ەكونوميكا • 28 قاڭتار، 2021

قازاقستاندا زەينەتاقى اننۋيتەتىنىڭ قۇنى تومەندەدى

35 رەت كورسەتىلدى

«قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا زەينەتاقى اننۋيتەتى ازاماتتار ءۇشىن ايتارلىقتاي قولجەتىمدى ءارى تارتىمدى بولا ءتۇستى. تولىعىراق قر قارجى نارىعىن رەتتەۋ جانە دامىتۋ اگەنتتىگى توراعاسىنىڭ ورىنباسارى ماريا حادجيەۆا ايتىپ بەردى» دەپ جازادى Egemen.kz.

گۇلبارشىن ايتجانبايقىزى

ەكونوميكالىق ءوسۋدى قالپىنا كەلتىرۋ ماسەلەلەرى جونىندەگى زاڭ زەينەتاقى اننۋيتەتىن بەرۋ قاعيدالارىنا ءبىراز تۇزەتۋلەر ەنگىزدى. نەگىزگى جاڭالىقتار:

- زەينەتاقى اننۋيتەتى شارتى بويىنشا ەڭ تومەن تولەم مولشەرىن ەڭ تومەن زەينەتاقىدان ەڭ تومەن كۇنكورىس شاماسىنىڭ 70%-نا جاقىن وزگەرتۋگە;

- كەيىنگە قالدىرىلعان زەينەتاقى اننۋيتەتىن ساقتانۋشىنىڭ 45 جاسىنان باستاپ ەر ادامدار ءۇشىن 55 جاستان جانە ايەلدەر ءۇشىن 52 جاستان (كەيىننەن ايەلدەردىڭ جاسىن 2027 جىلى 55 جاسقا دەيىن ۇلعايتا وتىرىپ) ءومىر بويى اي سايىن ساقتاندىرۋ تولەمدەرىن الۋ قۇقىعىمەن جاساۋ مۇمكىندىگىنە قاتىستى بولدى.

زەينەتاقى اننۋيتەتى ايتارلىقتاي ارزاندادى. ماسەلەن، 2020 جىلى زەينەتاقى اننۋيتەتىن جاساۋ ءۇشىن جەتكىلىكتى سوما 55 جاستاعى ەر ادامدار ءۇشىن 11،3 ملن تەڭگە، ال 51،5 جاستاعى ايەلدەر ءۇشىن 15،5 ملن تەڭگە بولسا، ەندى سول جاستاعى ەر ادام اننۋيتەتتى 6،7 ملن تەڭگەگە، ال ايەل ادام 9،0 ملن تەڭگەگە الا الادى.

«كەيىنگە قالدىرىلعان زەينەتاقى اننۋيتەتىن 55 جاستان باستاپ تولەمدەر الاتىنداي بولىپ، 45 جاستا العان جاعدايدا ەر ادامدا كەمىندە 6،1 ملن تەڭگە، ال ايەلدە 7،7 ملن تەڭگە بولۋعا ءتيىس. ەگەر جالپى تسيفرلاردى الار بولساق، بۇگىنگى كۇنى شامامەن 61 مىڭ ادام 283 ملرد تەڭگە سوماعا زەينەتاقى اننۋيتەتى شارتىن جاساعان، سول ارقىلى ولار ءومىردى ساقتاندىرۋ جونىندەگى كومپانيادان وزدەرىنە ءومىر بويعى زەينەتاقى تولەمىنە كەپىلدىك الدى»، دەدى ماريا حادجيەۆا.

بجزق-دا زەينەتاقى جيناقتارى جەتكىلىكتى قازاقستاندىقتار وزدەرىنىڭ زەينەتاقى جيناقتارىنىڭ ءبىر بولىگىن تۇرعىن ءۇي جاعدايىن جاقسارتۋعا نەمەسە ەمدەلۋ اقىسىن تولەۋگە پايدالاناتىنىن، نە اقشاسىن زەينەتكەرلىككە جيناقتاي بەرەتىنىن وزدەرى شەشۋگە قۇقىلى. ارينە، جيناق اقشاسىنىڭ ءبىر بولىگىن زەينەتكەرلىككە شىققانعا دەيىن جۇمساۋ كوبىرەك قىزىقتىرارى ءسوزسىز، بىراق ەڭبەك قىزمەتى توقتاعاننان كەيىن كىرىستىڭ ازاياتىنىن دا ۇمىتپاعان ءجون. تيىسىنشە، زەينەتاقى تولەمدەرىن الۋ جولدارى جايىندا زەينەتاقى كاپيتالىن قالىپتاستىرۋ كەزىندە، ياعني جۇمىس ىستەپ جۇرگەن كەزدە ويلاۋ كەرەك.

قازاقستاندىقتار زەينەتاقى اننۋيتەتىن ءومىردى ساقتاندىرۋ جونىندەگى كومپانيادان (بۇدان ءارى – وسك) ساتىپ الۋ قۇقىعىن پايدالانا الادى. بجزق-دان تولەنەتىن تولەمدەر الدىن الا بولجاپ بىلۋگە بولمايتىن جارنالاردىڭ تۇراقتى تۇسۋىنە، مولشەرىنە جانە ينۆەستيتسيالىق كىرىستىلىگىنە بايلانىستى، ال زەينەتاقى اننۋيتەتى بەلگىلى ءبىر تولەمدەرى بار قارجى قۇرالى بولىپ تابىلادى، ول ناقتى بەلگىلەنگەن مولشەردە، كەپىلدىك بەرىلگەن كىرىستىلىكپەن ءومىر بويى تولەمدەر الۋدى بىلدىرەدى.

«زەينەتاقى اننۋيتەتتەرى بويىنشا تولەمدەردى وسك اي سايىنعى نەگىزدە، ساقتانۋشىنىڭ بۇكىل ءومىرى بويى جۇزەگە اسىرادى، بۇل رەتتە تولەمدەر جىل سايىن كەمىندە 5%-عا يندەكستەلىپ وتىرادى. بۇدان باسقا تولەمدەردىڭ كەپىلدىك بەرىلگەن كەزەڭى وپتسياسىن قوسۋ مۇمكىندىگى بار، ول كەزەڭ ىشىندە زەينەتاقى اننۋيتەتى شارتى بويىنشا تولەمدەر ساقتانۋشىنىڭ ءتىرى بولعان-بولماعانىنا قاراماستان تولەنەدى»، دەدى حادجيەۆا.

وسك قىزمەتى ليتسەنزيالانادى جانە ونى مەملەكەت باقىلايدى. زەينەتاقى اننۋيتەتتەرى بويىنشا تولەمدەرگە «ساقتاندىرۋ تولەمدەرىن كەپىلدىك بەرۋ قورىنىڭ» قاراجاتى ەسەبىنەن كەپىلدىك بەرىلەدى، ول وسك تاراتىلعان جانە بانكروت بولعان جاعدايدا زەينەتاقى اننۋيتەتتەرى بويىنشا تولەمدەردىڭ ۇزدىكسىز بولۋىن جانە ساقتاندىرۋ پورتفەلىنىڭ قۇرامىنا كىرەتىن مىندەتتەمەلەردىڭ ساباقتاسا ورىندالۋىنا مۇمكىندىك بەرەدى.

«زەينەتاقى اننۋيتەتى ونىمدەرىنىڭ تۇرلەرىن كوبەيتۋ ماقساتىندا 2021 جىلى بىرلەسكەن اننۋيتەتتەردى ەنگىزۋ جوسپارلانىپ وتىر، ول زەينەتاقى اننۋيتەتى شارتىنا ءبىر ادامنىڭ ەمەس، ەرلى-زايىپتىلاردىڭ نەمەسە جاقىن تۋىستاردىڭ قاتىسۋىن بىلدىرەدى. بىرلەسكەن اننۋيتەت جاقىن تۋىستاردىڭ زەينەتاقى جيناقتارىن بىرىكتىرۋگە جانە اننۋيتەت شارتى بويىنشا كىرىستى قايتا بولۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. مىسالى، ەرلى-زايىپتىلاردىڭ ءبىرىنىڭ وسك-دەن اننۋيتەت ساتىپ الۋعا زەينەتاقى جيناعى جەتپەيتىن بولىپ، ەكىنشىسىندە ارتىق بولسا، بىرلەسكەن زەينەتاقى اننۋيتەتى ارقىلى ەكەۋىنە دە ءومىر بويى تولەمدەر تولەنەدى. بۇل جاڭالىقتار زەينەتاقى اننۋيتەتى شارتىن زەينەتاقى جۇيەسى دامىعان مەملەكەتتەردەگى زەينەتاقى جوسپارلارى سياقتى زەينەتاقىنى جوسپارلاۋدىڭ ءتيىمدى قۇرالى ەتەدى دەپ كۇتەمىز. بۇل ازاماتتارعا زەينەتاقى تولەمدەرىنىڭ جولىن وزدەرىنىڭ ماقساتتارى مەن قاجەتتىلىگىنە قاراي تاڭداۋىنا مۇمكىندىك بەرەدى» - دەپ قورىتىندىلادى قارجى رەتتەۋشىسى توراعاسىنىڭ ورىنباسارى.