– Құрметті Алтай Ибрагимұлы, өткенге көз жүгіртсек... 1991 жылы желтоқсанда ел тарихы қалай өрбіп еді? Бұл күннің маңызы қандай?
– Тәуелсіздік шежіресін парақтар болсақ, ел тарихындағы маңызды күндердің бірі – ол әрине 1991 жылдың 1 желтоқсанында өткен жалпыхалықтық Президент сайлауы. Себебі дәл осы күні басқа мемлекеттер секілді Қазақстан да егемен елдің құқықтық–саяси мақсатын жүзеге асырып, барлық қоғам жұдырықтай жұмыла өз еркін білдіріп, ескі тоталитарлық жүйеден құтылды. Себебі дәл осы күні совет заманында сырттан Мәскеу тағайындап беретін көшбасшыны Қазақ халқы тұңғыш рет өзі таңдады. Ендеше 1 желтоқсанның маңызы мен патриоттық құндылығына ешкімнің таласы жоқ шығар.

Аталған дәуірде Елбасының мойнына артылған жүк айтарлықтай зор болды. Өйткені ғасырлар тоғысып, заман алмасқан тұста ел бірлігі, тәуелсіз Қазақстанның болашағы қалай болар екен деген сұрақтың жауапкершілігі өте ауыр еді. Сол күрделі кезеңнен бүгінге дейінгі уақыт аралығында Қазақстанның жемісті де жеңісті кезеңдері бәрінің көз алдында. Одан бөлек Тұңғыш Президентіміздің жаһандық бастамалары мен әлемдегі тұлғалық абыройы осы уақытпен біте қайнасып жатыр. Әлбетте, уақыттың ұлы көшіне ілесіп, іргелі ел болу жолында Елбасымыздың есімі қашанда бірінші орында тұрары сөзсіз және дәуірлер алмасқан сайын Нұрсұлтан Назарбаев еңбегінің бағасы да арта түсері хақ. Соның дәлелі ретінде мысалы, бүгінгі күнді айтуға толық негіз бар.
2011 жылы жан-жақты толық қолдау тапқан, мемлекеттік деңгейде аталып өтетін мереке – Тұңғыш Президент күні. Жалпы, мұндай мереке әлемдік тәжірибеде мақұлданған, саяси маңызы зор дәстүр. Сонымен қатар, ең алдымен жас ұрпақ осы мереке арқылы Тәуелсіз Қазақстанның өткен белестерін, тарихын танып білуге үлес қосатын дата деп білемін. Сондықтан қай жағынан алып қарасақ та, аз уақыттың ішінде Қазақстанды аяғынан тұрғызған тұлғаның еңбегін дәріптеу – ол тағылым. Мемлекеттің мерейін өсіретін мереке.
– Елбасының жаһандық бастамалары дедіңіз... Кеңінен тоқталып өтсеңіз?
– Ең алдымен Нұрсұлтан Әбішұлының әлемдегі тұлғалық абыройы мен жаһандық бастамалары қазақ елінің қоршаған әлеммен бейбіт қарым-қатынасының кепілі деуге болады. Өйткені тәуелсіздікті жариялау бір де, тәуелсіздікті баянды етіп жер тұтастығы мен ел ынтымағын сақтап қалу бір басқа. Осындай айырмашылықты көптеген елдердің, оның ішінде Совет Одағының шекпенінен шыққан республикалардың тарихынан көріп отырмыз.
Қазақстан болса Тәуелсіздігін жариялаған алғашқы жылдардан-ақ өз ұпайын қалт жібермей байсалды саясат жүргізуде. Сондағысы Елбасының ұйытқы болуымен жасалып жатқан әрбір бастама әлемдік қауымдастықта қолдау тауып келеді. Мейлі Еуразиялық Одақ құру болсын, мейлі ЭКСПО-ны өткізу, біздің елдің ең беделді деген халықаралық ұйымдарға төрағалық етуі мен ғаламдық қауіпсіздікті нығайту саласындағы маңызды бастамалары болсын.
Аталған игі шаруалардың бірегейі жаһанда діни қақтығыстар орын алып жатқан тұста Әлемдік және дәстүрлі діндер көшбасшыларының съезін шақыру болып табылады. Бұл идея да көптеген мемлекет басшыларының, белгілі саясаткерлер мен дінбасыларының қолдауын тауып, 2003 жылдың қыркүйек айында Астанада келелі басқосуға ұласты. Форумның негізгі идеясы да сол – дінге, нәсілге, ұлтқа бөлінбей, жер шарындағы адамдарды бейбіт әрі лайықты өмір сүруге үндеу. Әр үш жыл сайын елордада өтетін Әлемдік және дәстүрлі діндер лидерлерінің алты съезіне ислам, христиан, иудаизм, буддизм, синтоизм, даосизм және өзге дәстүрлі діндер басшылары мен көрнекті өкілдері қатысты. Осының арқасында Сарыарқаның төрі әлемнің беделді тұлғаларын тоғыстырған диалог алаңына айналды. Өз кезегінде Президент Қасым-Жомарт Тоқаев «Әлемдік және дәстүрлі діндер лидерлері съезі – жан-жақты зерделеуге және одан әрі ілгерілетуге лайықты бірегей құбылыс» деген баға берді.
Күллі дін өкілдерінің бейбітсүйгіш болмысын насихаттау арқылы барлығын бір арнаға жинау, әлемде өзара түсіністікті нығайту арқылы тыныштық орнату бүгінде айрықша маңызға ие. Осы тұрғыдан алғанда Съездің халықаралық қауымдастыққа берері мол. Алысқа бармай-ақ, жан-жағымыздағы келеңсіз оқиғаларды, діннің атын бүркемелеген терроризм мен экстремизммен байланысты қауіп-қатерлерді баршамыз көріп отырмыз. Осындай олқылықтарға тойтарыс беру үшін жасалған қадам бүгін өз нәтижесін беруде. Әрине, мұндай Съезге бастамашыл болып, оны жүзеге асыру үшін бірінші өзімізде бірлігі мығым қоғам болуы керек. Бүгінде біз сондай үлгілі елдің моделін қалыптастыра алдық деп бек сеніммен айта аламын. Бұл сайып келгенде Елбасы еңбегінің жемісі және мемлекетіміздің сыртқы саясатындағы жетістіктерінің бірі.
– Сіз басқарып отырған Конфессияаралық және өркениетаралық диалогты дамыту жөніндегі Н.Назарбаев орталығының негізгі мақсаты осы Съез идеологиясын ілгерілету ғой?
– Иә, дұрыс айтасыз. Біздің орталық осы мақсатта біраз ауқымды шаралар атқаруда. Құрылғанына көп уақыт болмаса да, діннің саясат пен қоғамда, қарапайым халықтар арасындағы өзектілігін айқындау үшін жұмыс жасап жатырмыз. Әсіресе, пандемия кезеңінде сынға түскен қарапайым дәстүрлі отбасылық құндылықтар, дінаралық диалог, халықтар арасындағы моральдық татулық, адамгершілік, иман секілді қағидаттарды жаңғырту бүгінгі күннің өзекті мәселесі деп білемін.
Сондай-ақ, Орталық Съезд қатысушыларымен серіктестік, достық қатынас орнатып, жаһандық шаралардың бастамашысы болып жүр деп айтсам қателеспеймін. Президентіміз Қасым-Жомарт Тоқаевтың, Ақпарат және қоғамдық даму министрлігінің қолдауымен қазіргі қалыптасқан эпид-ахуалға қарамастан жүйелі істер жалғасуда. Мәселен, Орталық ағымдағы жылда ғана 20-дан аса конфессияаралық бағыттағы шаралар ұйымдастырып, жаһандық кездесулерге белсене қатысты.
Жалпы, Орталықтың негізгі міндеттерінің бірі – Қазақстанның бірлікке бастар саясатын әлемдік аренада ілгерілету және өркениетаралық қатынастардың халықаралық дәрежедегі ұйымы ретінде танылу. Осы мақсаттың негізінде Орталық халықаралық серіктестерін кеңейту жұмыстарын қарқынды жүргізуде. Нәтижесінде Н.Назарбаев Орталығы Дүниежүзілік ислам лигасы (Сауд Арабия Корольдігі), Король Абдулла ибн Абдулазиз Халықаралық конфессияаралық және мәдениет аралық диалог орталығы (KAICIID), БАӘ-нің Халықаралық мәдени дипломатия институты, БҰҰ Өркениеттер Альянсымен, Исламабад халықаралық ислам университетінің Исламды зерттеу институты, Түркістандағы Қожа Ахмет Яссауи атындағы халықаралық қазақ-түрік университетімен, Ватикандағы Папа Кеңесімен меморандумға қол қойды. Сондай-ақ, ортақ мүдделі мақсаттарға бірге жету үшін Орталығымыз Назарбаев университетімен арада ынтымақтастық меморандумын жасасты. Алдағы уақытта серіктестер тізімі Иордания корольдік институты, Египеттегі «әл-Азһар әл-Шариф» Дінаралық диалог орталығы және басқа да бірқатар халықаралық ұйымдармен толығады, ол үшін бүгінгі таңда келіссөздер жүргізілуде.
Жалпы, ұлы қазақ дейтін еліміз жаңа мыңжылдықта да әртүрлі халықтарды бір арнаға тоғыстырып, бейбіт өмірге бастама болатын киелі мекенге айналарына сенемін және осы мақсатта біздің Орталық тамшыдай болса да үлес қосатынына қуанамын.
– Осы ретте «Рухани жаңғыру» бағдарламасын айтпау кетуге болмайтын шығар. Бағдарлама аясында қандай жұмыстар атқарылды?
– Әрине, біз жарқын өмірге бетбұрыс жасайтын кез келген бағдарламаны жүзеге асыруға, оны насихаттауға дайынбыз. Қазір өздеріңіз білетіндей, ақпараттық-технология заманы. Бұл заманда әлеуметтік ортаның, әлеуметтік желілердің маңызы орасан. Олай болса ортақ құндылықтар, татулық, түсіністікке жету мақсатында біз осы мүмкіндіктерді тиімді пайдалануға ерекше мән беріп отырмыз. «Рухани жаңғыру» бағдарламасы аясында еліміздегі киелі орындарды анықтап қалпына келтіру, олардың картасын жасау көзделгені бәрімізге белгілі. Осы бағыт бойынша Қазақстанның киелі нысандарына замануи бағытта Орталықтың ресми сайты мен әлеуметтік парақшаларында 3D турлар ұйымдастырып, оның барысында әр нысанға жеке-жеке тоқталып, шығу тарихы мен ерекшелігін үш тілде қамтыуға күш салып жатырмыз. Тиісті тізімде Қожа Ахмет Яссауи кесенесінен бастап, көне Түркістан, Отырар, Сауран, Сығанақ қалашықтары бар. Орталық парақшаларын әлемдік деңгейдегі серіктестеріміз бен өзге де шетел азаматтары оқитынын назарға алсақ, еліміздің киелі орындарын шетел азаматтарына да таныстырудың оңтайлы жолы.
– Алтай Ибрагимұлы, келелі сұхбатыңызға шынайы алғыс білдіреміз, «Тұңғыш Президент» күні қарсаңында лебізіңізді білдірсеңіз?
– Аға буынға ілтипат көрсетуден таймаған, кішіге ізет көрсетуде жолынан жығылмаған Қазақ дейтін текті халықтың Тәңір бұйыртқан несібесі әркез мол болсын деймін. Азаттығымыз да, Қазақтығымыз да мәңгі, еліміз аман, жұртымыз тыныш болсын!
Полицейлер аязда жолда қалған Түркия азаматына көмектесті
Аймақтар • Бүгін, 19:20
Алматыдағы карантинге қатысты Бекшиннің жаңа қаулысы шықты
Қазақстан • Бүгін, 18:50
Қостанайда 5-11 сынып оқушылары қашықтан оқуға көшті
Аймақтар • Бүгін, 18:25
Атырауда жедел жәрдем көліктері жаңарды
Аймақтар • Бүгін, 17:49
Францияда бір тәулікте 16 мың адамнан коронавирус анықталды
Әлем • Бүгін, 17:11
Димаш Құдайбергеннің алғашқы онлайн-концерті өтті
Қазақстан • Бүгін, 16:42
G7 саммиті маусым айында өтеді
Әлем • Бүгін, 15:34
Мейрамбек Бесбаев коронавируспен жансақтау бөліміне түсті
Қазақстан • Бүгін, 14:00
Интернет-алаяқтық жасаған 97 адам қылмыстық жауапкершілікке тартылды
Аймақтар • Бүгін, 13:20
Қазақстанның ЕАЭО елдерімен өзара саудасы 9,6% төмендеді
Экономика • Бүгін, 12:05
Шетелден 431 азамат ПТР анықтамасыз ұшып келді
Қазақстан • Бүгін, 11:45
Пневмонияның 94 жағдайы және 4 өлім жағдайы тіркелді
Қазақстан • Бүгін, 10:30
Еліміздің 5 өңірі «қызыл» аймаққа енді
Аймақтар • Бүгін, 10:15
Несиелендіру деңгейі артып келеді
Қазақстан • Бүгін, 09:53
Қазақстанда коронавирустан айыққандар саны 153 мыңнан асты
Қазақстан • Бүгін, 09:44
Бір күнде мыңға жуық адамнан коронавирус анықталды
Коронавирус • Бүгін, 09:05
Нұр-Сұлтанда спорт кешенінің бассейнінен қыздың мәйіті табылды
Аймақтар • Кеше
Бірнеше облыста боран соғып, аяз болады
Қазақстан • Кеше
COVID-19 ауыр ағымын алдын-ала болжаудың әдісін тапты
Коронавирус • Кеше
“QI-Trade Kazakhstan” қаржылық пирамидасының екі директоры ұсталды
Қазақстан • Кеше
Соққан жел нысандарды қиратқан
Аймақтар • Кеше
Батыс Қазақстанда 15 мектепке шағын автобус берілді
Аймақтар • Кеше
Атыраулық оқушының өнері АҚШ әншісін тәнті етті
Аймақтар • Кеше
Аймақтар • Кеше
Бүгін «Қайрат» сырт алаңда «ВитЭнге» қарсы ойнайды
Спорт • Кеше
Шетелден келген 3 қазақстандықтан коронавирус анықталды
Қазақстан • Кеше
Спорт • Кеше
Ақтөбе облысында базар жанып кетті
Аймақтар • Кеше
2021 жылы азаматтарды апта сайын қабылдаймыз – елорда әкімі
Аймақтар • Кеше
Нұр-Сұлтан қаласы «қызыл» аймаққа енді
Аймақтар • Кеше
2021 жылы автобустарды 80 пайызға жаңарту көзделуде
Аймақтар • Кеше
Коронавирустық белгілері бар пневмонияның 71 жағдайы тіркелді
Коронавирус • Кеше
Атырауда БАҚ өкілдеріне 500 мың теңгенің сыйлығы берілді
Аймақтар • Кеше
Елімізде тағы 599 адам коронавирустан емделіп шықты
Коронавирус • Кеше
Қазақстанда өткен тәулікте 972 адамнан коронавирус анықталды
Коронавирус • Кеше
Алдағы бес жылда Алматы облысында 5 млн. 400 мың шаршы метр тұрғын үй салынады
Аймақтар • 15 Қаңтар, 2021
Петропавл тұрғыны өз үйінен мыңға жуық оқ тауып алған
Аймақтар • 15 Қаңтар, 2021
Өскемендік жауынгерлер шеберлігін шыңдады
Аймақтар • 15 Қаңтар, 2021
Желіде полицияға шабуылдаған ер адамның видеосы тарады
Қоғам • 15 Қаңтар, 2021
Түркістан облысында 1500 шақырымнан астам жол жөнделді
Аймақтар • 15 Қаңтар, 2021
Одақтың басты күші - ЕАЭО елдерінің экономикаларының бірін-бірі толықтыруы
Экономика • 15 Қаңтар, 2021
Алматыда пәтерде жалғыз қалып қойған 2 жасар бала құтқарылды
Аймақтар • 15 Қаңтар, 2021
Бортта темекі шеккен ер адам елорда әуежайында ұшақтан түсірілді
Қазақстан • 15 Қаңтар, 2021
Мәскеуге жеткізілген 10 миллионға жуық медициналық қолғап қолданылған болып шықты
Әлем • 15 Қаңтар, 2021
ҚР Президенті: Мәжілістің жаңа құрамы халықтың әл-ауқатын жақсартуға баса көңіл бөлуі тиіс
Президент • 15 Қаңтар, 2021
СҚО-да басқа өңірлерден қоныс аударатындарға 714 баспана салынады
Аймақтар • 15 Қаңтар, 2021
Қасым-Жомарт Тоқаев Индонезия Президентіне көңіл айтты
Президент • 15 Қаңтар, 2021
Президент Парламент Мәжілісінің пленарлық отырысына қатысты
Президент • 15 Қаңтар, 2021
Ресей Ашық аспан келісімінен бас тартты
Әлем • 15 Қаңтар, 2021
Қызылордалық зияткер баламалы қуат көзін ойлап тапты
Аймақтар • 15 Қаңтар, 2021
Алтын Емел ұлттық паркіне инвесторды анықтауға ашық байқау жарияланды
Экология • 15 Қаңтар, 2021
Гүлшара Әбдіқалықова облыстық мәслихат сессиясына қатысты
Аймақтар • 15 Қаңтар, 2021
Қазақстанда алғаш рет: ЕҰУ үзіліссіз 10 сағат тікелей эфир өткізді
Білім • 15 Қаңтар, 2021
Алматы облысында жалпы өңірлік өнімді 5 трлн. теңгеге жеткізу көзделеді
Аймақтар • 15 Қаңтар, 2021
Шығыс Қазақстанда шектеу шаралары ұзартылады
Аймақтар • 15 Қаңтар, 2021
Алматы облысында 34 мың орынды мектеп салынады
Аймақтар • 15 Қаңтар, 2021
Оралда қолына шприц ұстап, көшеде жүрген адам ұсталды
Аймақтар • 15 Қаңтар, 2021
Инвестициялық кірістен БЖЗҚ комиссиясының шекті мәні 73%-ға төмендетілді
Қаржы • 15 Қаңтар, 2021
Нұр-Сұлтандағы карантиндік шаралар туралы қаулы жаңартылды
Аймақтар • 15 Қаңтар, 2021
Нұр-Сұлтанда биыл крещение рәсімі өтпейді
Елорда • 15 Қаңтар, 2021
Атырауда жоғалған 3 адам аман-есен табылды
Аймақтар • 15 Қаңтар, 2021
Алматының әкімі міндетін аяқтаған депутаттарға алғысын білдірді
Аймақтар • 15 Қаңтар, 2021
Алматы облысының 2021-2025 жылдарға арналған даму бағдарламасы бекітілді
Аймақтар • 15 Қаңтар, 2021
Театр сыншылары үздіктерді анықтады
Руханият • 15 Қаңтар, 2021
Ауа райына байланысты 6 облыста дауылды ескерту жарияланды
Қазақстан • 15 Қаңтар, 2021
Алматыда індеттің өршуіне байланысты тәртіп күшейтілді
Қоғам • 15 Қаңтар, 2021
Көлсай көлдері, Алтын Емел, Шарын ұлттық парктерінде инвесторға байқау жарияланды
Аймақтар • 15 Қаңтар, 2021
Ұқсас жаңалықтар