ۇرپاقتى ىزگىلىك يىرىمىنەن جاڭىلماۋعا ۇندەگەن تۇعىرلى تۇلعالار تاعىلىمىن ارقاۋ ەتكەن باسقوسۋعا حالىقارالىق تۇركى اكادەمياسىنىڭ پرەزي­دەنتى دارحان قىدىرالى، ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ رەك­­تورى عالىمقايىر مۇ­تا­نوۆ، ۇلتتىق عىلىم اكا­دەميا­سىنىڭ اكادەميگى ءاب­سات­تار دەربىسالى، ۇلتتىق جا­را­­تى­لىس­تانۋ عىلىمدارى اكا­دەمياسىنىڭ اكادەميگى، فيلوسوفيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور ۇلىق­پان سىدىقوۆ، ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋني­ۆەرسيتەتىندەگى ءال-فارابي ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى، دو­تسەنت، فيلوسوفيا عى­لىم­­دارىنىڭ كانديداتى بەك­جان مەيىرباەۆ، اقجان جاقسى­بەك ۇلىنىڭ جارى جا­مال شورايقىزى ماشاني، تاريح عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، ل.ن.گۋميلەۆ اتىنداعى ەۇۋ پروفەسسورى زادا دۇكەنباەۆا، سونىمەن قاتار باسقا دا كور­نەكتى قوعام قايراتكەرلەرى مەن زيالى قاۋىم وكىلدەرى قا­تىستى.

شارا اياسىندا ءابۋ ناسىر ءال-فارابي مەن اقجان ماشا­ني­دىڭ تۇركى اكادەمياسى باسىپ شىعارعان جاڭا كىتاپ­تارىنىڭ تۇساۋكەسەر راسىمدەرى جاسالدى. اتاپ ايتقاندا، ءال-ءفارابيدىڭ «كنيگا و سلوۆاح، ۋپوترەبلياەمىح ۆ لوگيكە» تراكتاتى العاش رەت اراب تىلىنەن تولىق اۋدارى­لىپ، وقىرمان نازارىنا ۇسى­نىلىپ وتىر. سونىمەن قاتار اكادەميا باسپاعا ازىرلەگەن اقجان ءماشانيدىڭ «الەم شىرايى» اتتى ەڭبەگى مەن «جىبەك جولىنداعى وركەنيەتتەر ۇن­دەستىگى» اتتى عىلىمي جيناق تا ءال-فارابي جىلىنداعى جوبا­لاردىڭ تابىستى ناتيجەسى دەپ ايتۋعا بولادى.

– ءال-ءفارابيدىڭ رۋحاني-ادام­گەرشىلىك مۇراسىن نا­سيحات­­تاۋ، قايىرىمدى قو­عام قۇندىلىقتارىن تارا­تۋعا قاجەتتى ءبىلىم مەن داع­دى­لاردى ىنتالاندىرۋ ماق­ساتتارىن جۇزەگە اسىرۋدا حا­لىق­ارالىق تۇركى اكادەمياسىمەن بىرلەسە اتقارعان شارالاردىڭ ماڭىزى زور. مەرەيتويلىق جىل ارينە ءال-فارابي مۇراسىن زەردەلەۋگە، قايتا قاراستىرۋعا، كوپشىلىككە كەڭىنەن تاراتۋعا جاڭا سەرپىن بەردى. سونىمەن قاتار ءارتۇرلى سەبەپتەرمەن بۇرىن ەلەنبەگەن قىرلارىنا كوڭىل اۋدارۋعا جول اشتى. اكادەميانىڭ باس­تاماسىمەن وتكەن بۇگىنگى باس­­قوسۋدىڭ ماقساتى دا وتان­دىق فارابيتانۋداعى وزەك­تى ماسەلەلەردى قايتا قاراس­تىرۋدى كوزدەيدى. بۇل باعىت­تا ايتۋلى عالىم اقجان ءماشا­نيدىڭ ەڭبەكتەرى ءبىز ءۇشىن اي­نىماس تەمىرقازىق، – دەپ اتاپ ءوتتى ءال-فارابي اتىنداعى قا­زاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ رەكتورى عالىمقايىر مۇ­تانوۆ.

عالىمقايىر مۇتان ۇلى اتاپ وتكەندەي، ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەت ءال-فارابي مۇراسىن زەردەلەۋگە جول اشاتىن تۇل­عالاردىڭ ەسىمىن ايگىلەۋگە اي­رىقشا ءۇن قوسىپ وتىر. جۋىر­دا عانا وقۋ وشاعىنداعى ءال-فارابي مۇراجايىنا اق­جان ءال-ماشانيدىڭ ءمۇسىنى قو­يىلعان بولاتىن.

حالىقارالىق تۇركى اكا­دەمياسىنىڭ پرەزيدەنتى دار­حان قىدىرالى اتاۋلى جىلى اتقارىلعان ماڭىزدى شا­رالارعا توقتالا كەلىپ، بۇل با­عىتتاعى جۇمىستار جۇيەلى جالعاسا بەرەتىنىن جەتكىزدى.

– پرەزيدەنتىمىز قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ جارلى­عىمەن جاريالانعان بيىل­عى ءال-فارابي جىلىندا مەم­­­لەكەتتىك كوميسسيا قۇ­­­رىلىپ، حالىقارالىق اۋقىم­­دا كوپتەگەن شارا ۇيىم­داستىرىلدى، ءتۇرلى جي­ناق­­تار جارىق كوردى. بۇگىن وقىرمانعا جول تارتىپ وتىرعان كىتاپتار سونىڭ جالعاسى ىس­پەتتى. اق­جان جاقسىبەك ۇلى ءال-ما­شاني كەڭەستىك كەزەڭنىڭ وزىن­دە اعىنعا قارسى ءجۇزىپ، ۇل­تىمىزدىڭ ۇلى ويشىلى، عۇلاما عالىم ءابۋ ناسىر ءال-ءفارابيدىڭ جارقىن ەسىمىن، تەلەگەي تەڭىز مول مۇراسىن قازاق حالقىمەن تابىستىردى. تاۋەلسىز ەلىمىزدىڭ قازىرگى ۇرپاقتارى ونى ءال-فارابي مۇراسىنىڭ شىراقشىسى، شىعىس ءىلىمىنىڭ بىلگىر ابىزى سانايدى. ۇرپاقتار سا­باقتاستىعىنىڭ التىن ار­قا­ۋىنداي بولعان عالىمنىڭ «الەم شىرايى» جانە «جىبەك جولىنداعى وركەنيەتتەر ۇن­دەستىگى» اتتى كىتاپتارىنىڭ جارىق كورۋىنە مۇرىندىق بول­عانىمىز دا سوندىقتان. جىل قورىتىندىسىنداي بول­عان بۇگىنگى شارانى ۇلى وي­شىلدىڭ ەسىمىن يەمدەنگەن قارا شاڭىراقتا وتكىزۋىمىزدىڭ دە وزىندىك سيمۆوليكالىق ءمانى بار، – دەدى دارحان قىدىرالى.

باسقوسۋدا ءسوز العان اكادەميك ءابساتتار دەربىسالى ءال-فارابي مۇراسىنان سۋسىنداپ تەرەڭگە تامىر جايعان اقجان جاقسىبەك ۇلىنىڭ عىلىمداعى قايراتكەرلىك جولىنا تەرەڭىرەك توقتالا كەلىپ، عالىمنىڭ ءدىن مەن داس­تۇرگە ءتان ورتاق گارمونيا قالىپتاستىرعانىن قا­داپ ايتتى. ال اقجان ءال-ماشاني ۇزاق جىلدار ەڭ­بەك ەتكەن ق.ي.ساتباەۆ اتىن­داعى قازاق ۇلتتىق تەح­ني­كالىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ قا­بىرعاسىنان اشىلعان ءال-ماشاني ورتا­لىعىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى عالىم ۇلىقپان سىدىقوۆ ءال-فارابي مەن ءال-ماشانيگە ور­تاق ۇلىلىق ۇندەستىگى ۋاقىت وتكەن سا­يىن ۇرپاق جادىندا جاڭعىرا بەرەتىنىن، تۇركى اكادەمياسى ارقىلى وقىرمانعا جول تارتقان تۋىندىلار قازاق عىلىمى ءۇشىن ۇلكەن ولجا بولعانىن ايتىپ ءوتتى.

ايتا كەتۋ كەرەك، شارا بارىسىندا اكادەميا باسشىسى دارحان قىدىرالى تۇركى الەمى عىلىمىنىڭ دامۋىنا جانە تاريحي تامىرلاستىقتى زەردەلەۋگە قوسقان ۇلەسى ءۇشىن ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ رەكتورى عالىمقايىر مۇتانوۆتى، بەلگىلى شىعىستانۋشى، اكادەميك ءابساتتار دەربىسالىنى، فيلوسوفيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ پروفەسسورى جاقىپبەك ال­تاەۆتى حالىقارالىق تۇركى اكادەمياسىنىڭ مەدالىمەن ماراپاتتادى.

الماتى