
1-ەكىباستۇز مەملەكەتتىك اۋداندىق ەلەكتر ستانساسى بۇرىنعى كسرو-نىڭ ۋرال مەن باتىس ءسىبىردىڭ تۇتىنۋشىلارىن ەلەكترمەن جابدىقتاۋ ءۇشىن, قۇرامىنداعى 5 ەلەكتر ستانساسىنىڭ بەلگىلەنگەن قۋاتتىلىعى 20000 مۆت بولاتىن ەكىباستۇز وتىن-ەنەرگەتيكا كەشەنىن قۇرۋ جونىندەگى جوباسىنىڭ ءبىر بولىگى رەتىندە قۇرىلعان بولاتىن. الايدا, تەك ەكى ەلەكتر ستانساسىنىڭ: ەگرەس-1 مەن ەگرەس-2-ءنىڭ عانا قۇرىلىسى اياقتالدى.
بۇگىندە «ب.نۇرجانوۆ اتىنداعى ەكىباستۇز گرەس-1» - قازاقستانداعى ءبىرتۇتاس ەلەكتر ەنەرگەتيكاسى جۇيەسىنىڭ قاجەتتىلىكتەرىن قاناعاتتاندىرىپ وتىرعان ءىرى جىلۋ ەلەكتر ستانساسى. ۇلتتىق ماڭىزى بار ستانسالار قاتارىنا جاتاتىن ەلەكتر ستانساسى رەسپۋبليكاداعى ەلەكتر تۇتىنۋ كولەمىنىڭ 20% تولىقتاي قامتاماسىز ەتۋ مۇمكىندىگىنە يە. ستانساعا 100%-تىك قاتىسۋ ۇلەسىمەن وتاندىق اسا ءىرى ەلەكتر ەنەرگەتيكالىق حولدينگ – «سامۇرىق-ەنەرگو» اق يەلىك ەتەدى.
كوندەنساتتى ەلەكتر ستانساسىنىڭ بەلگىلەنگەن قۋاتتىلىعى 4000 مۆت, ارقايسىسىنىڭ قۋاتتىلىعى 500 مۆت بولاتىن سەگىز ەنەرگيا بلوگىمەن جابدىقتالعان. ونىڭ العاشقى ەنەرگيا بلوگى 1980 جىلى پايدالانۋعا بەرىلدى, سوڭعى سەگىزىنشى ەنەرگيا بلوگى 1984 جىلى ىسكە قوسىلدى.
ەنەرگەتيك-مامانداردىڭ سوزىنشە, ەكىباستۇز گرەس-1 قۇرىلعان كەزدە سول ۋاقىت ءۇشىن پروگرەسسيۆتى بىرقاتار تەحنيكالىق جانە شارۋاشىلىق سيپاتتاعى شەشىمدەر ىسكە اسىرىلعان, ماسەلەن: ەلەكتر ستانساسى وتىن وندىرىلەتىن جەرگە نەعۇرلىم جاقىنداتىلدى, سالقىنداتقىش سۋ قويماسى مەن كۇل ءۇيىندىسى كۇرعاپ قالعان, شارۋاشىلىق ماقساتىندا پايدالانىلمايتىن كولدەردىڭ تابيعي ويپاڭدارىندا جايعاستىرىلدى, قاجەتتى سۋ ەرتىس-قاراعاندى كانالىنان الىندى, ستانسانى ورنالاستىرۋدا ەكىباستۇز قالاسىنا قاراي سوعاتىن جەلدىڭ باعىتى دا ەسكەرىلدى.
1981 جىلعى قازان ايىندا گرەس-1 العاشقى ميلليارد كيلوۆاتت ساعات ەلەكتر ەنەرگياسىن ءوندىردى. كەڭەستىك كەزەڭدە گرەس-1 كسرو اۋماعىنداعى اسا ءىرى جىلۋ ەلەكتر ستانسالارىنىڭ قاتارىنا ەندى.
ەكىباستۇز گرەس-1 ەلەكتر ستانساسىنداعى سۋدى حيميالىق تازارتۋ (سحت) جۇيەسىن قايتا قۇرۋ جوباسىن العاشقىلاردىڭ ءبىرى بولىپ ىسكە اسىردى. سحت جۇيەسىن قايتا قۇرۋ بارىسىندا ستانسا سۋ جاڭا مەمبراندىق تەحنولوگيالارعا كوشتى, بۇل تۇزسىزداندىرىلعان سۋدى حيميالىق دايىنداۋ جۇيەسىنىڭ سەنىمدى جۇمىس ىستەۋىن ەداۋىر ارتتىرىپ قانا قويماي, وپەراتسيالىق شىعىستاردى دا ازايتۋعا مۇمكىندىك بەردى. تازارتىلعان سۋدىڭ ساپاسى دا جاقساردى – قايازدىعى مەن ەلەكتر وتكىزگىشتىگى ازايدى.
«ب. نۇرجانوۆ اتىنداعى ەكىباستۇز گرەس-1» جشس 2019 جىلدى 18,3 ملرد كۆتساع ەلەكتر ەنەرگياسىن ءوندىرىپ اياقتادى. تۇتاس العاندا, قازاقستان نارىعىندا ەگرەس-1 وندىرگەن ەلەكتر ەنەرگياسىنىڭ ۇلەسى 14,2%-كە ارتتى.
ورتاشا بلوكتىك جۇكتەمەسى 455 مەگاۆاتتى قۇرايتىن جەتى ەنەرگيا بلوگى جۇمىس ىستەپ تۇرعان كەزدە, ستانسا كۇزگى-قىسقى ماۋسىمعا تولىق دايىن ەكەنىن كورسەتتى.
2020 جىلعى اقپاندا 7 ەنەرگيا بلوگىنىڭ جۇمىسى ءۇشىن رەكوردتىق جۇكتەمە – 3481 مۆت تىركەلدى. مۇنداي كورسەتكىش سوڭعى رەت 1986 جىلعى اقپاندا بايقالعان بولاتىن. ەڭ جوعارعى نۇكتە ول كەزدە 3095 مۆت-قا جەتتى, الايدا 8 ەنەرگيا بلوگى جۇمىس ىستەپ تۇردى.
بۇگىنگى تاڭدا ستانسا 1400-دەن استام ادامدى جۇمىسپەن قامتاماسىز ەتىپ وتىر. ءوندىرىس قۋاتتىلىعىن ارتتىرۋمەن قاتار, ەگرەس-1 ەكىباستۇز قالاسىنىڭ الەۋمەتتىك جوبالارىنا دەمەۋشىلىك كومەك كورسەتىپ, قوعامدىق قايىرىمدىلىق قورلارىنا, مادەني-بۇقارالىق ءىس-شارالارعا قولداۋ ءبىلدىرىپ, ءوڭىردىڭ الەۋمەتتىك تىنىس-تىرشىلىگىنە بەلسەنە قاتىسادى.