تۇركىستاندى تۇلەتۋگە اۋداندار اتسالىسۋدا

ايماقتار • 24 قاراشا، 2020

تۇركىستاندى تۇلەتۋگە اۋداندار اتسالىسۋدا

17 رەت كورسەتىلدى

بيىل ماۋسىم ايىنان بەرى تۇركىستان قالاسىندا جەرگىلىكتى حالىق، قالالىق اكىمدىك وكىلدەرى، ارحيتەكتور، دەندرولوگ، ۋربانيست جانە وزگە دە كاسىبي ماماندار بىرلەسە وتىرىپ، ۇيلەردىڭ ماڭى مەن بوس جاتقان جەرلەردى تۇرعىندار يگىلىگىنە پايدالانۋ ماقساتىندا بىرەگەي جوبا قولعا الىنعان بولاتىن.

عالىمجان ەلشىباي

سودان بەرى قاراۋسىز قالعان جەر ۋچاسكەلەرىنىڭ ورنىنا بالالار ويىن الاڭدارى مەن قاريالارعا ارنالعان دەمالاتىن ورىندار، جاستاردى سالاماتتى ءومىر سالتىنا ۇيرەتۋ ءۇشىن ءتۇرلى سپورتتىق الاڭشالار سالىندى.

حالىقتىق جوبا نەگىزىندە اۋلا تۇرعىندارىمەن بىرلەسە وتىرىپ ىسكە اسىرىلعان 7 ۋچاسكەدە ايتارلىقتاي وڭ وزگەرىس بولدى. مىسالى، 0،53 گەكتار اۋماقتى الىپ جاتقان تالقانباەۆ كوشەسىن اباتتاندىرۋ ءۇشىن كوشە بويى تەگىستەلىپ، تال ەگۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلدى. قالا تۇرعىندارى مەن قوناقتار دەمالاتىن ورىندار جاسالدى. قالالىق جۇمىسپەن قامتۋ ورتالىعى ارقىلى 6 ادام جۇمىسپەن قامتىلىپ، 50 دانا جارىق شام، 20 ورىندىق پەن 4 جەرگە شاتىرلى ورىندىق ورناتىلدى.

ال قىزىلوردا تاس جولى بويىن اباتتاندىرۋ ءۇشىن شىعىس بولىگىنىڭ 1،62 گەكتار جەردە كوگالداندىرۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلگەن. سونداي-اق مايلين كوشەسىنە 500 ءتۇپ تال مەن كوپجىلدىق گۇلدەر ەگىلدى. جەرگىلىكتى حالىقتىڭ قالاۋى مەن قاجەتى ەسكەرىلە وتىرىپ، دەمالىس ورىندارىنىڭ ماڭىنا اعاشتار ەگىلۋدە. جاسىل جەلەكتى كۇتىپ-باپتاۋعا قالا تۇرعىندارى دا نيەت ءبىلدىرىپ وتىر. وبلىس اكىمى ءو.شوكەەۆتىڭ تاپسىرماسىمەن جارتى جىلدان بەرى تابىستى جۇزەگە اسىپ كەلە جاتقان جوبا ارى قاراي دا جالعاسىن تاباتىن بولادى.

جالپى تۇركىستان قالاسىندا جىل باسىنان بەرى اباتتاندىرۋ جۇمىستارى قىزۋ جۇرگىزىلۋدە. وبلىس ورتالىعى 32 سەكتورعا ءبولىنىپ، وعان اۋدان مەن وبلىستىق باسقارمالار جاۋاپتى بولىپ بەكىتىلگەن. بۇل ورايدا ءوز اۋداندارىندا تابيعي توتەنشە جاعداي ورىن العانىنا قاراماستان ارىس قالاسى، ماقتاارال، تولەبي اۋداندارى دا بەكىتىلگەن اۋماقتى اباتتاندىرۋ مىندەتتەرىن بەلسەنە اتقارۋدا. ارىستىقتار كيەلى شاھاردى كوگالداندىرۋ مەن اباتتاندىرۋ ءۇشىن وزدەرىنە بەكىتىلگەن سەكتوردا جوسپارلانعان 10000-نان استام كوشەتتىڭ بۇگىندە 4500 ءتۇبىن وتىرعىزىپ ۇلگەرگەن. ال تولەبي اۋدانىنا بەرىلگەن اۋماقتا 11 كوشە بار. اتالعان سەكتوردا جالپى 7354 اعاش كوشەتىن وتىرعىزۋ جوسپارلانعان. ونىڭ ىشىندە تەرەك – 4682 دانا، 576 ۇيەڭكى، 2096 قاراعاش ەگىلدى. سونداي-اق ەگىلگەن كوشەتتەردى سۋعارۋ ءۇشىن 12 119 مەتر تامشىلاتىپ سۋعارۋ جۇيەسىن جۇرگىزۋ كوزدەلگەن. كوشەتتەردى كۇتىپ-باپتاۋ ءۇشىن سارىاعاش قالاسىنىڭ تۇقىمباعىنان كاسىبي ماماننىڭ قاداعالاۋىمەن 3 ءتۇرلى اعاش كوشەتتەرى (تەرەك، قاراعاش، ۇيەڭكى) قازىلىپ الىنىپ، تولەبي اۋدانىنان 30 ادام ەڭبەككە جۇمىلدىرىلعان. سەكتوردا 48 121 شارشى مەتر جەردى تەگىستەۋ جۇمىستارى ون ءبىر كوشەگە جۇرگىزىلگەن. بۇدان وزگە، 5 ۇڭعىما قازىپ، 4 ترانسفورماتور ورناتۋ جۇمىستارى اتقارىلاتىن بولادى. بۇگىندە اتالعان جۇمىستارعا قاجەتتى تەحنيكالار جۇمىلدىرىلىپ وتىر.

«تۇركىستان قالاسىن كوركەيتۋ بويىنشا ورداباسى اۋدانىنا 13 كوشە بەكىتىلگەن. كوشەلەردىڭ جالپى ۇزىندىعى – 7،9 شاقىرىم. قازىرگى تاڭدا كوشە جيەكتەرىنە 11 320 دانا اعاش جانە كوپجىلدىق گۇل كوشەتتەرى وتىرعىزىلدى. شىم ەگۋ ءۇشىن كوشە جيەكتەرى تەگىستەلىپ، توپىراق توسەلدى. 25 قاراشاعا دەيىن ەگۋ جۇمىستارى اياقتالادى دەپ جوسپارلانۋدا»، دەيدى اۋدان اكىمى نۇربول تۇراشبەكوۆ. سونداي-اق، قالاداعى داستانوۆ كوشەسىنىڭ ەكى جاق بەتىندەگى 740 مەتر اۋماققا تامشىلاتىپ سۋعارۋ جۇيەسى جۇرگىزىلگەن. بۇل جۇمىس قالعان 12 كوشەدە جالعاسۋدا. تامشىلاتىپ سۋعارۋ جۇيەسى ءۇشىن قاجەتتى 5 ۇڭعىما جانە 3 ترانسفورماتوردىڭ ورنى ءتيىستى ماماندارمەن ناقتىلانۋدا. ال سايرام اۋدانىنىڭ سەكتورىندا 8،48 شاقىرىم بولاتىن 9 كوشەدە 7655 كوشەت وتىرعىزىلعان. اۋدانعا بەكىتىلگەن سەكتوردا تۇراقتى تۇردە سەنبىلىك ۇيىمداستىرىلىپ، جەردى تەگىستەۋ، شۇڭقىر قازۋ، كوشەت ەگۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلدى. قازىلعان ۇياشىقتارعا توپىراق سالىنىپ، كوشەت تامىرىن ىلعالداندىراتىن گيدروگەل جانە توپىراقتى قوپسىتۋ ءۇشىن بيوگۋمۋس سەبىلۋدە. سونىمەن قاتار كوشەتتەردى سۋعارۋ جۇيەسى جۇرگىزىلىپ، گازون ەگىلەدى. اۋدان اكىمى ن.بايعۇت باستاعان تۇلكىباستىقتار دا وزىنە بەكىتىلگەن سەكتوردا سەنبىلىك ۇيىمداستىرىپ، كوشەت وتىرعىزۋ جۇمىستارىن ىسكە اسىرۋدا. سەنبىلىك جۇمىستارى اياسىندا جالپى ۇزىندىعى 14 شاقىرىمدى قۇرايتىن 9 كوشە تازالانىپ، 6800 ءتۇپ كوشەت وتىرعىزىلعان، 4500 شارشى مەترگە گازون ەگىلدى. جالپى العاندا، تۇركىستاندى تۇلەتۋ ىسىنە وڭىردەگى بارلىق اۋدان-قالادان كەلگەن ازاماتتار ايتارلىقتاي ۇلەس قوسۋدا.

تۇركىستان وبلىسى