ء(تىستى پروتەزدەۋ، يمپلانتاتسيا)، وپەراتسيادان كەيىنگى تىرتىقتار مەن تۋا بىتكەن اقاۋلاردى تۇزەتۋ ماقساتىندا رەكونسترۋكتيۆتى جانە قالپىنا كەلتىرۋ وپەراتسيالارى (پلاستيكالىق)، سونداي-اق ماستەكتوميا، راديونۋكليدتىك جانە راديويودتەراپيا، راديوحيرۋرگيالىق ەمدەۋ (گامما-پىشاق، كيبەر پىشاق)، پروتوندى تەراپيا، وفتالمولوگيالىق قىزمەتتەر سياقتى قىمبات تۇراتىن قىزمەتتەردى الا الادى. اتالعان تىزبە حالىقتىڭ قاجەت­تى­لىگىن ەسكەرە وتىرىپ وزگەرۋى دە ىقتيمال.

مەديتسينالىق كوميسسيانىڭ وڭ قورى­تىندىسى بولعان جاعدايدا ءوتىنىش بەرۋشى مەديتسينالىق ۇيىمدى تاڭداپ، شارت جاساسۋى قاجەت. سودان كەيىن ەتسق كومەگىمەن ۋاكىلەتتى وپەراتوردىڭ ينتەرنەت-رەسۋرسىندا ءوزىنىڭ جەكە كابينەتىن اشۋ، وندا سوماسى مەن پايدالانۋ ماقساتىن كورسەتە وتىرىپ، بىرجولعى زەينەتاقى تولەمىنە ەلەكتروندى ءوتىنىشتى تولتىرۋ، دارىگەرلىك كوميسسيا قورىتىندىسىنىڭ سكانەرلەنگەن كوشىرمەلەرىن، مەديتسينالىق ۇيىممەن ەمدەۋ تۋرالى شارتتى بەكىتۋ جانە ءوزىنىڭ ەتسق-مەن كۋالاندىرۋ قاجەت. ءوتىنىش بەرۋشىنىڭ ەتسق-سى قويىلعان، ۋاكىلەتتى وپەراتوردا تىركەلگەن تولەمگە ارنالعان ءوتىنىش تۋرالى مالىمەتتەر بجزق-عا ەلەكتروندى حابارلاما شەڭبەرىندە كەلىپ تۇسەدى. بجزق ۋاكىلەتتى وپەراتوردان ەلەكتروندى حابارلاما العان كۇننەن باستاپ 5 جۇمىس كۇنى ىشىندە بىرجولعى زەينەتاقى تولەمىنىڭ سوماسىن ءوتىنىش بەرۋشىنىڭ ۋاكىلەتتى وپەراتوردا اشىلعان ارنايى شوتىنا اۋدارادى. ۋاكىلەتتى وپەراتور الۋشى ۇسىنعان بىرجولعى زەينەتاقى تولەمدەرىنىڭ نىسانالى ماقساتى بو­يىنشا قۇجاتتاردى تەكسەرەدى جانە ولار سايكەس كەلگەن جاعدايدا ولاردى العان كۇننەن باستاپ 5 جۇمىس كۇنى ىشىندە ءوتىنىش بەرۋشى تاڭداعان مەديتسينالىق ۇيىمنىڭ نىسانالى ماقساتى بويىنشا قاراجاتتى اۋدارادى.

«سونداي-اق جۇبايىنىڭ (زايى­بىنىڭ)، جاقىن تۋىستارىنىڭ بىر­جولعى زەينەتاقى تولەمدەرىن ەمدەۋگە پايد­ا­لا­نۋعا بولاتىنىن اتاپ وتكىم كەلەدى. مۇنداي جاعدايدا تاراپتار جەكە كابي­نەتتە تۋىستىق قاتىناستاردى راستايتىن قۇجاتتاردى قوسا كورسەتىپ، ولاردىڭ ەتسق-مەن كۋالاندىرىلاتىن بىرجولعى زەي­نەتاقى تولەمدەرىن بەرۋ تۋرالى كەلىسىم جا­ساسادى»، دەدى گ.سارسەنباەۆا.

ءبىر ايتا كەتەرلىگى، ەمدەلۋگە بەرىلەتىن بىرجولعى زەينەتاقى تولەمدەرىنە ەكۇ جاساتۋعا بولمايدى.

«باستاپقىدا تىزىمدە بولعان كەيبىر اۋرۋ تۇرلەرى سوڭعى ساتتە الىنىپ تاس­تالدى. قازىرگى ۋاقىتتا ءبىز بۇكىل تەتى­گىن پى­سىقتاپ جاتىرمىز»، دەدى «وت­باسى بانكى» اق باسقارما توراعاسى ءلاززات يبراگيموۆا. بۇل رەتتە گۇلنار سارسەنباەۆا تىزىمنەن ەكۇ جاساتۋ پروتسە­دۋ­راسىنىڭ نەلىكتەن الىنىپ تاستال­عا­نىن ءتۇسىندىردى. ونىڭ ايتۋىنشا، بيىل ەلىمىزدە «اڭساعان ءسابي» اتتى ارناۋلى باعدارلاما ىسكە قوسىلدى. وسىعان وراي جىل سايىن مىندەتتى الەۋمەتتىك مەديتسينالىق ساقتاندىرۋ اياسىندا 1 مىڭ كۆوتا ءبولۋ جوسپارلانعان. «بيىل كۆوتا سانى 7 ەسەگە ارتىپ، 7 مىڭعا جەتتى. سوندىقتان مىندەتتى الەۋمەتتىك مەدي­تسينالىق ساقتاندىرۋ اياسىندا بۇل قىزمەتتەر ولشەمشارتتارعا سايكەس مۇقتاج وتباسىلارعا كورسەتىلەدى. الداعى ۋاقىتتا قارايمىز. ەگەر شىنىمەن دە مۇنداي قاجەتتىلىك بولسا، وندا بۇل ماسەلەنى اتالعان تىزىمگە قوسۋدى قاراستىرامىز»، دەدى ول.

ەرتەڭ، ياعني 25 اقپان كۇنى ەمدەلۋگە بەرىلەتىن بىرجولعى زەينەتاقى تولەمدەرىن الۋعا ءوتىنىش بەرۋگە ارنالعان پورتال ىسكە قوسىلادى. جۋىردا ەمدەلۋگە بەرىلەتىن بىرجولعى زەينەتاقى تولەمدەرىن پايدالانۋ ەرەجەسى رەسمي تۇردە جاريالانىپ، كۇشىنە ەندى.

ايتا كەتەلىك، بيىلعى 1 اقپانداعى جاعداي بويىنشا، بىرىڭعاي جيناقتاۋشى زەينەتاقى قورى سالىمشىلارىنىڭ شوتىندا 13،1 ترلن تەڭگە زەينەتاقى جيناعى قالىپتاستى. ءبىر جىل ىشىندە ونىڭ سوماسى 2،2 ترلن تەڭگەگە ارتتى نەمەسە 21%-عا ءوستى. زەينەتاقى جيناعىنىڭ نەگىزگى سوماسى مىندەتتى زەينەتاقى جارناسى ەسەبىنەن قۇرالدى، ونىڭ مولشەرى – 12،8 ترلن تەڭگە. مىندەتتى كاسىپتىك زەينەتاقى جارناسى بويىنشا – 324،4 ملرد تەڭگە، ال ەرىكتى زەينەتاقى جارناسى 2،2 ملرد تەڭگەگە جەتتى.