مۇنداي تۇجىرىمدى سەنت-لۋيستەگى ۆاشينگتون ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ مەديتسينا مەكتەبىنىڭ عالىمدارى جاسادى. ولار ميتوحوندريالىق دنق دەڭگەيىن تىندەردىڭ زاقىمدانۋى تۋرالى قورىتىندى جاساۋ ءۇشىن قولدانۋعا بولادى دەپ سانايدى.

قازىرگى پاندەميانىڭ ءبىر پروبلەماسى، زەرتتەۋشىلەردىڭ ايتۋىنشا، دارىگەرلەر قاي ناۋقاستىڭ اۋىر سىرقاتتاناتىنىن بولجاي المايدى، سوندىقتان تىنىس الۋ تۇتىگىن ورنالاستىرۋ، بۇيرەك ءدياليزى جانە باسقا تەراپيا قاجەت بولادى.

جاسى مەن تاريحى تۋرالى اقپارات اۋرۋدىڭ ىقتيمال اعىمىن بولجاۋعا كومەكتەسەدى، بىراق ساۋ ادامداردىڭ وزىندە كۇردەلى اسقىنۋلار بار. الايدا عالىمدار سالىستىرمالى تۇردە قاراپايىم جانە جىلدام قان ءاناليزى مۇنداي بولجامدارعا كومەكتەسە الاتىندىعىن انىقتادى. ءبىز ميتوحوندريالىق دنق دەڭگەيى تۋرالى ايتىپ وتىرمىز - ونىڭ جاسۋشالاردان قانعا ءتۇسۋى ورگانيزمدەگى جاسۋشالاردىڭ بەلگىلى ءبىر تۇردەگى ءولىمىنىڭ بەلگىسى.
زەرتتەۋ اۆتورلارىنىڭ ءبىرى، ۆاشينگتون ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ حيرۋرگيا ءبولىمىنىڭ يممۋنولوگيا جانە ونكولوگيا ءبولىمىنىڭ باستىعى ەندريۋ ە. گەلماننىڭ ايتۋىنشا، دارىگەرلەرگە COVID-19 پاتسيەنتتەرىنىڭ جاعدايىن باعالاۋ ءۇشىن اناعۇرلىم جەتىلدىرىلگەن ادىستەر قاجەت، اسىرەسە بۇل اۋرۋ تۋرالى ءالى دە تۇسىنىكسىز كوپ نارسە بار.

«اتاپ ايتقاندا، ءبىز كەيبىر ناۋقاستاردىڭ جاسىنا نەمەسە دەنساۋلىق جاعدايىنا قاراماستان، ءولىم-ءجىتىمنىڭ وسى سپيرالىنا نە سەبەپتى تۇسەتىنىن ءتۇسىنۋىمىز كەرەك. ءبىزدىڭ زەرتتەۋلەرىمىز بۇل سپيرالدىڭ سەبەپتەرىنىڭ ءبىرى تىندەردىڭ زاقىمدالۋى بولۋى مۇمكىن، ويتكەنى ميتوحوندريالىق بوساتىلعان دنق ءوزى قابىنۋ مولەكۋلاسى »، - دەدى دارىگەر.

وسىلايشا، ميتوحوندريالىق دنق-نى انىقتاۋعا ارنالعان تەست اۋرۋدىڭ اۋىرلىعىن بولجاپ قانا قويماي، سونىمەن قاتار، مىسالى، ەمدەۋدىڭ تاجىريبەلىك ادىستەرىنە قولايلى پاتسيەنتتەردى انىقتايدى. سونىمەن قاتار، زەرتتەۋشىلەر مۇنداي تەست جاڭا ادىستەردىڭ تيىمدىلىگىن باقىلاي الاتىنىن باعالاۋدى جوسپارلاپ وتىر - ولار دۇرىس تەراپيا ميتوحوندريالىق دنق دەڭگەيىن تومەندەتەدى دەپ بولجايدى.

زەرتتەۋدىڭ اۆتورى، م.ع.د. جانە پۋلمونولوگ حريشيكەش كۋلكارني تۇجىرىمداردى راستاۋ ءۇشىن اۋقىمدى سىناقتار قاجەت ەكەنىن ءتۇسىندىردى. الايدا، ەگەر ول پاتسيەنتتىڭ دياليزگە، ينتۋباتسياعا نەمەسە كەيبىر ءدارى-دارمەكتەرگە مۇقتاج ەكەندىگىن ءبىرىنشى كۇنى انىقتاۋعا بولاتىن بولسا، بۇل ناۋقاستاردىڭ مىنەز-قۇلقىن جانە دارىگەرلەردىڭ ولارمەن قارىم-قاتىناسىن وزگەرتەتىندىگىن ايتتى.

سونىمەن، عالىمدار كوروناۆيرۋستى جۇقتىرعان 97 ادامدى تەكسەردى - اۋرۋحانادا جاتقان ءبىرىنشى كۇنى ولار ميتوحوندريالىق دنق دەڭگەيىن ولشەدى. جانساقتاۋ بولىمىنە تۇسكەن، ينتۋباتسيالانعان نەمەسە قايتىس بولعان ادامداردا بۇل الدەقايدا جوعارى بولدى. سونىمەن قاتار، زەرتتەۋشىلەر جاسىنا، جىنىسىنا نەمەسە دەنساۋلىق جاعدايىنا تاۋەلدىلىك تابىلماعانىن اتاپ ءوتتى.

ورتاشا العاندا، وكپەنىڭ ديسفۋنكتسياسى دامىعان، سودان كەيىن قايتىس بولعان ناۋقاستاردا ميتوحوندريالىق دنق دەڭگەيى ون ەسە جوعارى بولدى. ميتوحوندريالىق دنق دەڭگەيىنىڭ جوعارىلاۋىمەن جەلدەتكىشتە بولۋ ىقتيمالدىعى رەانيماتسيا بولىمىنە ءۇش ەسە، ال ءولىم ىقتيمالدىعى ەكى ەسە جوعارى بولدى. سونىمەن قاتار، تەست ناتيجەلەرىن كەيدە COVID-19 پاتسيەنتتەرىن باعالاۋدىڭ بۇرىننان بەلگىلى ادىستەرىنە قاراعاندا جاقسىراق بولجادى. ادەتتە، ولار جاسۋشالاردىڭ ولۋىنە ءتان ەمەس قابىنۋدىڭ ەمەس، جالپى قابىنۋ ماركەرلەرىن انىقتايدى. «جاسۋشا مازمۇنىن بوساتىپ، ونىڭ ىشىندەگى ميتوحوندريالىق دنق-نى بوساتادى، ول ءوزى قابىنۋدى تۋدىرادى. <...> ميتوحوندريالىق دنق-نى قانمەن ولشەۋ ومىرلىك ماڭىزدى ورگاندارداعى جاسۋشالاردىڭ وسى تۇردەگى ءولىمىنىڭ العاشقى بەلگىسى بولۋى مۇمكىن دەپ ويلايمىز»، - دەدى دارىگەر. COVID-19 پاتسيەنتتەرىندە وكپەنىڭ، جۇرەكتىڭ جانە بۇيرەكتىڭ جاسۋشالارى مەن تىندەرىنىڭ ءب ۇلىنۋىنىڭ دالەلى بولعان.

عالىمداردىڭ پىكىرىنشە، كوپتەگەن اۋرۋحانالار ءۇشىن ميتوحوندريالىق دنق دەڭگەيىنە تالداۋ جاساۋ وتە وڭاي جانە ونىڭ ناتيجەلەرىن ءبىر ساعات ىشىندە الۋعا بولادى.

«جاسۋشا مازمۇنىن بوساتىپ، ونىڭ ىشىندەگى ميتوحوندريالىق دنق-نى بوساتادى، ول ءوزى قابىنۋدى تۋدىرادى.  ميتوحوندريالىق دنق-نى قانمەن ولشەۋ ومىرلىك ماڭىزدى ورگاندارداعى جاسۋشالاردىڭ وسى تۇردەگى ءولىمىنىڭ العاشقى بەلگىسى بولۋى مۇمكىن دەپ ويلايمىز»، - دەدى دارىگەر.

COVID-19 پاتسيەنتتەرىندە وكپەنىڭ، جۇرەكتىڭ جانە بۇيرەكتىڭ جاسۋشالارى مەن تىندەرىنىڭ ءب ۇلىنۋىنىڭ دالەلى بولعان.

عالىمداردىڭ پىكىرىنشە، كوپتەگەن اۋرۋحانالار ءۇشىن ميتوحوندريالىق دنق دەڭگەيىنە تالداۋ جاساۋ وتە وڭاي جانە ونىڭ ناتيجەلەرىن ءبىر ساعات ىشىندە الۋعا بولادى.