كارى قۇرلىقتاعى احۋال كۇر­­دەلەنىپ بارادى. ماسەلەن، ۇلى­­بريتانيادا ەلگە شەتەل­دىك­تەر­دىڭ كىرۋىنە تىيىم سالىن­باق. پرەمەر-مينيستر بوريس دجون­سون 18 قاڭتار كۇن­گى ساعات 04:00-دەن باستاپ الەم­نىڭ بار­لىق ەلدەرىنەن كەلە­تىن مەي­مان­داردىڭ كىرۋى توقتاتى­لاتىنىن مالىمدەدى.

وسىعان بايلانىستى تۇمان­دى البيونعا ات باسىن تىرەيتىن­دەردىڭ ءبارى ەلگە كەلمەس بۇرىن كوروناۆيرۋسقا تەست تاپسىرۋى قاجەت. سونداي-اق ۇلىبريتانيا اۋماعىنا كەلگەننەن كەيىن 10 كۇن وقشاۋلانباق. نەمەسە 5 كۇندىك وقشاۋلاۋدان سوڭ قايتا تەست تاپسىرۋى ءتيىس. ۇلىبريتانياداعى مۇنداي شەكتەۋ شارالارى 15 اقپانعا دەيىن جالعاسادى.

ەگەر ەپيدەميالىق جاعداي تۇراق­­تالسا، ونى بىرتىندەپ جەڭىل­دەتۋ قاراستىرىلعان. بيلىكتىڭ حابار­لاۋىنشا، قازىردىڭ وزىندە وق­شاۋ­لاۋ شارالارى ناتيجە بەرە باس­تاعان كورىنەدى. ماسەلەن، كەيىن­گى بىرنەشە كۇندە جاڭادان ناۋ­قاس­تانعاندار سانى كۇرت ازايعان.

سوعان قاراماستان، انگليا استاناسى لوندوندا تاعى ءبىر ۋاقىتشا ءمايىتحانا جۇمىس ىستەي باستادى. جوسپار بويىنشا، ءمايىتحانا 1300 مۇردەنى قابىل­داۋى ءتيىس. پاندەميانىڭ العاش­قى تولقىنى كەزىندە لوندوندا ۋاقىت­شا ءتورت ءمايىتحانا اشىل­عان ەدى.

لوندون مەرى سادىق حان­نىڭ مالىمەتىنە سۇيەنسەك، ۇلى­بريتانيا استاناسىندا پاندەميا قۇرباندارىنىڭ سانى 10 مىڭنان استى. ءبىر اپتا ىشىندە سالىنعان ءمايىتحانا توڭازىتقىش قوندىرعىلارى بار شاتىرلاردان تۇرادى. وسىنداي ۋاقىتشا نىساندار باسقا دا اعىلشىن قالالارىندا بوي كوتەرمەك.

بۇعان دەيىن ۇلىبريتانيا جانە باسقا دا بىرقاتار ەل وڭتۇس­تىك امەريكا، پورتۋگاليا جانە كابو-ۆەردە ەلدەرىنەن كەلەتىن جو­لاۋ­شىلارعا ۋاقىتشا تىيىم سالعان-تۇعىن. سەبەبى جاپون عا­لىمدارى كوروناۆيرۋستىڭ جاڭا، «برازيليالىق ءتۇرىن» انىقتاپ، اتالعان مەملەكەتتەردە ءورشىپ تۇرعانىن مالىمدەگەن-ءدى.

اقش-تا پاندەميا باستالعا­لى كوروناۆيرۋس ىندەتىن جۇقتىر­عانداردىڭ سانى 23،5 ميلليونعا جەتتى. ونىڭ 39 مىڭنان استامى كە­سەل­دەن كوز جۇمدى. ەلدە كە­يىنگى ەكى اپتا ىشىندە ۆيرۋس قۇر­بان­دارىنىڭ سانى 42800-دەن اسىپ، رەكوردتىق كورسەتكىشكە جەتكەن. ورتا ەسەپپەن العاندا تاۋلىگىنە 3 مىڭعا جۋىق ادام قاۋىپتى ين­فەك­تسيادان كوز جۇمادى. مامان­دار الداعى 6 كۇندە تاعى 14 مىڭ­نان استام امەريكالىق تۇر­عىن ومىرى­مەن قوشتاسادى دەپ وتىر. پرە­زيدەنتتىك سايلاۋدا جەڭىس­كە جەتكەن دجو بايدەن ەل تۇر­عىن­دارىن ماسكا تاعۋ رەجىمى­نەن باس تارتپاي، قاۋىپسىز اراقاشىق­تىق­تى ساقتاپ، حالىق كوپ جينالاتىن ورىندارعا بارماۋعا شاقىرادى.

ىندەتتىڭ كۇرت ءوسۋى سالدارىنان برازيلياداعى اۋرۋحانالاردا وتتەگى قورى تۇگەسىلۋگە جاقىن. بو­لىم­شەلەردە بوس توسەكتەر، وك­پەنى جاساندى جەلدەتۋ اپپارات­تارى مەن وتتەگى ماسكالارى دا قال­ماعان. دارىگەرلەر اۋرۋ­حانا­لارعا جەتكىزىلىپ جاتقان جاڭا پاتسيەنتتەرگە كومەكتەسۋگە قاۋ­قارسىز ەكەنىن ايتىپ وتىر. قارا­پايىم حالىق تۋىستارىنا وت­تەگى باللونىن جەتكىزۋ ءۇشىن كەزەك­كە تۇرىپ، اۋرە-سارساڭعا تۇسكەن.

قازىرگى تاڭدا برازيليا كوروناۆيرۋس جۇقتىرعاندار سانى بويىنشا الەمدە ءۇشىنشى ورىندا تۇر. بۇل ەلدە 8،3 ميلليون تۇرعىن دەرت­كە شالدىققان. ال 207 مىڭ ناۋقاس ءولىم تىرناعىنا ءىلىندى. وسىلايشا، قايتىس بولعاندار كورسەتكىشى بويىنشا برازيليا ەكىنشى ورىنعا شىقتى.

گەرمانيادا كوروناۆيرۋس جۇق­­­تىر­عاندار سانى 2 ميل­­ل­يون­نان استى. وسىعان باي­لا­نىس­­تى گەر­مانيا كانتسلەرى انگەلا مەركەل فەدەرالدى اۋماق باس­شى­لارىمەن جيىن وتكى­زىپ، قاتاڭ لوكداۋن ەنگىزۋ قا­جە­تتىگىن جەتكىزدى.

پورتۋگاليادا جاپپاي لوكداۋن جاريالاندى. كارانتيندىك شەكتەۋ 30 قاڭتارعا دەيىن سوزىلادى. مەكتەپتەر، ازىق-ت ۇلىك دۇكەندەرى، ۆەتەرينارلىق كلينيكالار، ناۋبايحانالار، گۇل دۇكەندەرى مەن قوناقۇيلەر اشىق كۇيىندە قالا بەرمەك. جاۋاپتى بيلىك وكىلدەرى ازاماتتاردان ەش سەبەپسىز ۇيدەن شىقپاۋعا كەڭەس بەرىپ وتىر.

ۆەنگريا قىتايدىڭ CoronaVac ۆاكتسيناسىن ماقۇلدا­عان العاشقى ەۋروپالىق ەل اتانۋى مۇمكىن. پرەمەر-مينيستر ۆيكتور وربان ءدال وسى ۆاكتسينانى قولدانۋ قاجەت ەكەنىن ايتادى. سونداي-اق ول ەلدەگى ءتيىستى مەكەمەلەردى تەزىرەك شەشىم قابىلداۋعا شاقىردى.

اۋسترياداعى كيتتسبيۋەل تاۋ شاڭعىسى كۋرورتىندا ىن­دەت  جۇق­تىرعاندار كۇرت كوبەي­دى. جەر­گىلىكتى اۋماق باسشىلى­عى­نىڭ پى­كىرىنە ساي، بۇعان ۇلى­بري­تا­نيا­دان كەلگەن نۇسقاۋشىلار كى­نالى. ەندى كۋرورت باسشىلىعى ءوز قال­تاسىنان قارجى شىعارىپ، بۇ­كىل وكرۋگتەگى تۇرعىندارعا تەست تاپ­سىرتۋدى جوسپارلاپ وتىر.

يسپانيادا روجدەستۆولىق مە­رە­كەلەردەن كەيىن ىندەت كۇرت وسكەن. قازىرگى تاڭدا ەلدەگى اۋرۋحانالاردا ۆيرۋس جۇقتىرعان 19 مىڭ ناۋقاس جاتىر. ولاردىڭ كوپشىلىگى قاڭتار ايىنىڭ باسىندا ۆيرۋس جۇقتىرعان.

قىتايدا دا ۆيرۋس قايتا ءور­شىپ بارادى. تاياۋدا وتكەن جىل­دىڭ 1 ناۋرىزىنان بەرگى ەڭ جوعارى تاۋلىكتىك كورسەتكىش تىر­كەلدى (144 جاعداي). ناۋقاس­تار­دىڭ كوپشىلىگى 22 ميلليون حالقى بار حەبەي پروۆينتسيا­سىندا تۇرادى. وسى پروۆينتسيا­دا شۇعىل تۇردە 3 مىڭ ورىن­دىق اۋرۋحانا-يزولياتوردىڭ قۇرىلىسى باستالدى.

جوعارىدا بىرقاتار ەلدە ۆاكتسينا سالۋ باستالىپ كەتكەنىن ايتتىق. يزرايل الەمدە العاش بولىپ بۇكىل حالىقتى ەكپەمەن قامتاماسىز ەتۋدى كوزدەپ وتىر. جوسپار بويىنشا، ناۋرىزعا دەيىن تۇرعىنداردىڭ بارىنە ۆاكتسينا ەگىلىپ ءبىتۋى ءتيىس.

ءۇندىستاندا جاپپاي ەكپە ەگۋ ناۋقانى باستالدى. جەرگىلىكتى بيلىك قولدانىسقا ەكى پرەپاراتتى ەنگىزگەن. ءبىرى «كوۆاكسين»، ەكىنشىسى «كوۆاشيلد» اتتى ءۇندى پرەپاراتتارى. جوسپار بويىنشا ناۋرىز ايىنا قاراي ايماقتا 12 مىڭ ۆاكتسينالاۋ ورتالىعى اشىلادى. ۆاكتسينالاۋ شاراسىنىڭ ءبىرىنشى كەزەڭىنە 30 ملن ادام تارتىلادى. ولاردىڭ اراسىندا مەديتسينا قىزمەتكەرلەرى مەن پوليتسيا وكىلدەرى بار. اۋقىمدى شارانىڭ ءبىرىنشى كۇنى 300 مىڭ ادامعا ەكپە ەگىلەدى.

دەگەنمەن ۆاكتسينا ماسەلە­سىندە كەدەرگىلەر كوپ بولىپ تۇر. سونىڭ ءبىرى – ەكپەنى جەتكىزۋ. ماسەلەن، ەۋروپالىق وداقتا ۆاكتسينا تاپشى. Pfizer كومپانياسى وزدەرىنىڭ ءونىمىن ۋادە ەتىلگەن كو­لەمدە جەتكىزە العان جوق. شۆە­تسيا، دانيا، فينليانديا، ليتۆا، لات­ۆيا جانە ەستونيا تاراپى بۇل جاع­دايعا نارازىلىعىن ءبىلدىردى.

بۇۇ باس حاتشىسى ىندەتتەن قازا تاپقانداردىڭ سانى 2 ميل­ليوننان اسقاننان كەيىن مالىم­دەمە جاساپ، ۆيرۋسپەن كۇرەستە، اسى­رە­سە ۆاكتسينالاردى تاراتۋ ما­سە­­لەسىندە ىنتىماقتاسۋعا شاقىردى.

«وسى ەكى ميلليون ادامنىڭ ءومى­­رىن ەسكە الا وتىرىپ، الەم كۇش جۇ­­­مىل­­دىرۋى كەرەك»، دەگەن بۇۇ باس­­­­شى­­سى ۆاكتسينالارعا قاتىستى ما­­­سە­­­لەلەرگە الاڭداۋشىلىق ءبىل­دىر­دى. گۋ­تەر­ريشتىڭ ايتۋىنشا، تا­­­بى­سى جو­عارى مەملەكەتتەر ۆا­ك­­تسي­­­نا­­لارعا تەز قول جەتكىزسە، الەم­­­­دەگى ەڭ كەدەي ەلدەردە جاعداي قيىن. كەي­بىر مەملەكەتتەر استىرتىن كە­لى­سىم جاساپ، ۆاكتسينالاردى ارتى­­­عى­مەن ساتىپ الۋدا.

«ۆاكتسينا وندىرۋشىلەر جاۋاپ­­كەر­شىلىكتى سەزىنىپ، COVAX مە­حا­نيزمىمەن جانە بۇكىل الەم­دەگى ەلدەرمەن بىر­لەسىپ، ۆاك­تسي­نا­لاردى قاجەتتى مول­شەر­دە جەت­كىزىپ، دۇرىس تاراتۋ ءۇشىن جۇمىس ىستەۋى كەرەك. ەل­دەر ارتىق ۆاكتسينانى بولىسۋگە مىندەتتەمە الۋى ءتيىس»، دەدى بۇۇ باس حاتشىسى.

وسىلار ورىندالعاننان كەيىن عانا الەمدەگى مەديتسينا قىز­­مەت­كەرلەرىن تەز ارادا ۆاك­تسي­ناتسيالاۋعا جانە دەنساۋ­­لىق ساقتاۋ جۇيەلەرىن ساقتاپ قالۋ­عا مۇمكىندىك تۋادى. انتونيو گۋتەر­ريش حالىقتىڭ ۆاكتسينا­لارعا قاتىستى تەرىس پىكىرىن جويۋ­دىڭ ماڭىزىنا دا توقتالدى. بۇۇ باسشىسى عالىمدار مەن دارىگەرلەردىڭ جۇمىسىنا كەدەرگى كەلتىرمەي، كەرىسىنشە، ءبارىمىز ۇلەس قوسۋىمىز كەرەك ەكەنىن ەسكە سالدى.

ء«بىر-ءبىرىمىزدى قورعاۋ ءۇشىن قاراپايىم جانە دالەلدەنگەن ماسەلەلەردى ەستە ساقتايىق. ماسكا تاعۋ، فيزيكالىق قاشىقتىقتى ساقتاۋ جانە كوپشىلىكتەن اۋلاق بولۋ. الەمىمىز بۇل ۆيرۋستى بىر­لەسىپ ارەكەت ەتكەندە عانا جەڭە الادى»، دەدى ا.گۋتەرريش.

دۇنيەجۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمى توتەنشە جاع­دايلار كوميتەتى شەكارادان وت­كەندە كوروناۆيرۋس ۆاكتسيناتسياسى تۋرالى سەرتيفيكاتتى تالاپ ەتۋ مىندەتتى ەمەس ەكەنىن مالىمدەدى. سەبەبى ۆاكتسينالار بارىنە بىردەي قولجەتىمسىز.