تەرمينگە ساۋاتتىلىق كەرەك

قوعام • 22 قاراشا، 2019

تەرمينگە ساۋاتتىلىق كەرەك

بۇگىن نۇر-سۇلتان قالاسىندا مəدەنيەت جəنە سپورت مينيسترلىگى ءتىل ساياساتى كوميتەتىنىڭ تاپسىرماسىمەن ش.شاياحمەتوۆ اتىنداعى ء«تىل-قازىنا» ۇلتتىق عىلىمي-پراكتيكالىق ورتالىعى «زاڭ تەرمينولوگياسىن جەتىلدىرۋ مəسەلەلەرى» اتتى رەسپۋبليكالىق əدىستەمەلىك سەمينار وتكىزدى.

Egemen Qazaqstan

Əدىستەمەلىك سەميناردىڭ، اتى ايتىپ تۇرعانداي، وزەكتى ەكەنى بەلگىلى. زاڭنامالىق قۇجاتتاردىڭ قوعام سۇرانىسىنا سəيكەس مەملەكەتتىك تىلدە ساۋاتتى جازىلۋى، زاڭ تەرميندەرىن جۇيەلەۋ، زاڭنامالىق قۇجاتتاردى قازاق ءتىلىنىڭ جازۋ نورمالارىنا سəيكەس كەلتىرۋ بويىنشا قوردالانعان پروبلەمالار تالقىلانىپ، ونى شەشۋدىڭ جولدارى ۇسىنىلدى.

زاڭنامالىق قۇجاتتاردىڭ قوعام سۇرانىسىنا سəيكەس مەملەكەتتىك تىلدە ساۋاتتى دايارلانۋ مəسەلەلەرىن تالقىلاپ، ونى شەشۋ جولدارىن بەرۋدى كوزدەيتىن əدىستەمەلىك سەميناردا زاڭناما ءتىلىنىڭ اۋدارما ءتىل دەڭگەيىنەن اسا الماۋ سەبەپتەرى مەن ودان شىعاتىن سالدار باسا كورسەتىلدى.

زاڭ نورمالارىن، قاعيدالارى مەن ەرەجەلەرىن ۇلتتىق ءتىلدىڭ اياسىندا قاراستىرۋ مۇمكىندىگى وقىلعان باياندامالار مەن سويلەنگەن سوزدەردىڭ باستى تاقىرىبىنا اينالدى. پارلامەنت سەناتىنىڭ دەپۋتاتى نۇرتورە ءجۇسىپ، عالىم-تەرمينولوگ، پروفەسسور ش.قۇرمانباي ۇلى، باس پروكۋراتۋرانىڭ وتىنىشتەر جəنە ءىس جۇرگىزۋ باسقارماسىنداعى باس پروكۋروردىڭ اعا كومەكشىسى – مەملەكەتتىك ءتىلدى دامىتۋ توبىنىڭ جەتەكشىسى ۋəلي ەرنۇر زاڭ سالالارىنداعى تەرميندەردى تولىقتىرۋ جəنە ولاردى بىرىزدەندىرۋ مəسەلەلەرى بويىنشا قۇندى پىكىرلەرىن ورتاعا سالدى.

ءمəجىلىس دەپۋتاتى ا.سماعۇلوۆ زاڭ جوبالارىنىڭ تەرمينولوگيالىق بىرىزدىلىگىن قامتاماسىز ەتۋ پروبلەمالارىنا قاتىستى ءوز ۇسىنىستارىن بىلدىرە كەلىپ، مەملەكەتتىك ورگاندار دايىنداعان حالىقارالىق شارتتىڭ، زاڭ جوباسىنىڭ مەملەكەتتىك تىلدە ساپالى دايىندالۋىن ولاردىڭ قىزمەت تيىمدىلىگىن باعالاۋ رەيتينگىنە نىسانالى ينديكاتور رەتىندە ەنگىزسە دۇرىس بولار ەدى دەگەن وي تاستادى.

قازاقستان رەسپۋبليكاسى پارلامەنتى ءمəجىلىسى اپپاراتىنىڭ رەداكتسيالاۋ جəنە اۋدارما ءبولىمىنىڭ مەڭگەرۋشىسى ءدəۋىتəلى وماش ۇلى نورماتيۆتىك قۇقىقتىق اكتىلەر جوبالارىنىڭ ورىس تىلىندە əزىرلەنۋى، پارلامەنتكە كەلىپ تۇسكەنشە وسى جوبالاردىڭ ورىس تىلىندەگى ءمəتىنى عانا پىسىقتالىپ، ال قازاق تىلىندەگى اۋدارما نۇسقاسىنىڭ نازاردان تىس قالۋى، جالپى العاندا ۇلتتىق زاڭناما ءتىلىنىڭ، ونىڭ تەرمينولوگياسىنىڭ ورىس تىلىندەگى نۇسقاعا بايلانىپ قالۋى ۇلتتىق زاڭنامانىڭ ءتىلى مەن تەرميندەرىندەگى بىرىزدىلىكتىڭ ساقتالماۋىنا سەبەپ بولىپ وتىرعانىن باسا كورسەتتى.

Əدىستەمەلىك سەميناردىڭ ماقساتى – زاڭنامالىق قۇجاتتاردىڭ قوعام سۇرانىسىنا سəيكەس مەملەكەتتىك تىلدە ساۋاتتى دايارلانۋ مəسەلەلەرىن تالقىلاپ، ونى شەشۋدىڭ جولدارى قاراستىرىلدى. كەيبىر تەرميندەردىڭ ايتىلۋى مەن جازىلۋى ءسوز ەتىلىپ، سويلەۋشىلەر ناقتى مىسالدارعا جۇگىندى. ايتالىق، كەيبىر تەرميندەردى əر كەزدە ءəرتۇرلى جازۋ، əسىرەسە، قالامگەرلەر وزدەرىنىڭ بايلامدارىن العا تارتىپ، تەرميندەردى نەشە قۇبىلتاتىنى دا تىلگە تيەك بولدى. بۇل بولاشاقتا ۇلت ءسوزىنىڭ وزگەرۋىنە əكەپ سوعۋى مۇمكىن دەگەن دە پىكىرلەر ايتىلدى.

Əسىرەسە، تەرمينولوگيانى زەردەلەپ جۇرگەن عالىمدار اتالعان əدىستەمەلىك سەميناردا زاڭ نورمالارىنىڭ قاعيدالارىنان اۋىتقىماۋدى ەسكە سالدى. تەرمينولوگيالىق سەكتسيالاردى قۇرۋ تۋرالى دا وي قوزعالدى. زاڭگەرلەر ساۋاتتى بولسا، بۇل قاراپايىم حالىق ءۇشىن ۇلكەن قامقورلىق ەكەنىن دە اتادى. ەڭ باستىسى، ورىسشا زاڭ تەرميندەرىن قازاق ۇعىمىنا ۇيلەستىرۋ قاجەتتىگىن العا تارتتى.

سونداي-اق سەميناردا ورتالىق اتقارۋشى ورگاندارداعى سالا ماماندارىنا جəنە جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگانداردىڭ تەرمينولوگيا سالاسىنا جاۋاپتى قىزمەتشىلەرىنە əدىستەمەلىك جاعىنان قولداۋ كورسەتۋ جايى əڭگىمەگە ارقاۋ بولعانىن ايتا كەتەلىك.

ءىس-شاراعا زاڭ سالاسىنىڭ جەتەكشى ماماندارى، قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇكىمەتىنىڭ جانىنداعى رەسپۋبليكالىق تەرمينولوگيا كوميسسياسىنىڭ مۇشەلەرى، قازاق ءتىلى ءəلىپبيىن لاتىن گرافيكاسىنا كوشىرۋ جونىندەگى ۇلتتىق كوميسسيا جانىنداعى تەرمينولوگيالىق جۇمىس توبىنىڭ مۇشەلەرى، ۇلتتىق اۋدارما بيۋروسى مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ قىزمەتكەرلەرى، ۇلتتىق كومپانيالار مەن باق وكىلدەرى قاتىستى.